فساد و قاچاق گسترده، عاملی برای بی‌ثباتی کابل و اسلام آباد
قاچاق مواد مخدر تهدید دوگانه را ایجاد می‌کند: اقتصادها را بی‌ثبات میسازد و در عین حال فعالیت‌های افراطی را که در منطقه موج می‌زند، تامین مالی می‌کند.
مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: فساد در مرکز بحران قاچاق قرار دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که مقامات مرزی و ماموران گمرک اغلب رشوه می‌گیرند یا مجبور می‌شوند اجازه دهند کالاهای غیرقانونی عبور کرده و زمینه بازار سیاه سودآوری را تسهیل کند.
ساختار ضعیف حکومت‌داری در افغانستان، همراه با فقدان مکانیزم‌های اجرایی قوی، زمینه مساعدی را برای رونق عملیات‌های غیرقانونی ایجاد می‌کند.
از زمانی که طالبان در ۲۰۲۱ کنترل افغانستان را دوباره به دست گرفتند، نگرانی‌ها در مورد فعالیت‌های این گروه، به ویژه در مورد بهره‌برداری از مسیرهای تجاری با پاکستان، تشدید شده است. توافق‌نامه تجارت ترانزیتی افغانستان و پاکستان (APTTA) که زمانی مکانیزمی برای تجارت قانونی بود، به‌شدت به مجرای قاچاق مواد مخدر و فساد ساختاری تبدیل شده است که سایه‌ای طولانی بر اقتصاد دو کشور انداخته است؟
تجارت ترانزیتی دو کشور برای تقویت تجارت افغانستان-پاکستان طراحی شده است، اما بارها توسط گروه‌های مختلف از جمله طالبان برای حمل و نقل غیرقانونی کالا مورد استفاده قرار گرفته است. کالاهایی الکترونیکی، سوخت و وسایل نقلیه در حال حاضر به‌عنوان تجارت مشروع تغییر چهره داده و عملیات قاچاق را تسهیل و امکان‌پذیر میسازد. این امر مشاغل محلی را تضعیف و تعرفه‌های گمرکی را دور می‌زند.
این تجارت غیرقانونی نه تنها پویایی بازار را مختل، بلکه زیان‌های مالی قابل توجهی را به حکومت‌های افغانستان و پاکستان وارد می‌کند. با وجود کالاهایی که بدون مالیات وارد پاکستان می‌شوند، صنایع محلی برای رقابت در برابر موج محصولات ارزان‌تر دست‌وپنجه نرم می‌کنند، که منجر به از دست دادن شغل و کاهش درآمد مالیاتی می‌شود.
قاچاق مواد مخدر، جریان درآمد حیاتی برای افغانستان تحت حاکمیت طالبان است. سود حاصل از تجارت مواد مخدر به کشور بازگردانده می‌شود و از حکومت و عملیات نظامی حمایت می‌کند.
در این مورد، قاچاق مواد مخدر تهدید دوگانه را ایجاد می‌کند: اقتصادها را بی‌ثبات میسازد و در عین حال فعالیت‌های افراطی را که در منطقه موج می‌زند، تامین مالی می‌کند.
فساد در مرکز بحران قاچاق قرار دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که مقامات مرزی و ماموران گمرک اغلب رشوه می‌گیرند یا مجبور می‌شوند اجازه دهند کالاهای غیرقانونی عبور کرده و زمینه بازار سیاه سودآوری را تسهیل کند.
ساختار ضعیف حکومت‌داری در افغانستان، همراه با فقدان مکانیزم‌های اجرایی قوی، زمینه مساعدی را برای رونق عملیات‌های غیرقانونی ایجاد می‌کند.
از آن‌جایی که کالاهای قاچاق به پاکستان سرازیر می‌شود، کسب و کارهای محلی تضعیف می‌شوند. هجوم محصولات بدون مالیات نه تنها صنایع موجود را بی‌ثبات میسازد، بلکه ثبات اقتصادی کشور را نیز تهدید می‌کند. برای شهروندان عادی، این امر به معنای افزایش بیکاری و احساس ناامنی شدید است زیرا معیشت به‌شدت آسیب‌پذیر می‌شود.
علاوه بر این، پیامدهای این شبکه‌های قاچاق فراتر از آسیب‌های اقتصادی است. جریان مواد مخدر و قاچاق از طریق مسیرهای ترانزیتی، تهدید جدی به امنیت منطقه است. وجوه غیرقانونی از گروه‌های افراطی فعال در کشورهای همسایه پشتیبانی و خطر تروریزم را تشدید می‌کند که می‌تواند به آن سوی مرزها سرایت کرده و بر پویایی‌های جیوپولیتیک گسترده‌تر تاثیر نامطلوب بگذارد.
علاوه بر قاچاق مواد مخدر، این مسیرهای قاچاق به‌عنوان کانالی برای خرید و فروش اسلحه نیز عمل می‌کنند. تداخل خطرناک تجارت و خشونت برای مقامات افغانستان و پاکستانی که خود را با شبکه پیچیده‌ای از چالش‌ها می‌بیند، هشداردهنده است.
در پاسخ، پاکستان از طالبان خواسته است تا اقدامات موثری را برای مهار قاچاق از طریق مسیرهای ترانزیتی حیاتی انجام دهند. با این حال، دورنمای تغییرات اساسی مبهم به نظر می‌رسد. تا زمانی که فساد وجود داشته باشد، چرخه‌ای از بی‌ثباتی را تداوم می‌بخشد که هر دو کشور را تهدید می‌کند.
با ادامه چنین اوضاع، پیامدهای تجارت غیرقانونی رو به رشد بدون شک در سراسر منطقه احساس خواهد شد و چالش‌های بزرگی را برای سیاست‌گذاران و جوامع به‌وجود می‌آورد. درخواست برای تلاش‌های بین‌المللی هماهنگ جهت رسیدگی به این مسایل هرگز به این اندازه مبرم نبوده است و به رویکرد چندجانبه نیاز دارد تا ثبات و امنیت اقتصادی در جنوب آسیا احیا گردد.
نویسنده: اقراء عوان
منبع: مدرن دیپلماسی – Modern Diplomacy
