خبرگزاری دید: در حالی که رهبران عرب و مسلمان درباره اقدام مشترک علیه اسرائیل بحث میکردند، نتانیاهو در یک کنفرانس خبری مشترک با مارکو روبیو، وزیر خارجهٔ امریکا، اعلام کرد که بار دیگر به قطر حمله خواهد کرد تا رهبران حماس را از میان بردارد. این دو در کنار هم ظاهر شدند.
نشست اضطراری پر سر و صدای رهبران کشورهای عربی-اسلامی در دوحه با سکوتی بیثمر به پایان رسید. بیانیهٔ مشترک سرشار از شعار بود اما در عمل ضعیف و بینتیجه. پس از حمله به قطر، سران نزدیک به ۶۰ کشور در دوحه گرد آمدند تا پاسخی قاطع به اسرائیل بدهند. اما همهچیز فقط در حد حرفهای تند باقی ماند — و بس. هیچ استراتژی واقعی برای مقابله با ستیزهجویی فزایندهٔ اسرائیل یا برای کاهش تنشهای منطقهای ارائه نشد.
حمله به قطر، اقدام آشکار دیگر از تجاوز علیه یک کشور مستقل عربی توسط اسرائیل بود. این رژیم صهیونیستی بار دیگر خط سرخ را زیر پا گذاشت، آنهم با حمله به یکی از نزدیکترین متحدان امریکا در خلیج فارس؛ کشوری که بزرگترین پایگاه نظامی امریکا در منطقه را نیز در خود جای داده است. خشم در سراسر جهان عرب آشکار بود و محکومیت بینالمللی این حمله، انتظار برای اقدامات قوی علیه تجاوزگری اسرائیل را بالا برد.
قطر ششمین کشوری بود که امسال هدف حملهٔ اسرائیل قرار گرفت، در حالی که این رژیم به جنگ نسلکُشانهاش در غزه ادامه میدهد. اسرائیل تاکنون بیش از ۶۵ هزار نفر — بیشتر زنان و کودکان — را کشته است. بیش از یک میلیون نفر آواره شدهاند. با وجود کمبود مواد غذایی و نبود توقف در حملات اسرائیل، تمام جمعیت غزه در معرض خطر قرار گرفتهاند. روزانه دهها کودک بر اثر گرسنگی جان میدهند.
در همین حال، بلوک اسلامی در برابر بدترین نسلکشی تاریخ معاصر در سکوت مانده است. برخی کشورهای عربی حتی روابط دیپلماتیک و تجاری خود با اسرائیل را ادامه دادهاند. درست است که صدای اعتراضهایی شنیده شد، اما نه چیزی بیشتر. سپس اسرائیل به لبنان حمله کرد، بخشهایی از سوریه را اشغال نمود و یمن و ایران را بمباران کرد. حمله به تأسیسات هستهای ایران در ماه جون، آشکارترین عملیات مشترک اسرائیل و امریکا علیه یک کشور مستقل بود. با این حال، جز محکومیتهای ملایم، هیچ اقدام عملی از سوی جهان اسلام صورت نگرفت.
رژیم صهیونیستی عملیات نظامی خود را به کرانهٔ باختری گسترش داد و برنامههایی برای توسعهٔ شهرکها و تصرف زمینهای فلسطینی اعلام کرد. اکنون دولت افراطی اسرائیل رسماً اعلام کرده است که قصد دارد غزه را برای همیشه اشغال کرده و کل جمعیت آن را مجبور به ترک کند. آشکار است که نسلکشی اسرائیل در غزه و حمله به کشورهای عربی با حمایت کامل امریکا انجام میشود.
اسرائیل میلیاردها دالر کمک نظامی از امریکا دریافت کرده و در تمامی تجاوزات نظامیاش در منطقه از حمایت کامل واشنگتن برخوردار است. نهتنها این، بلکه کشورهای عربی حتی نتوانستند هیچگونه فشاری بر واشنگتن وارد کنند تا از نفوذش برای توقف اسرائیل استفاده کند. برعکس، در سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه، این کشورها تمام تلاش خود را برای جلب رضایت او کردند. شیخنشینهای خلیج فارس وعده سرمایهگذاری هزاران میلیارد دالری در امریکا دادند. قطر یک هواپیمای ۴۰۰ میلیون دالری به ترامپ هدیه کرد و علاوه بر آن، قرارداد چند میلیارد دالری خرید سلاح از امریکا امضا نمود. اما حتی این هم تضمینی برای در امان ماندن از حملات نزدیکترین متحد امریکا نبود.
