خبرگزاری دید: ترامپ عمداً نسبت به نسلکشی شنیع، خونین، بیرحمانه و بیمعنای اسرائیل علیه فلسطینیهای غزه بیاعتنا و بیتفاوت ماند. این مسئله، جیوپولیتیک اروپا و خاورمیانه را بهشدت دگرگون کرده است.
رییسجمهور ترامپ بهخاطر دگرگونیهای عظیمی که سیاستهایش در جیوپولیتیک جهانی و منطقهای ایجاد کرده است، مدت طولانی در یادها خواهد ماند. او شاید در برقراری صلح در برخی درگیریها موفق شده باشد ـ بهویژه در نبرد می ۲۰۲۵ میان هند و پاکستان در آسیای جنوبی، جنگ آذربایجان و ارمنستان در قفقاز، و حتی رویارویی اسرائیل و ایران در خاورمیانه ـ اما در اوکراین بهطرزی چشمگیر شکست خورده است.
او همچنین نتوانسته است صلح یا آتشبس واقعی را در غزه برقرار کند. ترامپ عمداً نسبت به نسلکشی شنیع، خونین، بیرحمانه و بیمعنای اسرائیل علیه فلسطینیهای غزه بیاعتنا و بیتفاوت ماند. این مسئله، جیوپولیتیک اروپا و خاورمیانه را بهشدت دگرگون کرده است.
بااینحال، در منطقه وسیعتر هند-پاسیفیک و آسیای جنوبی است که سیاستهای او تغییرات حیاتی و تقریباً تکتونیکی در جیوپولیتیک را نوید میدهد.
سیاستهای رییسجمهور ترامپ باعث تغییر پارادایم بزرگی در جیوپولیتیک منطقه آسیای جنوبی شده است. روابط امریکا و هند بهشدت تیره شده است. او عملاً هند را به بنبست راهبردی کشانده است. بهنظر میرسد دستکم دو دلیل بسیار قانعکننده برای این موضوع وجود داشته باشد: نخست آنکه پاکستان، که شاید در متن درگیریهای شبهقارهای کوچکتر از هند بهحساب میآید، در نبرد می ۲۰۲۵ بسیار فراتر از هند و ارتش پرادعای آن ظاهر شد.
پژواکهای این شکست نظامی، دیپلماتیک و رسانهای هند در سراسر جهان شنیده شد. اعتبار نخستوزیر مودی، نیروهای مسلح هند و رسانههای هندی بهطور کامل فرو ریخت. هند، و بهویژه نخستوزیر مودی، بهنظر میرسید که لطف و حمایت رییسجمهور ترامپ را از دست داده باشند. دوم آنکه ترامپ قصد داشت رویکردی غیرمستقیم برای تحت فشار گذاشتن روسیه در پیش گیرد.
او باور داشت که «اجبار اقتصادی» در جایی که مهارتهای دیپلماتیک و مذاکرهایاش بهعنوان یک معاملهگر ناکام مانده بود، نتیجه خواهد داد. او تعرفههای تنبیهی بر هند بهدلیل واردات نفت ارزان از روسیه اعلام کرد (چین ۹۰ روز مهلت اضافه گرفت). ایدهاش این بود که با وادار کردن هند (و چین) به توقف واردات نفت روسیه، بتواند اقتصاد روسیه را بهشدت محدود کند و آن را مجبور به پذیرش شروطش درباره اوکراین سازد.
اما بهنظر نمیرسد که این راهبرد چندان جواب نداده باشد، زیرا گزارشها حاکی است که هند همچنان به واردات نفت روسیه ادامه میدهد و در فکر انجام تجارت دوجانبه بیشتر با ارزهایی غیر از دالر امریکا است.
این فروپاشی کنونی روابط امریکا-هند، هرچند موقت، موجب حرکات جیوپولیتیکی بسیار جدی در صحنه وسیعتر آسیا شده است. خلأ بهوجود آمده در روابط امریکا-هند، فضای راهبردی حیاتیای برای چین مهیا کرده است تا وارد عمل شود، دوباره با هند ارتباط برقرار کند و حوزه نفوذش را در منطقه بزرگتر آسیای جنوبی تثبیت نماید.
هند تقریباً با شوک و فلج فکری ناشی از رفتار خشن ترامپ مواجه شد. اما اکنون تا حدی بهبود یافته و شروع به تعامل دوباره با روسیه و چین با انرژی و اراده تازه کرده است. اس. جیشنکر، وزیر خارجه هند، به روسیه سفر کرد تا روابط قدیمی و مستحکم دوجانبه را دوباره تأیید و تقویت کند. اما مهمتر از آن، وانگ یی، وزیر خارجه چین، سفر سهجانبه بسیار معناداری به منطقه وسیعتر آسیای جنوبی انجام داد.
در همین حال، امریکا بهنظر میرسد که بهسرعت در حال از دست دادن نفوذش در آسیای جنوبی است. این کشور از افغانستان خارج شده، هند را بیگانه ساخته و اکنون در تلاش برای احیای روابط خود با پاکستان است؛ کشوری که شریک راهبردی چین به شمار میرود. امریکا پاکستان را در سطوح دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی دخیل کرده است.
در حال حاضر پاکستان از بهبود روابط با امریکا راضی است، اما همواره نسبت به ماهیت ناپایدار، موقتی و معاملهگرانه روابط گذشتهاش با واشنگتن محتاط باقی خواهد ماند. پاکستان بارها توسط امریکا دوست داشته شده و سپس رها شده است و به همین دلیل اکنون بهسوی ایجاد شراکت راهبردی بسیار باثبات، قوی، شکوفا، غیرقابلانعطاف، استوار و امیدوارکننده با چین حرکت کرده است. این روابط شکستناپذیر و جایگزینناپذیرند.
اسلامآباد بر این باور است که در سمت درست آینده قرار گرفته است. بااینحال، باید تعادل در روابط با دو کشور، امریکا و چین، را حفظ کند. اکنون پرسش این است که آیا جنوب آسیا اکنون چهرهای کاملاً متفاوت به خود گرفته است؟
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: عمران مالیک
منبع: نیشن – The Nation