بازگشت دوباره پاکستان به بازی
خبرگزاری دید: همه چیز از زمانی آغاز شد که پاکستان یکی از طراحان اصلی بمبگذاری «دروازه ابی» در کابل را در آگست ۲۰۲۱ بازداشت کرده و به امریکا تحویل داد. در آن حمله مرگبار در بیرون میدانهوایی کابل، سیزده نظامی امریکایی جان باختند.
وقتی ایالات متحده آخرین گروه از نیروهایش را در آگست ۲۰۲۱ از افغانستان خارج کرد، بسیاری آن را پایان جنگی پرهزینه و بدون پیروزی میدانستند. ایالات متحده و متحدانش به مدت ۲۰ سال هزاران میلیارد دالر خرج کردند، فقط برای اینکه در نهایت شاهد بازگشت طالبان افغانستان باشند؛ گروهی که پس از حملات ۱۱ سپتمبر از قدرت کنار زده شده بود.
حضور امریکا در افغانستان بار دیگر پاکستان را در کانون توجه قرار داد، چرا که واشنگتن برای پیشبرد عملیاتش در ایت کشور همسایه، به همکاری اسلامآباد نیاز داشت.
با وجود بیاعتمادی میان دو کشور، دولتهای متوالی امریکا ناگزیر به همکاری با پاکستان بودند، آن هم بهدلیل موقعیت راهبردیاش. اما پس از خروج امریکا از افغانستان، روابط با پاکستان به تدریج رو به سردی گذاشت؛ درست مانند آنچه پس از شکست شوروی در افغانستان رخ داد، زمانی که امریکا پاکستان را به حال خود رها کرد.
در آن زمان، واشنگتن تحریمهای اقتصادی شدیدی علیه پاکستان اعمال کرد و همین موضوع، نگرانیها را درباره غیرقابل اعتماد بودن امریکا به عنوان شریک استراتژیک، تقویت کرد.
پس از خروج دوباره امریکا از افغانستان، شرایط بار دیگر تیره به نظر میرسید. جو بایدن، رییسجمهوری که پیشتر از طرفداران روابط نزدیک با پاکستان بود، در طول چهار سال ریاستجمهوریاش حتی یکبار هم با نخستوزیران پاکستان تماس نگرفت. تقریباً هیچ تماس سطح بالایی میان دو طرف صورت نگرفت و هنگامی که دونالد ترامپ در نوامبر سال گذشته مجدداً در انتخابات پیروز شد، بسیاری در پاکستان نگران بودند که روابط با امریکا بدتر شود، بهویژه با توجه به سیاست «اول امریکا»ی ترامپ.
علاوه بر این، برخلاف گذشته، دیگر پاکستان چیز زیادی برای عرضه به امریکا نداشت، و ایالات متحده نیز علاقهای به منطقه نشان نمیداد.
در میان کارشناسان تقریباً اجماع وجود داشت که دولت دوم ترامپ، همکاری راهبردی خود با هند را بیش از پیش تقویت خواهد کرد. پاکستان در اولویت سیاست خارجی ترامپ جایی نداشت، مگر در حوزه امنیت و مبارزه با تروریزم.
اما تنها شش ماه پس از آغاز دوره دوم ریاستجمهوری ترامپ، همه این پیشبینیها نادرست از آب درآمد. برخلاف انتظار، دوره ترامپ تا اینجای کار برای پاکستان مثبت بوده است.
همه چیز از زمانی آغاز شد که پاکستان یکی از طراحان اصلی بمبگذاری «دروازه ابی» در کابل را در آگست ۲۰۲۱ بازداشت کرده و به امریکا تحویل داد. در آن حمله مرگبار در بیرون میدانهوایی کابل، سیزده نظامی امریکایی جان باختند. ترامپ در دوران کارزار انتخاباتیاش وعده داده بود که عاملان آن حمله را به دست عدالت خواهد سپرد.
شاید بسیاری ندانند که کشتهشدن حتی یک نظامی امریکایی، پیامدهای داخلی زیادی دارد. در گذشته، برد و باخت انتخابات در امریکا با شمار تلفات سربازان تعیین شدهاند.
کمک پاکستان به تحقق وعده انتخاباتی ترامپ باعث شد که او در نخستین سخنرانیاش در کانگرس امریکا، از پاکستان تمجید کند.
همین کمک اولیه باعث احیای تماسها میان سازمانهای اطلاعاتی و مقامات سیاسی دو کشور شد. آنچه این روابط را بیش از پیش تقویت کرد، درگیری هند و پاکستان در ماه می پس از حمله در «پهلگام» بود.
در حالی که پاکستان از نقش مثبت دولت ترامپ در میانجیگری آتشبس قدردانی کرد، هند همچنان ادعاهای امریکا را زیر سوال میبرد. پاکستان برای تقویت بیشتر روابط، ترامپ را برای دریافت جایزه صلح نوبل معرفی کرد؛ بهخاطر رهبری شجاعانه و تلاشهایش برای صلح در شبهقاره.
ضیافت ناهار بیسابقهای که رییسجمهور ترامپ برای فیلد مارشال سید عاصم منیر در میانه جنگ ایران و اسرائیل ترتیب داد، نشان داد که پاکستان همچنان بازیگری مهم و تأثیرگذار باقی مانده است. این اقدام موجب نارضایتی هند شد، چرا که دهلینو در تلاش بود تا فرمانده ارتش پاکستان را بدنام کند؛ اما ترامپ آشکارا اهمیتی به این فشارها نداد.
در آخر هفته گذشته، مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا، از اسحاق دار، وزیر خارجه پاکستان، در وزارت خارجه میزبانی کرد؛ این اولین دیدار ساختارمند دو کشور در چند سال گذشته بود. روبیو از تلاشهای پاکستان در مبارزه با تروریزم و حفظ ثبات منطقهای تمجید کرد؛ موضوعی که موجب نارضایتی شدید دهلینو شد.
در حالی که دار در واشنگتن بود، فرمانده ارتش پاکستان در پکن با مقامات ارشد سیاسی و نظامی چین دیدار میکرد. این نشان میدهد که پاکستان چگونه در تلاش است میان قدرتهای بزرگ توازن برقرار کند.
با توجه به آسیبپذیریها و چالشهای فراوانی که پاکستان با آنها روبهروست، به نظر میرسد اسلامآباد در حال حاضر کارتهای خود را بهخوبی بازی میکند.
مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: کامران یوسف
منبع: اکسپرس تریبون – Express Tribune