خبرگزاری دید: دهلیز شمال و جنوب یک شبکه چندوجهی به طول ۷۲۰۰ کیلومتر (۴۵۰۰ مایل) از مسیرهای دریایی، ریلی و جادهای برای حملونقل کالا میان هند، ایران، آذربایجان، روسیه، آسیای مرکزی و اروپا است.

روسیه و هند در حوزههای گوناگون با یکدیگر همکاری دارند. یکی از زمینههای مهم همکاری میان این دو کشور، حوزه اتصال و ترانزیت است.
یکی از پروژههای بزرگ اتصال میان این دو کشور، دهلیز بینالمللی حملونقل شمال-جنوب (INSTC) است که با عبور از ایران از سن پترزبورگ تا بمبئی امتداد دارد.
دو کشور هند و روسیه روابط خوبی با ایران دارند و هند سرمایهگذاری چشمگیری در بندر چابهار ایران انجام داده است.
در پی تحریمهای غرب علیه روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین و روسیه، هند به یکی از مهمترین خریداران نفت روسیه تبدیل شده و از این طریق به تقویت اقتصاد روسیه کمک کرده است.
دهلیز شمال و جنوب یک شبکه چندوجهی به طول ۷۲۰۰ کیلومتر (۴۵۰۰ مایل) از مسیرهای دریایی، ریلی و جادهای برای حملونقل کالا میان هند، ایران، آذربایجان، روسیه، آسیای مرکزی و اروپا است.
چالشهای اصلی برای INSTC چیست؟
چالشهایی برای دو کشور هند و روسیه وجود دارد، بهویژه در پرتو روابط روبه.رشد هند با غرب.
علاوه بر این، روابط نزدیک روسیه با چین نیز نگرانیهایی برای هند به همراه دارد، چرا که چین نیز از همان سیستمهای تسلیحاتی ساخت روسیه استفاده میکند که در اختیار هند هستند.
سایر چالشها شامل روابط روسیه با ایران است. در حالی که ایران روابط نزدیکی با روسیه دارد، وضعیت برای هند متفاوت است، چرا که هند همزمان در تلاش برای نزدیکتر شدن به غرب است و کشورهای غربی روابط خوبی با ایران ندارند.
مسئله دیگر آذربایجان است که بهتازگی در درگیریها با هند، از پاکستان حمایت کرده است. دهلینو این موضوع را مورد توجه قرار داده و از این رو ممکن است روابط میان هند و آذربایجان روبه وخامت بگذارد.
عامل مهم دیگر، مدیریت نقش چین در این میان است، چرا که پکن احتمالاً از این تحولات خرسند نخواهد بود.
مزایا
همانگونه که در آزمونهای اولیه مشاهده شد، این مسیر بهطور مستقیم به کاهش هزینهها منجر خواهد شد. افزون بر آن، فرصتهای تازهای را برای دو کشور هند و روسیه فراهم میآورد.
برای هند، این مسیر امکان دسترسی به کشورهای آسیای مرکزی و روسیه را فراهم میکند و برای روسیه نیز راههای تازهای گشوده میشود.
روسیه که پس از جنگ با اوکراین با تحریم مواجه شده، اکنون در پی افزایش گزینههای ترانزیتی است.
هند نیز به گزینههای جایگزین نیاز دارد، چرا که پاکستان اجازه دسترسی زمینی به افغانستان را نمیدهد. در گذشته، هند در ساخت جاده زَرَنج–دِلارام در افغانستان کمک کرده بود، اما اوضاع پس از سقوط دولت پیشین افغانستان و تسلط طالبان، پیچیدهتر شد؛ گرچه اکنون طالبان به دهلینو سیگنالهایی برای همکاری فرستادهاند.
مزیت دیگر این است که هند و روسیه از زمان استقلال هند در ۱۹۴۷، در حوزههای گوناگون با یکدیگر همکاری داشتهاند.
مسیر پیشرو
دهلیز شمال-جنوب میتواند با دهلیز اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) نیز وصل شود؛ مسیری که هند در آن با کشورهای خاورمیانه ارتباط برقرار کرده و امریکا نیز در آن حضور دارد.
در پی حملات یمنیها به کشتیهای بینالمللی در دریای سرخ، انگیزه بیشتری برای هند و روسیه ایجاد شده تا این دهلیز INSTC را توسعه دهند.
افزون بر این، شرکتهای هندی سرمایهگذاری گستردهای در روسیه، بهویژه در نواحی شرق دور روسیه انجام دادهاند. مسیر دریایی دیگری نیز میان روسیه و هند وجود دارد: «دهلیز دریایی چنای–ولادیوستوک» که هماکنون عملیاتی شده است.
از اینرو، جای تعجب نیست اگر بگوییم که مسیر پیش رو، پُر از فرصتهای نوین برای همکاری روسیه و هند در حوزه اتصال و ترانزیت است. دهلیز INSTC میتواند پیشدرآمدی برای تحولات بزرگتر و مثبتتر در آینده باشد.
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسندگان: روپکجیوُتی بوره، پژوهشگر ارشد در مجمع مطالعات راهبردی جاپان، توکیو، است.
منبع: اوراسیا ریویو –