چرا ترامپ دادگاه بین‌المللی را تحریم کرد؟
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: قرار دادن مقامات این دادگاه تحت تحریم می‌تواند با دشوارتر کردن سفر و دسترسی به وجوه برای آن‌ها، تحقیقات در حال انجام را مختل کند. اقدامات ترامپ همچنین خطر بی‌اعتبار کردن تلاش‌های بین‌المللی برای محاکمه جنایت‌کاران جنگی را به همراه دارد.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا، دیوان بین‌المللی عدالت (ICC) را به اتهام حمله به اسرائیل و امریکا تحریم کرده است.
ترامپ در فرمانی اجرایی که اواخر روز پنجشنبه صادر شد، این دادگاه را «غیرقانونی» خواند و بر کارکنان این دیوان و هرکسی که به تحقیقات علیه امریکا و متحدانش کمک می‌کرد، محدودیت‌های مالی وضع و صدور روادید امریکا را منع کرد.
ترامپ گفت که حکم دستگیری بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و یوآو گالانت، وزیر دفاع پیشین اسرائیل از سوی این دادگاه بی‌اساس بود. دادگاه لاهه آن‌ها را به ارتکاب جنایات جنگی در غزه متهم کرده بود. با این حال، تحلیل‌گران دستور او برای تحریم را «تجاوز به حاکمیت قانون» توصیف کرده‌اند.
فرمان اجرایی چه می‌گوید؟
فرمان اجرایی ترامپ مدعی است که دیوان بین‌المللی عدالت با صدور حکم بازداشت برای نتانیاهو و گالانت «از قدرت خود سوء‌استفاده کرده» و اعلام کرد که دادگاه مستقر در لاهه اقدامات «غیرقانونی» علیه امریکا و «همپیمان نزدیکش» اسرائیل انجام داده است.
دستور ترامپ که همزمان با سفر نتانیاهو به ایالات متحده بود، علیه مقامات دیوان بین‌المللی عدالت تحریم‌ها و محدودیت‌هایی مانند مسدود کردن دارایی‌ها و ممنوعیت سفر وضع می‌کند.
کاخ سفید اسرائیل را به‌عنوان “دولتی دموکراتیک که ارتش آن به‌شدت به قوانین جنگ پایبند است” تعریف و توصیف کرد.
در ادامه این بیانیه آمده است: «اقدامات دیوان بین‌المللی عدالت علیه اسرائیل و امریکا سابقه خطرناکی ایجاد کرده است» و این دادگاه جهانی را به «نقض حاکمیت و تضعیف امنیت ملی و سیاست خارجی امریکا» متهم کرد.
نه امریکا و نه اسرائیل، اساسنامه رم، معاهده‌ای که دیوان بین المللی عدالت را در سال ۲۰۰۲ تاسیس کرد، امضا نکرده اند.
آیا تحریم‌ها تحقیقات دادگاه جهانی عدالت را در مورد جنایات جنگی اسرائیل فلج می‌کند؟
قرار دادن مقامات این دادگاه تحت تحریم می‌تواند با دشوارتر کردن سفر و دسترسی به وجوه برای آن‌ها، تحقیقات در حال انجام را مختل کند. اقدامات ترامپ همچنین خطر بی‌اعتبار کردن تلاش‌های بین‌المللی برای محاکمه جنایت‌کاران جنگی را به همراه دارد.
یوسی مکلبرگ، پروفسور و تحلیل‌گر اسرائیل در چتم هاوس مستقر در لندن، گفت: “این تلاشی برای ترساندن دادگاه بین‌المللی عدالت و کسانی است که برای آن کار می‌کند.”
وی افزود که این فرمان اجرایی می‌تواند “مردم را از همکاری با این دادگاه بترساند”.
سائول تاکاهاشی، استاد حقوق بین‌الملل حقوق بشر در دانشگاه اوزاکا جوگاکوین در جاپان، گفت که پیامدهای غیرمستقیم اقدام ترامپ «می‌تواند بسیار جدی باشد».
او گفت: «دستور اجرایی نه تنها درباره تحریم کارکنان فعلی دیوان بین‌المللی کیفری… بلکه افرادی که با دیوان بین‌المللی عدالت در تحقیقات درباره مقامات اسرائیلی همکاری می‌کنند، صحبت می‌کند.»
