آمریکا در سوریه به دنبال جبران شکست‌شان در افغانستان است
ترجمه‌و‌تلخیص: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: مقامات امریکایی همچنان نسبت به آقای الشرع محتاط هستند. آن‌ها می‌ترسند که او ممکن برای جلب حمایت جهان سخنان خوشبینانه و شیرین گفته باشد، زیرا او برای تحکیم قدرتش و شاید تحمیل حکومت سختگیرانه برنامه‌ریزی کند؛ درست مانند کاری که رهبران طالبان در ۲۰۲۱ در افغانستان انجام دادند.
با آن‌که مقامات امریکایی با گروه شورشی که اکنون کنترل سوریه را در دست دارند، تعامل می‌کنند، اما از بخش دردناک سیاست خارجی اخیرش که پیامدهای آن همچنان رخ می‌نماید، نگران هستند: تسلط طالبان بر افغانستان.
هفته گذشته، سه دیپلمات امریکایی در دمشق، پایتخت سوریه، با رهبران هیئت تحریر الشام دیدار کردند. هدف آن‌ها متقاعد کردن این گروه شبه‌نظامی – جانشین یکی از شاخه‌های وابسته به القاعده – برای اداره سوریه به‌گونه فراگیر و میانه‌رو است.
مقامات امریکایی علی الظاهر معتقدند که این بهترین امید برای جلوگیری از سقوط سوریه به خشونت و هرج و مرج تازه است که می‌تواند خاورمیانه را بی‌ثبات و گروه‌های ضد امریکایی را قدرتمند کند.
تاکنون، مقامات امریکایی فکر می‌کنند که شورشیان سخنان درستی می‌زنند.
باربارا لیف، مقام ارشد وزارت امور خارجه امریکا در امور خاورمیانه، گفت که احمد الشرع، رهبر این گروه، در نشست دمشق “عمل‌گرا” بود. او گفت که آقای الشرع “بیانیه‌های معتدل” را در مورد طیف وسیعی از موضوعات، از جمله حقوق زنان و گروه‌های اقلیت تضمین داده و این‌که گروه‌های تروریستی در سوریه فعالیت نخواهند کرد.
با این حال، مقامات امریکایی همچنان نسبت به آقای الشرع محتاط هستند. آن‌ها می‌ترسند که او ممکن برای جلب حمایت جهان سخنان خوشبینانه و شیرین گفته باشد، زیرا او برای تحکیم قدرتش و شاید تحمیل حکومت سختگیرانه برنامه‌ریزی کند؛ درست مانند کاری که رهبران طالبان در ۲۰۲۱ در افغانستان انجام دادند.
در حالی که نیروهای امریکایی در آن سال آماده خروج می‌شدند، مذاکره کنندگان امریکایی تلاش کردند تا طالبان را به توافق تقسیم قدرت با سایر جناح‌های افغانستان بکشانند و از آن‌ها خواستند که هدف تحمیل قوانین سختگیرانه اسلامی بر کل کشور را کنار بگذارند.
برخی مقامات امریکایی بر این باور بودند که این گروه از زمان سرنگونی‌اش توسط نیروهای امریکایی در ۲۰۰۱ کمتر دکترینه شده است. آن‌ها فکر می‌کردند که رهبران طالبان ممکن است مایل به دادن امتیازاتی باشند – مانند اجازه دادن به دختران برای رفتن به مکتب – تا به‌رسمیت شناخته شوند و به بازسازی این کشور متلاشی‌شده کمک کنند.
آن تلاش‌ها به طور کامل شکست خورد.
پس از خروج آخرین نیروهای امریکایی و فرار رییس جمهور افغانستان، طالبان کابل را تصرف کردند و قدرت را به‌دست گرفتند. آن‌ها برای تحمیل محدودیت‌های شدید بر زندگی روزمره خیلی زود اقدام کردند – ممنوعیت موسیقی، بستن مکتب‌های دخترانه، آزار و اذیت گروه‌های اقلیت و رقبای سیاسی و ممنوع کردن زنان از بیشتر مکان‌های عمومی.
همان‌طور که مشخص شد، رهبران طالبان بیشتر به ایدیولوژی مذهبی‌شان و در اختیار گرفتن قدرت کامل اهمیت می‌دادند تا ببینند ایالات متحده و متحدانش چه چیزی برای آن‌ها فراهم می‌کنند.
این قسمت توسط مقامات ارشد دولت بایدن فراموش نشده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا، هفته گذشته در جریان حضور در شورای روابط خارجی در شهر نیویارک گفت: «درسی وجود دارد. طالبان در زمان تصرف افغانستان چهره معتدل‌تری نشان دادند – یا حداقل تلاش کردند – و سپس رنگ واقعی‌اش ظاهر شد. نتیجه این است که به‌طرز وحشتناکی در سراسر جهان منزوی می‌مانند.»
آقای بلینکن این مثال را به عنوان یک داستان هشداردهنده برای هیئت تحریر الشام بیان کرد. اما برخی از تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که ایالات متحده باید از تجربه‌اش در افغانستان نیز درس می‌گرفت.
بیل روجیو، سرباز سابق ارتش ایالات متحده که سردبیر مجله لانگ وار جورنال است، گفت: «کسانی در وزارت امور خارجه به ما می‌گفتند که طالبان میانه‌روی می‌کنند و به‌دنبال مشروعیت هستند. اما آنچه ما نتوانستیم درک کنیم این است که آنچه آن‌ها در درجه اول به‌دنبال آن هستند، قدرت و حفظ آن و تحمیل نسخه شرعی خود بر مردم‌شان است.»
