ترس آمریکا از برنامه موشکی پاکستان برای چیست؟

خبرگزاری دید: نگرانی اصلی ایالات متحده، برنامه فضایی پاکستان است. ایالات متحده نگران است که پاکستان، در حال توسعه یک وسیله پرتاب فضایی است که می‌تواند هم برای پرتاب ماهواره و هم برای موشک‌های بالستیک بین قاره‌ای استفاده شود. برخی ناظران بر این باورند که ایالات متحده نگران است موشک بالستیک پاکستان بتواند تهدیدی برای اسرائیل باشد.

سال ۱۹۸۵ همزمان با اوج جنگ سرد، پاکستان، کشوری در خط مقدم مبارزات تحت رهبری ایالات متحده برای شکست اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان بود. اما در همان سال سناتور لری پرسلر لایحه‌ای را به کانگرس ارائه کرد که به‌دنبال تنظیم کمک به پاکستان بود.

این لایحه توسط کانگرس تصویب شد و بعدها به‌عنوان اصلاحیه پرسلر شناخته شد. هدف اصلی این قانون این بود که اطمینان حاصل شود پاکستان بمب هسته‌ای نمی‌سازد. بر اساس این اصلاحیه، رییس جمهور ایالات متحده باید سالانه به کانگرس اطلاع می‌داد که پاکستان در حال توسعه برنامه هسته‌ای نیست. به مدت ۵ سال، رییس جمهور ایالات متحده به‌صدور گواهی‌نامه برای کانگرس ادامه داد. اما زمانی که نیروهای شوروی در سال ۱۹۸۹ شکست خورد و افغانستان را ترک کرد، ایالات متحده نیز از منطقه خارج شد.
یک سال بعد، رییس جمهور بوش پدر از تایید نکردن این‌که پاکستان بمب نمی‌سازد، امتناع کرد، که منجر به قطع ناگهانی تمام کمک‌های امنیتی و سایر کمک‌ها به پاکستان شد. ایالات متحده از کمک‌های امنیتی خودداری کرد و وعده تحویل جت‌های جنگنده اف-۱۶ را داد و این زخم بزرگی بر روابط پاکستان و ایالات متحده بر جای گذاشت.

اقدام واشنگتن برای تحریم پاکستان پس از دستیابی به هدفش در افغانستان، بسیاری از مردم، از جمله تصمیم گیرندگان را به این فکر انداخت که آیا ایالات متحده می‌تواند متحد قابل اعتمادی باشد یا خیر. اما با وجود این نارضایتی‌ها، پاکستان بار دیگر پس از حملات ۱۱ سپتمبر دست به دست امریکا داد.

پاکستان بار دیگر به کشوری در خط مقدم جنگ علیه تروریزم به رهبری ایالات متحده تبدیل شد. کمک‌های امنیتی و ملکی در حالی آغاز شد که بدهی خارجی پاکستان نیز دوباره برنامه‌ریزی شد. ایالات متحده بارها به پاکستان اطمینان داد که اشتباه گذشته را مرتکب نخواهد شد و حتی پس از خروج از افغانستان نیز در کنار آن خواهد ایستاد. اما تحولات چند سال گذشته، به‌ویژه امسال، چیز دیگری را نشان می‌دهد.
هفته گذشته، دولت بایدن تحریم‌هایی را علیه چهار نهاد پاکستانی از جمله مجتمع دولتی دفاع ملی (NDC) اعمال کرد؛ اقدامی به‌منظور هدف قرار دادن برنامه موشک‌های دوربرد پاکستان. این سومین مورد در یک سال بود که واشنگتن برنامه هسته‌ای پاکستان را هدف قرار داد.

پیش از این، شرکت‌های چینایی و بلاروسی را به اتهام کمک به پاکستان در ساخت برنامه موشک‌های بالستیک درج فهرست کرده بود.

اسلام‌آباد همواره بر این موضوع تاکید کرده است که برنامه هسته‌ای و موشکی‌اش هندمحور است. به همین دلیل بود که حتی در جریان گفت‌وگوها پشت درهای بسته با مقامات امریکایی، پاکستان متعجب بود که چرا واشنگتن به‌دنبال برنامه موشکی این کشور است.

اغلب گفته می‌شود که با توجه به آسیب‌پذیری‌های اقتصادی، امنیتی و سیاسی پاکستان، ایالات متحده می‌ترسد که دارایی‌های هسته‌ای و موشکی پاکستان به‌دست عناصر سرکش بیفتد. با این حال، تعداد بسیار اندکی موافق هستند که این موضوع دلیل واقعی این اقدام ایالات متحده باشد.

یک روز پس از اعمال تحریم‌های جدید وزارت امور خارجه بر برخی نهادهای پاکستانی، یک مقام ارشد دولت بایدن ادعای خیره‌کننده‌ای را مطرح کرد. جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی مدعی شد که پاکستان هسته‌ای در حال توسعه قابلیت‌های موشک‌های بالستیک دوربرد است که در نهایت به آن اجازه می‌دهد تا اهدافی فراتر از جنوب آسیا را هدف قرار دهد. فاینر گفت: “بنابراین، صراحتاً، برای ما سخت است که اقدامات پاکستان را چیزی جز تهدیدی در حال ظهور برای ایالات متحده بدانیم.”
مقامات پاکستانی این ادعا را “بیهوده” توصیف کردند. حداکثر برد فعلی موشک پاکستان ۲ هزار و ۷۵۰ کیلومتر است و هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد پاکستان موشکی را توسعه می‌دهد که فراتر از هند باشد.

نگرانی اصلی ایالات متحده، برنامه فضایی پاکستان است. ایالات متحده نگران است که پاکستان، در حال توسعه یک وسیله پرتاب فضایی است که می‌تواند هم برای پرتاب ماهواره و هم برای موشک‌های بالستیک بین قاره‌ای استفاده شود. برخی ناظران بر این باورند که ایالات متحده نگران است موشک بالستیک پاکستان بتواند تهدیدی برای اسرائیل باشد. ادعای ایالات متحده عجیب است که حتی قدرت‌های بزرگ در اوج رقابت‌شان هرگز جرات استفاده از موشک علیه یکدیگر را نداشتند.
چطور است که ایالات متحده به این نتیجه رسیده که برنامه موشکی پاکستان تهدیدی برای امنیت آن است، در حالی که پاکستان همچنان یک متحد اصلی غیر ناتو به شمار می‌رود و با وجود فراز و نشیب‌ها، دو کشور روابط دوستانه‌ای داشته‌اند؟ به‌طور حتم این موضوع پیچیده‌تر از آن است که به نظر می‌رسد!

نویسنده: کامران یوسف
منبع: اکسپرس تریبون –  Express Tribune