خبرگزاری دید: هیچ توافقی میان اسرائیل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) وجود ندارد که به این نهاد ناظر سازمان ملل اجازه دهد سایت هسته‌ای دیمونا را بازرسی کند. به‌طور گسترده باور بر این است که برنامه تسلیحات هسته‌ای اسرائیل در دیمونا مستقر است.
نیویارک تایمز در مطلبی با عنوان “در حالی‌که اسرائیل برنامه هسته‌ای ایران را هدف قرار داده، خودش یک برنامه مخفیانه دارد” می‌نویسد که اسرائیل دور از دید ناظران بین‌المللی آزمایش‌های هسته‌ای در زیر زمین انجام داده است.
کارشناسان بر این باورند که اسرائیل در حال گسترش برنامه مخفیانه هسته‌ای خود است. اسرائیل برنامه تسلیحات هسته‌ای پنهانی دارد؛ برنامه‌ای که به‌طور علنی آن را تأیید نمی‌کند، اما برخی کارشناسان معتقدند که این برنامه نیز در حال توسعه است.
الکساندر کِی. بولفراس، کارشناس امنیت هسته‌ای در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در لندن، می‌گوید: «از دیدگاه رسمی دیپلماتیک، اسرائیلی‌ها هرگز تأیید یا انکار نمی‌کنند که زرادخانه هسته‌ای دارند.»
کارشناسان می‌گویند این‌که اسرائیل بخشی از چتر هسته‌ای امریکا نیست، در واقع تأییدی نانوشته است بر این‌که این کشور دارای تسلیحات هسته‌ای خود است و نیازی به حفاظت یا بازدارندگی ندارد.
بولفراس می‌گوید: «در نهایت، یک حس مسئولیت در اسرائیل وجود دارد که امنیت این کشور بر عهده خودش است و آن‌ها هر کاری را که لازم باشد برای تأمین آن انجام خواهند داد.»
در بخشی از مطلب نیویارک تایمز آمده که در پنجاه سال گذشته چند گزارش منتشر شده که نشان می‌دهد اسرائیل تسلیحات هسته‌ای خود را در سایت‌های زیرزمینی — از جمله در صحرای نگب در جنوب این کشور — آزمایش کرده است.
برجسته‌ترین مورد — که هنوز هم محل بحث است — در سپتمبر ۱۹۷۹ اتفاق افتاد؛ زمانی که یک ماهواره امریکایی طراحی‌شده برای شناسایی انفجارهای هسته‌ای، در ناحیه‌ای بین اقیانوس اطلس جنوبی و اقیانوس هند، «دو فلش» (double flash) ثبت کرد. برخی دانشمندان بر این باور بودند که این دو فلش احتمالاً حاصل یک آزمایش هسته‌ای از سوی اسرائیل یا آفریقای جنوبی یا شاید هردو بوده است.
کارشناسان می‌گویند هیچ توافقی میان اسرائیل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) وجود ندارد که به این نهاد ناظر سازمان ملل اجازه دهد سایت هسته‌ای دیمونا را بازرسی کند. به‌طور گسترده باور بر این است که برنامه تسلیحات هسته‌ای اسرائیل در دیمونا مستقر است.
کارشناسان می‌گویند به نظر می‌رسد که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هرگز از این سایت بازدید نکرده‌اند و توافقی برای نظارت بر آن نیز با اسرائیل وجود ندارد. براساس اسناد تاریخی، دانشمندان امریکایی در دهه ۱۹۶۰ از دیمونا بازدید کرده و نتیجه گرفتند که برنامه هسته‌ای اسرائیل در آن زمان صلح‌آمیز است، اما هیچ مدرک عمومی وجود ندارد که نشان دهد بازرسان امریکایی مجددا از این محل بازدید کرده باشند.
تصاویر ماهواره‌ای در پنج سال گذشته نشان‌دهنده ساخت‌وساز جدید در دیمونا هستند. کارشناسان می‌گویند حداقل این تأسیسات در حال بازسازی و به‌روزرسانی ضروری هستند.
همچنین باور فزاینده‌ای در میان برخی کارشناسان وجود دارد که اسرائیل در حال ساخت یک رآکتور جدید در دیمونا است تا توان هسته‌ای خود را افزایش دهد.
گزارشی که همین هفته توسط «موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم» (SIPRI) منتشر شد، می‌گوید که اسرائیل ظاهراً در حال ارتقاء یک سایت رآکتور در دیمونا است تا پلوتونیوم تولید کند؛ ماده‌ای که هم در ساخت تسلیحات هسته‌ای کاربرد دارد و هم در برخی کاربردهای صلح‌آمیز، از جمله در فضا.
به دلیل همین پنهان‌کاری، دیمونا مدت‌هاست که به نمادی از شگفتی و — برای برخی — خشم نسبت به برنامه هسته‌ای اسرائیل تبدیل شده است.
در یک رویداد عمومی نادر در این سایت در سال ۲۰۱۸، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، از این مکان به عنوان پس‌زمینه‌ای برای هشدار به دشمنان استفاده کرد و گفت: «آن‌هایی که ما را تهدید به نابودی می‌کنند، خودشان را در خطری مشابه قرار می‌دهند — و در هر حال، به هدف خود نخواهند رسید.»
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: لارا جیکس
منبع: نیویارک تایمز – NYT