در همان روزی که مقامات امریکایی جلسات‌شان را در دمشق برگزار کردند، ایالات متحده و چندین دولت دیگر با صدور بیانیه‌ای مشترک نسبت به ممنوعیت اخیر طالبان از حضور زنان و دختران در مراکز و انستیتوت‌های صحی «نگرانی شدید» را ابراز کردند.
در این بیانیه همچنین اشاره شده است که «برخی گروه‌های تروریستی هنوز هم در امنیت در داخل افغانستان زندگی می‌کنند» و می‌توانند به خارج از مرزهای این کشور حمله کنند.
اما تا زمانی که طالبان مایل به رد رسمیت‌شناسی و کمک امریکا و حتی دسترسی به ۱۰ میلیارد دالر ذخایر بانک مرکزی مسدودشده باشند، واشنگتن نمی‌تواند برای تغییر رفتار آن‌ها کاری انجام دهد.
کالین کلارک، مدیر تحقیقات گروه سوفان، شرکت مشورتی که تروریزم جهانی را ردیابی می‌کند، گفت: «درس از افغانستان این است که اهرم فشار غرب محدود است.»
آقای روجیو گفت که امیدها برای طالبان عملگراتر منعکس‌کننده “یک مورد کلاسیک از فرافکنی غربی” است، موردی که او نگران است امروز در سوریه تکرار شود.
او با اشاره به هیئت تحریر الشام گفت: «ما فکر می‌کنیم تحریر شام H.T.S. به‌دنبال مشروعیت است، آن‌ها مایل به تعدیل و میانه‌روی هستند تا این مشروعیت را به‌دست آورند. ما این را در نظر نمی‌گیریم که آن‌ها واقعاً ما را بازی می‌دهند و به ما چیزی را می‌گویند که می‌خواهیم بشنویم.»
آقای روجیو به‌ویژه در مورد این‌که آقای الشرع جهان‌بینی القاعده را که زمانی علناً تأیید می‌کرد، کنار گذاشته باشد، تردید دارد.
آقای الشرع که زمانی یکی از مبارزان ارشد القاعده در عراق در دوران اشغال امریکا بود، رهبر یک گروه شورشی سوری به نام جبهه النصره، یکی از وابستگان رسمی القاعده، شد.
در جنوری ۲۰۱۷، او گروه جدیدی به نام «حیات تحریر الشام» را تأسیس کرد که آن را مستقل اعلام کرد.
بلافاصله پس از این‌که آقای الشرع تحریر شام H.T.S را تأسیس کرد، وزارت امور خارجه امریکا آن را به‌عنوان یک گروه تروریستی معرفی و هشدار داد که ایالات متحده فریب «تلاش برای تغییر نام» را نمی‌خورد.
تحلیل‌گران می‌گویند که تحریر شام H.T.S. دیگر از تاکتیک‌های تروریستی مانند بمب‌گذاری انتحاری استفاده نمی‌کند و خواستار حمله به سایر کشورها است.
مقامات بایدن با احتیاط می‌گویند تحریر شام H.T.S را از فهرست تروریستی ایالات متحده تنها در صورتی حذف می‌کنند که این گروه از سخنانش با عمل حمایت کند.
آزمون مهم این است که آیا حکومت جدید الشرع از استفاده تروریست‌ها از سوریه به‌عنوان پایگاه جلوگیری می‌کند یا خیر. تحریر شام شامل هزاران جنگجوی خارجی تندرو است که ممکن است بخواهند از سوریه پس از اسد به‌عنوان پایگاهی برای تعقیب سایر اهداف استفاده کنند.
برای برخی کارشناسان سیاست خارجی، درس از طالبان این نیست که ایالات متحده باید فاصله‌ای محتاطانه را حفظ کند، بلکه این است که باید فعالانه‌تر در سوریه شرکت کند.
زلمی خلیل‌زاد که در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ و تا اواخر ۲۰۲۱ در دوره ریاست جمهوری بایدن به‌عنوان فرستاده ویژه ایالات متحده در افغانستان خدمت می‌کرد، گفت که دولت بایدن با عدم گرفتن تماس مستقیم با طالبان، اشتباه کرد.
خلیل‌زاد گفت که از مقامات ارشد بایدن خواسته است رویکرد فعال‌تری در قبال سوریه داشته باشند و دیدار هفته گذشته با آقای الشرع و همکارانش گام مثبتی بود.
آقای خلیل‌زاد گفت: «نه این‌که مشارکت زودهنگام خطری ندارد. اما من فکر می‌کنم عنصر زمان بندی، شکل دادن به چیزها وجود دارد.»
وی افزود که سوریه از نظر راهبردی برای ایالات متحده مهم‌تر از افغانستان است که این کار را فوری‌تر می‌‌سازد.
آقای کلارک از گروه سوفان و سایر تحلیل‌گران گفتند که در مورد وعده‌های شبه‌نظامیان، فضای اندک اعتماد وجود دارد.
او گفت: «صحبت کردن مفت است. بنابراین، مهم نیست که این گروه‌ها چه می‌گویند، اعمال آن‌ها را باور کنید، نه گفتار آن‌ها را.»
نویسنده: مایکل کراولی
مترجم: نیویارک تایمز – New York Times
