رقابت خطرناک برای نفوذ در افغانستان
خبرگزاری دید: در مهم‌ترین موفقیت طالبان، روسیه این گروه را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج و با تعیین سفیران در کابل و مسکو موافقت کرد.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان در ۲۰۲۱، دولت‌های خارجی این گروه را طرد کردند، اما در این اواخر طالبان در تلاش‌های دیپلماتیک برای ایجاد روابط بین‌المللی به موفقیت‌هایی دست یافته است.
هفته گذشته، آناند پراکاش، نماینده ویژه هند، با رهبران ارشد طالبان درباره تقویت روابط سیاسی و تجاری به کابل آمد.
پیش از آن، بختیار سعیدوف، وزیر خارجه ازبیکستان، میزبان هیاتی از طالبان در تاشکند بود تا درباره خط راه‌آهن پیشنهادی از طریق افغانستان گفتگو کنند.
در مهم‌ترین موفقیت طالبان، روسیه این گروه را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج و با تعیین سفیران در کابل و مسکو موافقت کرد.
هنوز هیچ کشوری به‌طور رسمی حکومت طالبان را به‌رسمیت نشناخته است. آن‌ها به‌دلیل نقض گسترده حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان و دختران، به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.
اما شرایط به سوی هدف نهایی آن‌ها، یعنی پذیرش در محافل بین‌المللی، در حال پیشرفت است.
روسیه از افغانستان چه می‌خواهد؟
روسیه به‌دنبال توسعه منافع اقتصادی در افغانستان، به‌ویژه در بخش‌های معدن و انرژی است. در واقع، این کشور سفارتش را در کابل باز نگه داشت، اگرچه پس از تسلط طالبان فقط عنوان آن را تغییر داد.
در حوزه امنیتی، تمرکز اصلی روسیه مقابله با شاخه خراسان گروه داعش است؛ گروهی که مسوولیت حمله تروریستی مرگبار در سالن کنسرت کراکوس را بر عهده گرفت.
الکسی زاخاروف، از بنیاد تحقیقاتی آبزرور (ORF) در دهلی نو نیز می‌گوید که روسیه در افغانستان به‌دنبال برنامه اقتصادی است.
او نوشت: «نمایندگان روسیه و طالبان قرار است در مجمع کازان در ماه می ۲۰۲۵ قراردادی را برای انتقال ۵۰ میلیون متر مکعب گاز مایع (LPG) امضا کنند».
این گاز قرار است به بازارهای جنوب و جنوب‌شرق آسیا صادر شود.
زاخاروف افزود: «با این حال، ظرفیت مسیر انتقال از طریق افغانستان و مسایل امنیتی ممکن است در نهایت مانع اجرای کامل این توافق شود.»
افزایش تنش‌ها میان هند و پاکستان
روابط طالبان با همسایه جنوبی‌اش، پاکستان، متشنج است؛ چراکه اسلام‌آباد طالبان را به پناه دادن به اعضای تحریک طالبان پاکستان (TTP) متهم می‌کند. پاکستان اعلام کرده که ارتش این کشور در تاریخ ۲۷ اپرل، ۵۴ جنگجو را که «قصد نفوذ» به خاک پاکستان را داشتند، کشته است.
پاکستان در هفته‌های اخیر حدود ۱۰۰ هزار پناهجوی افغانستانی را اخراج کرده و آن‌ها را به ارتباط با تروریزم و قاچاق مواد مخدر متهم کرده است.
این تنش‌ها بُعد امنیتی جدیدی به تلاش‌های هند برای گرم کردن روابط با طالبان می‌دهد؛ آن هم در شرایطی که هند پس از حمله مرگبار شبه‌نظامیان در کشمیر با پاکستان در تقابل است.
نجیب آذر، مدرس امور جهانی در دانشگاه ویسکانسین، می‌گوید: «هند روابط متغیر طالبان و پاکستان را به دقت زیر نظر دارد.»
آیا کشورهای غربی با طالبان گفتگو می‌کنند؟
قدرت‌های غربی پس از خروج نیروهای‌شان از افغانستان در ۲۰۲۱، شدیدترین مواضع را در دوری‌گزینی از طالبان اتخاذ کرده‌اند. آن‌ها همچنین بیشترین انتقادات را از نقض حقوق بشر توسط طالبان داشته‌اند.
اما در این زمینه نیز تحرکاتی دیده می‌شود.
گزارش دولت بریتانیا در ماه مارچ اعلام کرد که این کشور سیاست «محدود و عمل‌گرایانه» را برای تعامل با مقام‌های طالبان از طریق سفارت خود در قطر دنبال می‌کند.
فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، خواستار گفت‌وگوی مستقیم با رهبری طالبان شده تا امکان اخراج برخی از افغانستانی‌ها فراهم شود.
یورگن هارت، سخنگوی سیاست خارجی حزب دموکرات مسیحی، در فبروری گفت: «واقعیت این است که آن‌ها اکنون در قدرت هستند.»
او افزود: «موضوع به رسمیت شناختن نیز مطرح است. به نظر من باید موضعی مشترک از سوی اتحادیه اروپا در این زمینه اتخاذ شود. نه حالا، اما شاید تحت شرایطی خاص.»
مقامات امریکایی گفتگوهای مستقیمی با طالبان انجام داده‌اند. ماه گذشته، آن‌ها در کابل حضور داشتند تا آزادی شهروندان امریکاییِ بازداشت‌شده را تأمین کنند. در مقابل، واشنگتن پاداش‌های تعیین‌شده برای سه عضو شبکه حقانی، از جمله وزیر داخله طالبان، را لغو کرد.
خطرات برای طالبان
کارشناسان می‌گویند که طالبان در تلاش برای بهبود روابط با کشورهای مختلف، با خطراتی نیز روبه‌رو است.
خطر در این است که قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای، افغانستان را همچون پنجاه سال گذشته، به میدان نبرد رقابت‌های خود تبدیل کنند.
از دید کارشناسان، با توجه به ناتوانی طالبان در حفظ موضع سیاسی متعادل در برابر قدرت‌ها، این گروه ممکن است بار دیگر به عامل بی‌ثباتی تازه‌ای در منطقه تبدیل شود.
تلخیص و ترجمه: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
منبع: رادیو آزادی – RFL