داعش؛ سیاست انکار کابل تا بیخ ریش طالبان

ترجمه‌و‌تلخیص: سیدطاهرمجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: مسئله داعش را نمی‌توان به‌سادگی با درخواست برای تقویت امنیت مرزها حل کرد. در حالی که کشورهای همسایه به حق نگران امنیت مرزهای خود هستند، اما این راه‌حل به تنهایی کافی نیست. ساختار امنیت داخلی افغانستان گروه‌های افراطی مانند داعش را قادر می‌سازد تا با آزادی نسبی عمل کنند. انکار وجود داعش توسط طالبان فقط این موضوع را تشدید می‌کند، زیرا مانع واکنش هماهنگ برای از بین بردن این گروه می‌شود.

امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه افغانستان در اظهاراتی ادعای جنجالی مبنی بر عدم وجود داعش-خراسان در داخل افغانستان را مطرح کرد. وی گفت: نیروهای خارجی از این گروه تروریستی برای خدشه‌دار کردن وجهه افغانستان در صحنه جهانی استفاده می‌کنند.
متقی همچنین از کشورهای همسایه خواست مرزهای خود را برای جلوگیری از مشکلات احتمالی محکم کنند، چون افغانستان خود به تنهایی هیچ مسئولیتی در قبال این تهدیدها ندارد. با این حال، مقامات چین، ایران، پاکستان و روسیه در ۲۹ سپتمبر با انتشار بیانیه مشترک این ادعا را رد کردند. این کشورها نگرانی‌های جدی خود را در مورد حضور گروه‌های تروریستی مختلف از جمله داعش در افغانستان ابراز نموده‌اند که به‌طور مستقیم طالبان را به چالش می‌کشد. انکار این اختلاف پیچیدگی مداوم تروریزم در منطقه را برجسته می‌سازد، جایی که امتناع از اعتراف به حضور گروه‌های افراطی مانند داعش تلاش‌های منطقه‌ای و جهانی مبارزه با تروریزم را تضعیف می‌کند.
بیانیه متقی که وجود سازمان‌های تروریستی مانند داعش را در افغانستان قاطعانه رد می‌کند، موضوع منفرد نیست.این روایت توجه را از مسئولیت اصلی رسیدگی به تهدیدات در داخل افغانستان منحرف می‌کند. انکار داعش همچنین ممکن به‌عنوان حرکت راهبردی برای فرار از فشار و نظارت بین‌المللی عمل کند، زیرا پذیرفتن حضور این گروه‌ها به معنای عدم کنترل بر امنیت است.
برخلاف ادعای طالبان، بیانیه مشترک چین، ایران، پاکستان و روسیه به‌طور مستقیم با ادعای حکومت افغانستان در تناقض بود. این بیانیه نگرانی عمیقی را در مورد فعالیت گروه‌هایی مانند داعش، القاعده و  دیگر گروه های (تروریستی/ افراطی) بیان کرد و بر ادامه حضور آن‌ها در افغانستان تاکید نمود.

این بیانیه مشترک نشانه آشکاری است مبنی بر این‌که همسایگان افغانستان از روایت حکومت سرپرست افغانستان متقاعد نشده‌اند. در عوض، آن‌ها وضعیت را چنین می‌بینند: تلاقی خطرناک گروه‌های افراطی که خطرات امنیتی جدی را نه تنها در داخل افغانستان بلکه در سراسر منطقه ایجاد می‌کند.
جامعه بین‌المللی، از جمله سازمان‌های کلیدی مانند سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا، بارها تایید کرده‌اند که داعش در افغانستان همچنان فعال است. این نهادها عملیات این گروه را مستند کرده و بر نیاز روزافزون به تلاش‌های معتبر مبارزه با تروریزم در منطقه تاکید کرده‌اند. ارزیابی‌های مستقل نقش داعش را در سازمان‌دهی و اجرای حملات به‌ویژه در مناطق مرزی ردیابی کرده و این واقعیت را تقویت می‌کند که این گروه تروریستی در داخل مرزهای افغانستان مستقر است.
مسئله داعش را نمی‌توان به‌سادگی با درخواست برای تقویت امنیت مرزها حل کرد. در حالی که کشورهای همسایه به حق نگران امنیت مرزهای خود هستند، اما این راه‌حل به تنهایی کافی نیست. ساختار امنیت داخلی افغانستان گروه‌های افراطی مانند داعش را قادر می‌سازد تا با آزادی نسبی عمل کنند. انکار وجود داعش توسط طالبان فقط این موضوع را تشدید می‌کند، زیرا مانع واکنش هماهنگ برای از بین بردن این گروه می‌شود.
پیشنهاد متقی سرپرست وزارت امور خارجه مبنی بر این‌که همسایگان افغانستان باید بر تامین امنیت مرزهای خود تمرکز کنند، رویکرد محدود به یک مشکل بسیار پیچیده‌تر است. امنیت مرزها بسیار مهم است، اما این تنها راه‌حل برای تهدید گروه‌های تروریستی مانند داعش نیست.
بدون رسیدگی به عوامل داخلی که این گروه‌ها را قادر می‌سازند، اقدامات خارجی مانند تامین امنیت مرزها فقط راه‌حل‌های موقت خواهد بود.
علاوه بر این، همسایگان افغانستان درک می‌کنند که ثبات منطقه به‌شدت به آنچه در داخل افغانستان اتفاق می‌افتد بستگی دارد. بیانیه مشترک چین، ایران، پاکستان و روسیه منعکس‌کننده این درک است. این بیانیه نشان می‌دهد که همسایگان انتظار دارند طالبان مسئولیت بیشتری را برای رسیدگی به این مسایل بر عهده بگیرند. نگرانی آن‌ها در مورد داعش و سایر گروه‌های تروریستی تنها بر اساس حدس و گمان نیست، بلکه بر اساس شواهد معتبر از حملات فرامرزی و تهدید گسترده‌تر این گروه‌ها برای امنیت منطقه است.
برای این‌که نهادهای امنیتی منطقه‌ای و جهانی به‌طور موثر با تهدید تروریزم مبارزه کنند، باید درک مشترکی از مشکل وجود داشته باشد.
برای تقویت تلاش‌های موثر مبارزه با تروریزم، افغانستان باید ابتدا این مشکل را بپذیرد و سپس با همسایگان خود راهبرد جامعی را طراحی کند. این امر نه تنها شامل تامین امنیت مرزها، بلکه تقویت اقدامات امنیتی داخلی، بهبود اشتراک‌گذاری اطلاعات و اجرای برنامه‌های رادیکال‌زدایی جهت جلوگیری از جذب نیرو توسط گروه‌های افراطی می‌شود.

انکار وجود داعش در افغانستان توسط طالبان بازی خطرناکی است که خطر بی‌ثباتی کل منطقه را به‌دنبال دارد.
کشورهای همسایه در حال حاضر نگرانی‌های جدی خود را در مورد این وضعیت ابراز کرده‌اند و جامعه بین‌المللی خواهان اقدامات معتبرتر مبارزه با تروریزم است. ثبات آینده افغانستان – و منطقه – به تمایل طالبان برای همکاری مشترک جهت حل آن بستگی دارد. در غیر این صورت، تهدید داعش و سایر گروه‌های تروریستی بدون کنترل ادامه خواهد یافت و عواقب ناگواری برای منطقه و فراتر از آن در پی خواهد داشت.

نویسنده: محمد عثمان صاحب‌زاده
منبع: اوراسیا ریویو – Eurasia Review