چرا کابل برای بازگشایی مسیرهای تجاری با پاکستان عجلهای ندارد؟
خبرگزاری دید: ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیسالوزرا، تأکید کرده که افغانستان فقط زمانی گذرگاهها را باز میکند که پاکستان تضمین دهد این مسیرها دیگر بهعنوان ابزار فشار سیاسی یا بهانههای دیگر بسته نخواهد شد.
حدود دو ماه است که تجارت و ترانزیت میان افغانستان و پاکستان متوقفشده و تمام گذرگاههای مرزی بسته ماندهاند. ریشه اختلاف، ادعاهای پاکستان درباره حمایت حکومتسرپرست افغانستان از تحریک طالبان پاکستان (TTP) است؛ ادعایی که طالبان افغانستان آن را رد کرده و میگوید در امور داخلی کشورها دخالت نمیکند و به «امنیت متقابل» پایبند است. این موضوع باعث تشدید بیاعتمادی و تبادل اظهارات تند میان دو کشور شده و مذاکرات در کشورهای مختلف نیز بینتیجه ماندهاست.
با وجود زیانهای ناشی از بستهماندن مسیرها برای مردم و تاجران، به نظر میرسد طالبان افغانستان عجلهای برای بازگشایی ندارند.
مهمترین دلایل عبارتاند از:
۱. لزوم تضمینهای قوی از سوی پاکستان: ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیسالوزرا، تأکید کرده که افغانستان فقط زمانی گذرگاهها را باز میکند که پاکستان تضمین دهد این مسیرها دیگر بهعنوان ابزار فشار سیاسی یا بهانههای دیگر بسته نخواهد شد. سخنگوی طالبان نیز اعلام کرد که بدون چنین تضمینهایی بازگشایی انجام نمیشود.
۲. بیاعتمادی ناشی از تجربههای پیشین و فصل محصولات: در افغانستان باور گستردهای وجود دارد که پاکستان معمولاً در فصل میوههای افغانستان (انار، انگور، سیب) راهها را میبندد تا مانع رسیدن آنها به بازارهای پاکستان و جهان شود، در حالی که در فصل برداشت محصولات پاکستانی—بهویژه کینو و کچالو—گذرگاهها باز باشند. دادهها نشان میدهد بخش بزرگی از صادرات کچالوی پاکستان به افغانستان وابسته است. بنابراین طالبان برای حفظ افکار عمومی و جلوگیری از حمایت از بازار پاکستان، فعلاً تمایلی به بازگشایی ندارند.
۳. ایجاد مسیرهای جایگزین برای تجارت افغانستان: طالبان توانستهاند مسیرهای جایگزین از طریق بندر چابهار و کشورهای آسیای میانه فعال کنند. این مسیرها باعث شده خسارات تاجران کمتر از حد انتظار باشد و وابستگی افغانستان به پاکستان کاهش یابد. سفرهای اخیر مقامهای طالبان نیز روابط اقتصادی با این کشورها را تقویت کرده است.
با توجه به موضع سختگیرانه طالبان، فشار افکار عمومی و وجود مسیرهای جایگزین، احتمال بازگشایی فوری گذرگاههای افغانستان و پاکستان کم است. حکومت طالبان بهجای بازگشت به وابستگی گذشته، درحال تقویت مسیرهای تجاری جدید و کاهش اتکا به پاکستان است.
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: زاهد خلیلی
منبع: اوراسیا ریویو – Eurasia Review