خبرگزاری دید: نگرانیهای اصلی در عدم رسمیتشناسی شامل: جلوگیری از مشروعیتبخشی به تصاحب قدرت با زور، حفظ اهرم فشار برای تغییر رفتار طالبان در مسایل حقوق بشر و حکومت فراگیر، و جلوگیری از تضعیف جایگاه بینالمللی و اعتبار اخلاقی کشورهاست.
پس از بازگشت طالبان به قدرت در آگست ۲۰۲۱، سیاست هند نسبت به افغانستان با یک معضل آشنا روبرو شد. از یک سو، دهلی باید هزینه اخلاقی مشروعیتبخشی به یک گروه افراطی و ریسک بیگانگی با متحدان سابق افغانستانی را بسنجد. از سوی دیگر، باید ضرورتهای راهبردی را برای جلوگیری از تسلط کامل افغانستان بر چین و پاکستان در نظر بگیرد. با وجود تغییرات داخلی، تحولات امنیتی منطقهای و محیط جیوپولیتیک گسترده، حفظ حضور راهبردی در منطقه همچنان مهمترین هدف دهلی بودهاست.
پس از بازگشت طالبان، هند سفارت خود را بست، کارکنان را تخلیه کرد و بیش از یک سال از تعامل دیپلماتیک خودداری نمود. به تدریج، تماسهای کمرمق با مقامات طالبان برقرار شد، از جمله دیدار معاون وزیر خارجه هند با وزیر خارجه طالبان در دوحه و ملاقات معاون وزیر امور خارجه هند با او در کابل در جنوری ۲۰۲۵. در جریان عملیات نظامی هند علیه پاکستان در می ۲۰۲۵، وزیر امور خارجه هند با وزیر خارجه طالبان گفتوگوی تلفنی داشت و از تسلیتهای او بابت حمله تروریستی پهلگام قدردانی کرد.
در اکتوبر ۲۰۲۵، هند میزبان وزیر خارجه طالبان بود، اما از پرچم رسمی طالبان استفاده نکرد و او را «سرپرست وزیر خارجه» خطاب کرد. در بیانیههای رسمی نیز از اشاره به «امارت اسلامی افغانستان» خودداری شد. تمرکز دیدارها بر روابط دیپلماتیک و تجاری بوده و مسایلی مانند رسمیتشناسی، حکومت فراگیر یا حقوق بشر—بهویژه حقوق زنان—بهطور عمدی کنار گذاشته شد.
دهلی واقعیت سیاسی افغانستان را پذیرفته اما تصمیمی در زمینه رسمیتشناسی نگرفته است. هند سطح حضور دیپلماتیک خود را ارتقا داده و آمادگی پذیرش مأموریت دیپلماتیک طالبان را اعلام کردهاست. حتی پس از چهار سال کنترل موثر طالبان، تنها روسیه بهصورت رسمی این حکومت را بهرسمیت شناختهاست.
رسمیتشناسی و تعامل عملی:
رسمیتشناسی یک حکومت سیاسی شامل جنبه حقوقی و پیام سیاسی است. دو دیدگاه مهم وجود دارد:
۱. دیدگاه توبر Tobar: رعایت دموکراسی و رضایت مردمی معیار اصلی است.
۲. دیدگاه استرادا Estrada: کنترل موثر و واقعیتهای میدانی معیار هستند. طالبان تحت دیدگاه Estrada کنترل موثر بر افغانستان دارد.
تعامل عملی بدون رسمیتشناسی:
بسیاری از کشورها، از جمله هند، با طالبان تعامل دارند بدون اینکه آنها را به رسمیت بشناسند، تا اهداف راهبردی و انسانی خود را پیش ببرند و از هزینههای اخلاقی و سیاسی جلوگیری کنند.
نگرانیهای اصلی در عدم رسمیتشناسی شامل: جلوگیری از مشروعیتبخشی به تصاحب قدرت با زور، حفظ اهرم فشار برای تغییر رفتار طالبان در مسایل حقوق بشر و حکومت فراگیر، و جلوگیری از تضعیف جایگاه بینالمللی و اعتبار اخلاقی کشورهاست.
روسیه پس از رسمیتشناسی طالبان، فقط تماسهای دیپلماتیک را افزایش داد، در حالی که بسیاری از کشورها تعامل را بدون رسمیتشناسی ادامه میدهند.
نگرانیهای امنیت ملی و حقوق بشر:
تعامل هند با طالبان بر جلوگیری از فعالیت گروههای تروریستی ضد هند در افغانستان تمرکز دارد. حضور گروههایی مانند القاعده، داعش خراسان، طالبان پاکستان و دیگر گروهها تهدیداتی برای امنیت هند ایجاد میکند.
پاکستان از طریق سازمان اطلاعات ارتش خود (ISI) با جناحهای ضد هندی طالبان ارتباط دارد، و هند با تاخیر در رسمیتشناسی، میتواند اهرم فشار خود را حفظ کند.
حقوق زنان و حکومت فراگیر فعلاً در تعاملات هند با طالبان کنار گذاشته شده و اولویتها بر امنیت ملی و منافع راهبردی متمرکز است.
نتیجهگیری
تعامل مستقیم هند با طالبان بهمنظور مقابله با نفوذ چین و پاکستان و تعادل روابط تاریخی پاکستان با طالبان است.
هند باید تعامل خود را در سطح خرد با تمامی جناحها و مراکز قدرت طالبان ادامه دهد و پیش از هر تصمیم درباره رسمیتشناسی، به ارزیابی نقش شبکه حقانی و وابستگیهای آن با ISI بپردازد.
تا زمانی که اهداف امنیت ملی و توسعهای هند در افغانستان تحقق یابد، تمرکز بر نیازهای انسانی، پروژههای توسعهای مردممحور و ظرفیتسازی اهمیت بیشتری دارد.
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: نوید خان
منبع: مجله فرانتلاین – Frontline Magazine