مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: دادگاه لاهه حکم بازداشت نتانیاهو، گالانت و محمد ضیف رهبر نظامی حماس را صادر کرده است. در حالی که اسرائیل عضو دیوان بین‌المللی عدالت نیست، اما فلسطین عضو این دیوان است. تعقیب جنایات جنگی فقط علیه متحدان غیر امریکایی می‌تواند آغاز شود.
در سپتمبر ۲۰۲۰، ایالات متحده فاتو بنسودا، دادستان دادگاه جهانی عدالت (ICC) را تحریم کرد و همچنین صدور ویزا برای «برخی مقامات این دیوان» را تنها به این خاطر محدود کرد که آنها در تلاش‌های دادگاه لاهه برای تحقیق در مورد پرسونل امریکایی در افغانستان دست داشتند.
دیوان بین‌المللی عدالت قصدش را برای بررسی جنایات جنگی در افغانستان اعلام کرده بود. گزارش‌های متعددی مبنی بر دخالت نیروهای امریکایی در این جنایات وجود داشت. هیچ اتفاقی نیفتاد، هیچ امریکایی متهم نشد. فشارها، دیوان جهانی عدالت را مجبور به عقب‌نشینی کرد.
در اوایل ماه می سال جاری، دادگاه لاهه اعلام کرد که در حال تحقیق درباره جنایات علیه بشریت است که در آن رهبران اسرائیل از جمله بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و یوآو گالانت وزیر دفاع برکنارشده، دست دارند. در واکنش، ۱۲ سناتور جمهوری‌خواه امریکا با صدور نامه‌ای اعضای دادگاه لاهه را در صورت اقدام به تحریم تهدید کردند. آنها نوشتند: «اسرائیل را هدف بگیرید و ما شما را هدف قرار خواهیم داد.»
اسرائیل و ایالات متحده از پذیرش صلاحیت دادگاه بین‌المللی عدالت خودداری کرده‌اند. این تهدید سناتورهای امریکایی باعث شد که سازمان حقوق بشر اول نامه‌ای سرگشاده به رییس جمهور جو بایدن بنویسد و از او درخواست کند با آنها مخالفت کند. هیچ اتفاقی نیفتاد. در مارچ ۲۰۲۳، دادگاه کیفری عدالت حکم بازداشت پوتین، رییس‌جمهور روسیه را صادر کرد و او را به جنایات جنگی در اوکراین متهم کرد.
بایدن در پاسخ گفت: “او به‌وضوح مرتکب جنایات جنگی شده است.” کامالا هریس، معاون رییس جمهور، گفت کسانی که دخیل هستند “مورد بازخواست قرار خواهند گرفت”. منظور او این بود که تعقیب جنایات جنگی فقط علیه متحدان غیر امریکایی می‌تواند آغاز شود.
دادگاه لاهه حکم بازداشت نتانیاهو، گالانت و محمد ضیف رهبر نظامی حماس را صادر کرده است. در حالی که اسرائیل عضو دیوان بین‌المللی عدالت نیست، اما فلسطین عضو این دیوان است.
دادگاه بین‌المللی عدالت در ۲۰۲۱ حکم داد که فلسطین یک کشور است و از این‌رو صلاحیت رسیدگی به این پرونده را بر اساس “جنایت ارتکابی در قلمروهای یک کشور عضو” دارد. نتانیاهو و گالانت عمداً و آگاهانه مردم ملکی غزه را از غذا و آب و سایر موارد ضروری محروم کردند. کریم خان، دادستان این دیوان که پشت صدور این حکم‌ها قرار دارد، خود با تحقیقات آزار جنسی مواجه است. اطلاعات مربوط به خان احتمالاً توسط موساد اسرائیل به بیرون درز کرده که قصد آن بی‌اعتبار کردن او و حکمش بود.
از طرفی هم، این دونالد ترامپ، رییس جمهور منتخب امریکا بود که مقامات دیوان بین‌المللی عدالت را در ۲۰۲۰ تهدید کرده بود. ایالات متحده در مورد خود و متحدانش رویکرد متفاوتی را دنبال می‌کند. اما در مورد دیگران این‌طور نیست. همان‌طور که انتظار می‌رفت، حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین از صدور این حکم قدردانی کردند. برخلاف ایالات متحده، اکثر کشورهای اروپایی صلاحیت دادگاه بین‌المللی را پذیرفته‌اند و اعلام کرده‌اند که به دستورالعمل‌های آن پایبند هستند.
بیانیه‌هایی مبنی بر این‌که در صورت سفر نتانیاهو به ایتالیا، فرانسه، هالند و کانادا و غیره، بازداشت خواهد شد، صادر شده است. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که حکم بازداشت برای همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا الزامی است.
با این حال، در حالی که انتظار می‌رود اظهارات مثبتی انجام شود، اجرای این احکام داستان دیگری است. دادگاه لاهه دارای ۱۲۴ عضو است که برای اجرای دستورالعمل‌هایش به آنها وابسته است.
این حکم پس از صدور نمی‌تواند تحت فشار سایر کشورها، از جمله ایالات متحده لغو شود. از این رو، تا زمانی که مراحل قانونی کنار گذاشته نشود، پابرجا خواهد ماند، که ممکن است در مورد نتانیاهو اتفاق نیفتد. در حالی که دستگیری او بعید است، اما مایه شرم‌ساری خواهد بود و فقط سفر او را محدود کند. به غیر از نتانیاهو و پوتین، همه رهبران دیگر که تاکنون حکم دادگاه بین المللی عدالت علیه آنها صادر شده، اهل آفریقا هستند.
آنها عبارتند از: عمر حسن البشیر از سودان، معمر القذافی از لیبیا، ویلیام روتو، رییس جمهور فعلی کنیا، و لوران باگبو از ساحل عاج. حکم روتو در ۲۰۱۶ لغو شد.
انتظار می رفت اسرائیل این حکم را رد کند و این کار را کرد.
در حالی که ملت‌ها موظف به پایبندی به خواسته‌های دیوان بین المللی عدالت هستند، تصمیم نهایی بر عهده خود دولت است.
در نهایت، مانند بسیاری موارد قبلی، هیچ بازداشتی وجود نخواهد داشت اما در عین حال، سفرهای نتانیاهو را محدود می‌کند. صدور حکم فقط پیروزی اخلاقی تشکیلات خودگردان فلسطین و حماس خواهد بود.
نویسنده: هارشا کاکر، جنرال بازنشسته ارتش هند
منبع: استیتزمن – Statesman
