مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: داعش، طالبان را به‌خاطر این‌که یک جنبش ملی‌گرایانه است و به‌خاطر تحمل اقلیت مسلمان شیعه افغانستان، سرزنش می‌کند.
با ترور وزیر سرپرست حکومت موقت افغانستان در ۱۱ دسامبر، شاخه‌ای از گروه رادیکال داعش درگیری‌اش را با جنبش طالبان تشدید کرد. خلیل الرحمن حقانی، وزیر مهاجران و عودت‌کنندگان طالبان که توسط یک بمب‌گذار انتحاری در دفترش در کابل کشته شد، مهم‌ترین هدف داعش خراسان تا به امروز بوده است.
داعش-خراسان چیست؟
داعش خراسان، شاخه منطقه‌ای سازمان گسترده دولت اسلامی است که توسط بسیاری کشورهای جهان به‌عنوان یک گروه تروریستی طبقه‌بندی شده است. مرکز ملی مبارزه با تروریزم ایالات متحده تعداد اعضای داعش-خراسان را تا سال ۲۰۲۲ حدود ۲ هزار نفر تخمین زد و آن را یکی از “کشنده‌ترین شاخه‌های داعش” توصیف کرد و گفت که شبه‌نظامیان آن، هزاران نفر را در افغانستان و پاکستان کشته یا زخمی کرده‌اند.
این گروه در سال ۲۰۱۴ یا ۲۰۱۵ عمدتاً توسط جداشدگان از طالبان افغان و تی‌تی‌پی، گروهی که به سرنگونی دولت پاکستان اختصاص داشت، تشکیل شد. نام آن از اصطلاح باستانی که برگرفته از بخشی از جهان است و در آن فعالیت می‌کند، گرفته شده است؛ عمدتاً افغانستان، اما مناطقی از پاکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبیکستان و ایران امروزی را نیز در بر می‌گیرد.
داعش-خراسان همان آرزویی را دارد که دولت اسلامی در دهه گذشته به‌طور موقت در بخش‌هایی از عراق و سوریه به آن دست یافت – ایجاد خلافت، دولتی که توسط یک رهبر مسلمان اداره می‌شود و قوانین سخت‌گیرانه مذهبی را اجرا می‌کند – قبل از این‌که توسط قدرت‌های جهانی رانده شود. در ابتدا، داعش-خراسان تلاش کرد بر مناطقی در منطقه خود متمرکز شد. در سال ۲۰۱۹، همه آن‌ها توسط حملات نظامی ایالات متحده و افغانستان و به‌طور جداگانه طالبان از بین رفت. با این حال، پس از خروج ایالات متحده از افغانستان در سال ۲۰۲۱، داعش-خراسان قدرتش را افزایش داد و به‌چیزی تبدیل شد که گِرِگ بارتون، استاد سیاست اسلامی جهان در دانشگاه دیکین ملبورن، آن را «شورش مقاوم» نامید.
حملات اخیر منتسب به این گروه در افغانستان شامل حمله به یک مینی‌بس، یک دفتر دولتی در کابل، حمله به یک آمر حوزه در خارج از پایتخت، نیروهای امنیتی و غیرنظامیان متعلق به اقلیت هزاره است. سال گذشته، داعش-خراسان والی‌های موقت ولایت‌های بلخ و بدخشان، دومین هدف مهم در حکومت طالبان، را کشت.
دولت اسلامی و طالبان چگونه با هم مقایسه می‌شوند؟
در حالی که طالبان و داعش هر دو طرفدار قوانین سخت‌گیرانه شریعت هستند، دشمن هم نیز هستند و مکرراً باهم درگیر شده‌اند.
داعش جهان اسلام را به‌عنوان یک نهاد می‌بیند که باید تحت یک خلیفه واحد یا حاکم اسلامی متحد شود. این گروه طالبان را به‌خاطر این‌که یک جنبش ملی‌گرایانه است و به‌خاطر تحمل اقلیت مسلمان شیعه افغانستان، سرزنش می‌کند.
داعش در تبلیغاتش از طالبان به‌خاطر دستیابی به توافق با ایالات متحده در ۲۰۲۰ انتقاد کرده است. در این توافق، طالبان متعهد شد که در ازای خروج تمامی نیروهای امریکایی و متحدانش، به هیچ گروهی اجازه استفاده از افغانستان را برای تهدید امنیت ایالات متحده یا متحدانش ندهد. در آن زمان، دولت اسلامی در خبرنامه‌ای طالبان را به‌خاطر پذیرفتن «صلیبیون» به‌عنوان «متحدان جدید» محکوم کرد و گفت که حمله به امریکایی‌ها را در افغانستان متوقف نخواهد کرد.
در نتیجه، طالبان و ایالات متحده خود را به‌طور موثر در برابر داعش-خراسان همسویی یافتند. هر دو به‌دنبال جلوگیری از تبدیل شدن افغانستان به میدان اصلی جنگجویان داعش جهت طراحی حملات جهانی بودند، حتی اگر در عمل همکاری اندکی وجود داشته باشد.
آیا داعش-خراسان تهدیدی خارج از منطقه عملیاتی‌اش محسوب می‌شود؟
بله، در حملات سال ۲۰۲۴، داعش-خراسان به یک مراسم یادبود در ایران، یک کلیسا در ترکیه و یک سالن کنسرت در روسیه حمله کرد و در مجموع نزدیک به ۲۵۰ نفر را کشت.
دولت اسلامی و سایر گروه‌های جهادی مسلمان سنی به‌دلیل حمایت مسکو از دولت بشار اسد در سوریه؛ اتحادش با ایران؛ سرکوب جدایی‌طلبان در چچن، منطقه‌ای عمدتا مسلمان در روسیه؛ و حتی حمله اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان در سال ۱۹۹۷ و جنگ یک دهه‌ای که در آن انجام داد، با روسیه دشمنی می‌کنند.
نویسنده: بن وستکات و الطاف نجفی‌زاده
منابع: بلومبرگ – Bloomberg
