مترجم:سیدطاهرمجاب_خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: هند برای حفظ سلطه منطقه‌ای از طریق طرح‌های اتصال با مشکل مواجه است. امتناع امریکا از اعطای معافیت به چابهار، سرمایه‌گذاری قابل توجه پروژه هند را در شرایط خطرناک و ساختارهای ناپایدار قرار می‌دهد.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا در ۶ فبروری فرمان اجرایی را امضا کرد که بر اساس آن وزارت خارجه تمامی معافیت‌های تحریمی را که به‌نفع ایران در سراسر کشور از جمله موارد مربوط به بندر چابهار است، حذف کند. توسعه‌ی بندر چابهار ممکن است به‌دلیل تغییر سیاست امریکا که بر تامین مالی از هند تاثیر می‌گذارد، آسیب ببیند. هدف این بندر ایجاد مسیر تجاری مستقل بین افغانستان- آسیای مرکزی است.
هند بندر چابهار را زیرساخت حیاتی تقویت قدرت منطقه‌ای‌اش می‌داند. چابهار وابستگی تجاری هند به پاکستان را جهت تجارت از طریق افغانستان کاهش می‌دهد. مزیت اصلی موقعیت این بندر این است که به هند اجازه می‌دهد از طریق خاک افغانستان کالاهای خود را به کشورهای آسیای مرکزی صادر کند.
دولت هند توسعه چابهار را برعهده گرفت و در عین حال طرح گسترده‌تر خود را برای تسلط بر کل منطقه اجرا کرد. رهبران هند تصمیم گرفتند تا پاکستان را دور بزنند تا به موضع قدرت مسلط در افغانستان دست یابند و همزمان با گسترش منطقه‌ای چین مقابله کند. عملیات بندر گوادر با دسترسی مستقیم چین به دریای عرب به‌عنوان پروژه‌ای مخالف با دهلیز اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) عمل می‌کند. هند از چابهار به‌عنوان ابزاری برای کاهش قدرت منطقه‌ای و موقعیت بنیادی پاکستان در افغانستان استفاده کرد.
تصمیم امریکا برای لغو استثناها در قبال بندر چابهار مشکلات جدی را برای طرح‌های راهبردی-منطقه‌ای هند ایجاد می‌کند. سرمایه‌گذاری هند در چابهار به‌دلیل شرایط غیرقابل پیش‌بینی جیوپولیتیکی با خطر مواجه است زیرا مسیرهای تجاری دایمی نیاز به ترتیبات سیاسی قابل اعتماد دارند. در رابطه با تحریم‌های امریکا بر چابهار، هند سرمایه‌گذاری در ایران باید شرایطی را به‌وحود آورد، زیرا واشنگتن در حال آماده‌سازی محدودیت‌های مالی است که ممکن است هند را متاثر سازد.
هند میلیاردها دالر سرمایه‌گذاری کرد تا با دور زدن پاکستان، چابهار را گذرگاه مستقیم بسازد و خدماتش را به افغانستان گسترش دهد. پیشرفت و توسعه این پروژه اکنون در حاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. افشای اطلاعات ایالات متحده نشان می‌دهد که اهداف راهبردی-منطقه‌ای هند در توسعه چابهار بنیان ضعیفی داشته است.
به‌دلیل ایجاد مسیر جایگزین تجاری نسبت به پاکستان، حکومت افغانستان از توسعه بندر چابهار پشتیبانی کرده است، اما در موقعیت دشواری قرار دارد. وضعیت ناامن اطراف این بندر باعث می‌شود که افغانستان نیاز به اتحادهای راهبردی‌اش را دوباره ارزیابی کند و هند را شریک اصلی منطقه‌ای‌اش بداند. پس از تصمیم امریکا برای لغو معافیت سرمایه‌گذاری هند در چابهار، رهبران افغانستان اکنون باید اولویت‌هایش را بازتنظیم کند.
طرح مشارکت افغانستان در بندر چابهار بیشتر چشم‌انداز امیدوارکننده را نشان داده است تا تعهد پایدار و باثبات. تحولات اخیر در روابط بین‌الملل، توانایی هند را برای دور زدن تغییرات سیاسی از طریق قدرت اقتصادی و سیاسی‌اش در افغانستان محدود کرده است.
ابتکارات اتصال بین هند و افغانستان همچنان نامشخص باقی مانده‌اند، درحالی‌که موقعیت پاکستان به‌خوبی تثبیت شده است. تحریم‌های بین‌المللی هیچ تاثیری بر پروژه‌های تجاری دهلیز اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) نداشته‌اند، زیرا پاکستان مجوزهای جایگزین را برای ادامه توسعه این طرح دریافت کرده است. توسعه دهلیز اقتصادی چین-پاکستان، اسلام‌آباد را به‌عنوان مرکز تجاری منطقه‌ای مطرح می‌کند که از طریق بندر گوادر، عملیات بازرگانی چین را به دریای عرب متصل می‌سازد.
در همین حال، بنگلادش با روش‌شناسی مبتنی بر ارزش‌های مطمئن، از سرمایه‌گذاری‌هایش در دهلیز اقتصادی چین و پاکستان احساس امنیت می‌کند، درحالی‌که پروژه بندر چابهار هند به‌شدت تحت تاثیر نوسانات جیوپولیتیکی قرار دارد.
ثبات تجارت جهانی به موقعیت پاکستان بستگی دارد زیرا این کشور ویژگی‌های قابل اعتمادی نشان داده که این کشور را به قدرت مسلط در توسعه تجارت منطقه‌ای تبدیل می‌کند. تحولات آینده فرصت‌های اقتصادی در این منطقه، به پروژه‌های اتصال پایدار پاکستان نیاز دارد، زیرا هند برای دور زدن پاکستان از طریق مسیر چابهار با موانع مواجه است.
هند برای حفظ سلطه منطقه‌ای از طریق طرح‌های اتصال با مشکل مواجه است. امتناع امریکا از اعطای معافیت به چابهار، سرمایه‌گذاری قابل توجه پروژه هند را در شرایط خطرناک و ساختارهای ناپایدار قرار می‌دهد. ضعف راهبردی رویکرد سیاسی هند زمانی آشکار می‌شود که بی‌ثباتی سیاسی و تغییرات در روابط بین‌الملل ظاهر شود.
پویایی قدرت جهانی نشان می‌دهد که گسترش دایمی کسب‌وکار منطقه‌ای همراه با ساختارهای ارتباطی به‌جای روحیات سیاسی موقت، به تفکر راهبردی ثابت نیاز دارد.
هند تصمیم گرفت در چابهار سرمایه‌گذاری کند، اما پاکستان توسعه مداوم پروژه‌های زیربنایی‌اش را حفظ کرده و آن را به بهترین گزینه در بستر تجارت منطقه تبدیل کرده است. موانعی که کسب‌وکارهای هندی با آن مواجه می‌شوند، در نهایت فرصتی برای پاکستان ایجاد می‌کند تا جایگاه برتر خود را به‌عنوان بندر تجاری اصلی در جنوب آسیا تثبیت کند.
نویسنده: اسد علی، کارشناس امور جنوب آسیا مستقر در اسلام آباد
منبع: اوراسیا ریویو – Eurasia Review