هواپیماهای جنگی اسرائیل هفته گذشته یک ساختمان مسکونی را در محلهای از دوحه هدف قرار دادند که منجر به کشته شدن پنج عضو حماس و یک افسر امنیتی قطری شد. هدف از این حمله تیم مذاکرهکنندهٔ حماس بود که برای بررسی طرح صلح جدید پیشنهادی دولت ترامپ گرد آمده بودند. یک رهبر ارشد حماس نیز حضور داشت. گفته میشود که آنان با بیشتر بندهای پیشنهاد موافقت کرده بودند که اسرائیل حمله کرد — درحالیکه پنج عضو مذاکرهکننده جان سالم به در بردند، اما افراد دیگری کشته شدند.
واضح بود که هدف از حملهٔ اسرائیل، تخریب هرگونه توافق آتشبس بود. قطر از آغاز تهاجم به غزه نزدیک به دو سال پیش، نقش میانجی میان اسرائیل و حماس را ایفا کرده است. دوحه همچنین میزبان مقامات اسرائیلی بود که با حمایت امریکا در مذاکرات حضور داشتند. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، این حمله را توجیه کرد و نشان داد که نیازی به کسب اجازه از واشنگتن ندارد. ترامپ گفت که از حملهٔ اسرائیل اطلاع نداشته و از منابع نظامی امریکا از آن باخبر شده است.
با این حال، به قطر هشدار داده نشد — اگر در نظر بگیریم که هزاران سرباز امریکایی در آن کشور مستقر هستند، نکتهای عجیب است. افزون بر این، سیستم دفاع هوایی قطر توسط فناوری امریکایی پشتیبانی میشود. ترامپ نارضایتی خود را از حمله ابراز کرد اما هرگز اسرائیل را بهطور مستقیم محکوم نکرد. منتقدان بر این باورند که وابستگی بیش از حد قطر و دیگر شیخنشینهای خلیج فارس به امریکا، این کشورها را به شدت در برابر تجاوزات اسرائیل آسیبپذیر کرده است.
بیانیهای که پس از نشست منتشر شد هشدار داد که «تجاوز وحشیانهٔ» اسرائیل «تمام آنچه را که در مسیر برقراری روابط عادی با اسرائیل به دست آمده، از جمله توافقهای موجود و آینده را تهدید میکند». همچنین از امریکا خواسته شد از نفوذش برای توقف اسرائیل استفاده کند. این پیشنهاد چندان منطقی به نظر نمیرسد، چرا که لابی قدرتمند اسرائیل نفوذ بسیار بیشتری بر دولتهای امریکا دارد.
در حالی که رهبران عرب و مسلمان درباره اقدام مشترک علیه اسرائیل بحث میکردند، نتانیاهو در یک کنفرانس خبری مشترک با مارکو روبیو، وزیر خارجهٔ امریکا، اعلام کرد که بار دیگر به قطر حمله خواهد کرد تا رهبران حماس را از میان بردارد. این دو در کنار هم ظاهر شدند، با وجود گزارشهایی مبنی بر وجود اختلاف میان ترامپ و نتانیاهو. دیپلماتهای ارشد امریکا نیز نسبت به چانس موفقیت توافق صلحی که بتواند جنگ غزه را پایان دهد، ابراز تردید کردند.
بیتردید کشورهای عربی اهرمهایی در اختیار دارند که میتوانند برای فشار بر اسرائیل استفاده کنند، اما هیچ حس واقعی از اتحاد میان آنها برای اقدام عملی وجود ندارد. منافع این کشورها متفاوت است و همین امر مانع توافق بر یک راهبرد موثر برای مقابله با تهدید فزایندهٔ اسرائیل میشود. برخی از کشورهای عربی حتی به دلایل اقتصادی یا امنیتی حاضر به قطع روابط دیپلماتیک با اسرائیل نیستند. خانهای که دچار تفرقه است نمیتواند از خود دفاع کند. بیانیههای همبستگی غالباً فقط برای نمایش هستند و هیچ معنایی ندارند.
مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: زاهد حسین
منبع: داون – Dawn