ما در مورد فعالان حقوق بشر، قربانیان و غیره صحبت می‌کنیم. این نوع افراد ممکن است از ایالات متحده خارج شوند یا مجازات شوند.
نیو گوردون، استاد حقوق در دانشگاه کوئین مری لندن و یکی از اعضای هیئت مدیره ابتکار بین‌المللی جنایت دولتی، گفت که انتظار ندارد کارکنان “شجاع” دادگاه جهانی عدالت از تحقیقات خود عقب‌نشینی کنند.
گوردون گفت: “با توجه به سابقه مقاومت آن‌ها [کارمندان دیوان بین المللی عدالت] و تمایل آن‌ها برای ایستادن و بیان حقیقت به‌خاطر حفظ قانون، به‌رغم سال‌ها فشار، شک دارم که این فرمان اجرایی آن‌ها را وادار به تعظیم کند.”
آیا این دستور عملکرد دادگاه جهانی را مختل می‌کند؟
دیوان بین‌المللی عدالت در بیانیه‌ای که روز جمعه منتشر شد، اعلام کرد که فرمان اجرایی ترامپ به‌دنبال آسیب رساندن به کار قضایی مستقل و بی‌طرفانه‌اش است، اما متعهد شد که به تامین عدالت و امید به میلیون‌ها قربانی بی‌گناه جنایات در سراسر جهان ادامه دهد.
در این بیانیه آمده است: «ما از ۱۲۵ کشور عضو، جامعه مدنی و همه ملت‌های جهان می‌خواهیم تا برای عدالت و حقوق اساسی بشر متحد شوند.»
موسسات مالی بین‌المللی می‌توانند در نتیجه تحریم‌ها از همکاری با دادگاه خودداری کنند.
گوردون گفت: “مخاطرات نمی‌تواند بالاتر از این باشد. اگرچه هدف تحریم‌ها دیوان بین‌المللی و فعالیت قضایی مستقل و بی‌طرفانه‌اش است، اما در واقع حمله مستقیم به نظم حقوقی بین‌المللی پس از جنگ جهانی دوم است.”
فرمان اجرایی با هدف قرار دادن تنها نهاد حقوقی جهانی که دارای ظرفیت اجرایی مربوط به رژیم حقوقی بین‌المللی پس از جنگ جهانی دوم است، در واقع قوانین بشردوستانه بین‌المللی، از جمله چهار کنوانسیون ۱۹۴۹ جنوا، کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۵۱ و مجموعه‌ای از کنوانسیون‌های بین‌المللی مربوط به قوانین جنگ و حقوق بشر را تضعیف می‌کند.
“این حمله به حاکمیت قانون است.”
مکلبرگ گفت این اقدام ترامپ «پیام دلخراشی به سایر ارگان‌های بین‌المللی می‌دهد که اگر از امریکا پیروی نکنند، ممکن است متضرر شوند».
با این حال، تاکاهاشی گفت که تاثیر مستقیم تحریم‌های امریکا بر این دادگاه به احتمال زیاد “محدود” خواهد بود.
تاکاهاشی گفت: “دادگاه در ایالات متحده نیست. در لاهه هالند است.”
واکنش‌ها به این دستور تاکنون چه بوده است؟
فرمان اجرایی ترامپ نگرانی سراسر جهان را برانگیخته است.
آنتونیو کاستا، رییس شورای اروپا گفت: “تحریم‌ها سیستم عدالت بین‌المللی را در کل تضعیف می‌کند.”
هالند اعلام کرد که از این دستور “متأسف” است و بیان داشت که کار دادگاه “در مبارزه با معافیت از مجازات ضروری است”.
عفو بین الملل این اقدام را «بی‌پروایی» توصیف کرد.
نخست وزیر اسرائیل نیز از اقدام ترامپ استقبال کرد.
نتانیاهو در پستی در اکس گفت: «از شما، رئیس جمهور ترامپ، برای دستور اجرایی جسورانه علیه دیوان بین‌المللی عدالت متشکرم. از امریکا و اسرائیل در برابر دادگاه فاسد ضدامریکایی و یهودستیز دفاع خواهد کرد.»
نویسنده: الکساندر کوزول رایت
منبع: الجزیره – Aljazeera