خبرگزاری دید: ارتش پاکستان دهههاست با سیاست دوگانه «طالبان خوب و بد» و پرورش گروههای نیابتی، بحران را از بیرون میجوید، در حالیکه ریشه ناامنی در داخل کشور است.
در اوایل اکتوبر، پاکستان برای نخستینبار به خاک افغانستان (از جمله کابل، قندهار و پکتیکا) حملات هوایی انجام داد، بهبهانه هدفقراردادن شبهنظامیان «تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی)». این حملات اما موجب کشتهشدن غیرنظامیان شد و طالبان نیز در پاسخ، حملاتی انجام داد که دهها سرباز پاکستانی را کشت.
نمایش قدرت یا نشانه ضعف؟
پاکستان با این حملات در پی نمایش اقتدار است، اما در واقع ضعف و سردرگمی خود را آشکار میکند.
ارتش پاکستان دهههاست با سیاست دوگانه «طالبان خوب و بد» و پرورش گروههای نیابتی، بحران را از بیرون میجوید، در حالیکه ریشه ناامنی در داخل کشور است. اکنون همان گروهها علیه خود پاکستان شوریدهاند.
اقتصاد فروپاشیده، تورم شدید، فساد و بیاعتمادی عمومی، پاکستان را به نقطه انفجار رسانده است.
ارتش که قدرت واقعی را در دست دارد، با ایجاد تنش خارجی سعی میکند مشروعیت ازدسترفته خود را بازسازی کند — تاکتیکی که در گذشته نیز شکست خورده (از جمله در جنگ ۱۹۷۱ و شورشهای بلوچستان و خیبر پختونخوا).
محاسبه غلط درباره افغانستان
اسلامآباد هنوز کابل را تابع خود میپندارد، در حالی که طالبانِ کنونی دیگر حاضر به اطاعت نیست.
ملا یعقوب، وزیر دفاع طالبان، تأکید کرده است که افغانستان اجازه نمیدهد خاکش برای جنگ دیگران استفاده شود. این استقلال، تهدیدی برای ذهنیت قدیمی ارتش پاکستان است.
دیپلماسی متزلزل
در مذاکرات اخیر استانبول به میانجیگری ترکیه و قطر، دو طرف بر آتشبس موقت توافق کردند، اما تهدیدهای لفظی مقامات پاکستانی (از جمله «اگر توافق شکست بخورد، جنگ حتمی است») روح مذاکره را تضعیف کرد.
در نتیجه، این گفتگوها بیش از آنکه صلحآور باشند، بیشتر یک «وقفه تاکتیکی» به نظر میرسند.
توازن ناپایدار قدرت
پاکستان از موضع ضعف و اضطراب مذاکره میکند، در حالیکه طالبان برای حفظ وجهه داخلی باید در برابر آن مقاومت کند. اگر درگیری از سر گرفته شود، پاکستان ممکن است درگیر جنگی فرسایشی و شورشهای داخلی شود.
چین، ایران، روسیه و حتی آمریکا از اقدامات نظامی پاکستان نگراناند و تمایلی به حمایت از آن ندارند.
برخلاف گذشته، این بار هیچ قدرت خارجی مایل نیست جنگ جدید پاکستان را تأمین مالی یا توجیه کند.
نتیجهگیری: بازاندیشی به جای تقابل
امنیت واقعی پاکستان با بمباران بهدست نمیآید، بلکه با اصلاحات داخلی و تغییر سیاست منطقهای ممکن است.
افغانستان نیز باید مشروعیت خود را از حکومتداری بگیرد، نه فقط از مقاومت در برابر دیگران.
هر بار که پاکستان برای کنترل افغانستان جنگافروزی میکند، در نهایت خود تضعیف میشود.
تا زمانی که امنیت پاکستان بر «ترس» و نه «اصلاح» استوار باشد، خط دیورند آینهای از بحرانهای درونی آن باقی خواهد ماند.
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسندگان: عزیز امین و عاطف مشعل
منبع: دیپلمات – Diplomat