چرا ازبیکستان بر تعامل با افغانستان تاکید دارد؟
خبرگزاری دید: افغانستان برای ازبیکستان یک مسیر کلیدی به جنوب آسیاست، و ازبیکستان روی پروژه‌های بزرگ مانند راه‌آهن ترانس-افغان برای توسعه اقتصادی حساب باز کرده است.
رییس‌جمهور میرضیایف در مجمع بین‌المجالس بر اهمیت گفت‌وگو با حکومت سرپرست و جلوگیری از انزوای این کشور تأکید کرد.
پس از تسلط طالبان در ۲۰۲۱، ازبیکستان در نشست‌های بین‌المللی مانند سازمان همکاری شانگهای خواستار رفع انجماد دارایی‌های افغانستان و افزایش تعامل با آن شد.
میرضیایف در سازمان ملل نیز افغانستان را بخشی از آسیای مرکزی دانست و خواهان نقش پررنگ‌تر این سازمان در برقراری صلح و ایجاد یک کمیته دائمی در مورد افغانستان شد.
در ۲۰۲۲، تاشکند میزبان کنفرانس بین‌المللی درباره امنیت و توسعه افغانستان بود و نمایندگان زیادی از کشورهای مختلف و حکومت طالبان در آن شرکت کردند.
این اقدامات نشان‌دهنده سیاست خارجی پایدار ازبیکستان در حمایت از صلح در افغانستان و تسهیل گفت‌وگوهای منطقه‌ای و بین‌المللی است.
ازبیکستان ثبات افغانستان را برای امنیت کل منطقه حیاتی می‌داند و باور دارد که منزوی‌سازی این کشور به ضرر آسیای مرکزی و جنوبی است.
افغانستان برای ازبیکستان یک مسیر کلیدی به جنوب آسیاست، و ازبیکستان روی پروژه‌های بزرگ مانند راه‌آهن ترانس-افغان برای توسعه اقتصادی حساب باز کرده است.
ازبیکستان به دلیل جمعیت قابل‌توجه ازبیک‌تبار در افغانستان و بازار مصرفی آن به این کشور توجه دارد، اگرچه سیاستش در قبال اقوام فرامرزی محتاطانه باقی مانده است.
ازبیکستان در دوران کریموف هویت ملی خود را بر مبنای مرزهای سرزمینی تعریف می‌کرد و در دوره میرضیایف نیز این رویکرد عمدتاً حفظ شده است. با این حال، تاشکند روابط اقتصادی عمیق‌تری با افغانستان برقرار کرده و از پیوندهای فرهنگی و خویشاوندی بهره می‌برد. افغانستان اکنون پنجمین بازار صادراتی ازبیکستان است و تجارت دوجانبه در سال ۲۰۲۳ به ۸۶۶ میلیون دالر رسید. هدف دو کشور افزایش این رقم به ۳ میلیارد دالر است. همچنین، ۵۵۰ شرکت با سرمایه‌گذاری افغان‌ها در ازبیکستان فعال‌اند.
در ۲۰۲۳، ازبیکستان منطقه آزاد اقتصادی ایریتوم را در مرز افغانستان ایجاد کرد تا تجارت فرامرزی را تسهیل کند. این منطقه با رویکرد اقتصادی ساخته شده و شهروندان افغانستان می‌توانند بدون ویزا وارد آن شوند. انتظار می‌رود این منطقه ۵ هزار شغل ایجاد کند که بخش قابل توجهی از آن به افغان‌ها اختصاص خواهد یافت. سرمایه‌گذاران ازبیک نیز با وجود رقابت با محصولات هندی و پاکستانی، برای ورود به بازار افغانستان تمایل دارند.
ازبیکستان به ثبات افغانستان علاقه‌مند است و تلاش می‌کند از درگیری با طالبان پرهیز کند، حتی در شرایطی که پروژه‌های بحث‌برانگیزی مانند کانال قوش‌تپه در حال اجراست. روابط با طالبان صرفاً اقتصادی نیست و ازبیکستان امیدوار است با حفظ تعامل، از گسترش افراط‌گرایی در منطقه جلوگیری کند. در داخل، جامعه ازبیکستان سکولار باقی مانده و دولت نیز سیستم آموزشی و دینی را به‌شدت کنترل می‌کند، اما این موضع مانعی برای همکاری با حکومت طالبان محسوب نمی‌شود.
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: نگینه خان سعید
منبع: دیپلمات – Diplomat