خبرگزاری دید: منافع پکن با درگیریهای مسلحانه جدید میان افغانستان و پاکستان تهدید میشود؛ درگیریهایی که کارگران و شرکتهای چینایی را در مناطق مرزی، از جمله در سمت تاجیکستان، هدف قرار داده و عملاً کل منطقه آسیای مرکزی را نیز درگیر کردهاست.
ابوبکر صدیق، روزنامهنگار، در وبسایت آذاتیک (Azattyk) نوشته است، چین خروج نیروهای امریکایی را از افغانستان در ۲۰۲۱ فرصتی برای گسترش نفوذش در منطقه تلقی میکرد؛ فرصتی برای دسترسی به منابع معدنی غنی افغانستان و همچنین تقویت امنیت مرزهایش در برابر فعالیت گروههای افراطی.
اما اکنون منافع پکن با درگیریهای مسلحانه جدید میان افغانستان و پاکستان تهدید میشود؛ درگیریهایی که کارگران و شرکتهای چینایی را در مناطق مرزی، از جمله در سمت تاجیکستان، هدف قرار داده و عملاً کل منطقه آسیای مرکزی را نیز درگیر کردهاست.
پاکستان یکی از متحدان مهم چین بهشمار میرود و پکن تلاش دارد از طریق سازوکارهای همکاری اقتصادی، راهی برای عادیسازی روابط میان کابل و اسلامآباد بیابد. ماروین واینباوم، مدیر مطالعات افغانستان و پاکستان در موسسه خاور نزدیک در واشنگتن، میگوید: «بلندپروازیهای چین به ثبات روابط میان دو کشوری وابسته است که همواره در تنش و درگیری بهسر میبرند؛ ثباتی که در حال حاضر وجود ندارد.» به گفته او، درگیریهایی که از ماه اکتوبر ادامه داشته، تاکنون دهها کشته بر جای گذاشته است.
پاکستان مرزهایش را با افغانستان بسته و نگرانیهایی جدی درباره احتمال وقوع جنگ تمامعیار میان دو کشور به وجود آمدهاست؛ تنشی که در سالهای اخیر بیسابقه توصیف میشود. مقامهای پاکستانی، افغانستان را متهم میکنند که به گروه افراطی تحریک طالبان پاکستان (TTP) پناه داده است. این گروه شورش و خشونتبار را در داخل پاکستان هدایت میکند.
با وجود آتشبس اعلامشده در ماه اکتوبر، درگیریها همچنان در امتداد مرز ادامه دارد. در پایان ماه نوامبر، طالبان پاکستان را به انجام حملات هوایی در خاک افغانستان متهم کردند که به گفته آنان، دستکم ۱۲ کشته برجای گذاشته که بیشتر کودک بودهاند.
واینباوم معتقد است پکن بهویژه نگران آن است که این درگیریها تمامی پروژههای زیرساختی در دو کشور را از مسیر خارج کند؛ پروژههایی که بخش مهمی از چشمانداز جدید «دهلیزهای میانی» برای حملونقل تجاری بهشمار میروند. او تأکید میکند که «به نظر میرسد چین درحال حاضر اهرم موثری برای عادیسازی این وضعیت در اختیار ندارد».
دهلیز اقتصادی چین–پاکستان (CPEC) با سرمایهگذاری چند میلیارد دالری در حال اجراست و بخشی از ابتکار کلان «کمربند و جاده» محسوب میشود. اسلامآباد از زمان آغاز این پروژه در ۲۰۱۵، حدود دهها میلیارد دالر سرمایهگذاری و کمک مالی دریافت کردهاست.
هزاران شهروند چینایی در پاکستان مشغول به کار هستند و مقامهای محلی برای حفاظت از آنان، یگانهای ویژه پولیس تشکیل دادهاند. صدها ایست بازرسی، مسیرهای کنترلی و مجموعهای از محدودیتهای امنیتی در اطراف پروژههای بزرگ اعمال شدهاست.
در همین راستا، چین با طالبان افغانستان توافقهایی برای استخراج نفت و عناصر نادر خاکی امضا کردهاست؛ اقدامی که تا حدی به جبران کمبود شدید منابع مالی حکومت طالبان کمک میکند. هدف بلندمدت پکن، گسترش دهلیز چین–پاکستان به داخل افغانستان است.
از سال ۲۰۲۲، چین مجدداً سازوکار دیپلماتیک سطح بالایی را برای همکاری میان پاکستان و افغانستان فعال کرده و در چندین نشست میان وزیران خارجه دو کشور نقش میانجی را ایفا کردهاست. پکن بارها خواستار خویشتنداری و پرهیز از هرگونه درگیری شدهاست.
اولویت اصلی چین دفاع از منافعش در منطقه است؛ منافعی که با پروژههای جهانی این کشور گره خوردهاند.
بدخشان منطقهای کوهستانی در مرز با پاکستان است و تنها مسیر زمینی اتصال افغانستان به ولایت سینکیانگ چین بهشمار میرود. در این منطقه، دستکم پنج کارگر چینایی در دو حمله جداگانه کشته و شماری دیگر هنگام فعالیت در یک شرکت مشترک استخراج طلا میان چین و تاجیکستان زخمی شدهاند؛ رخدادهایی که نخستین مورد از نوع خود نیستند.
تعداد کارگران اویغور شاغل در این پروژهها مشخص نیست، اما گزارشها حاکی است طالبان درحال جذب نیرو از میان اویغورهای مقیم افغانستان برای انجام حملات از مناطق مختلف این کشور هستند. این روند بر پیچیدگی و وخامت اوضاع امنیتی افزودهاست.
مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: ولادیمیر روزنسکیج
منبع: آسیا نیوز – Asia News