چرا مذاکرات پوتین ـ ترامپ در آلاسکا در یکی از مهمترین روزهای تاریخ برگزار میشود؟
خبرگزاری دید: ۱۵ آگوست در تاریخ جهان همیشه روزی مهم و سرنوشتساز بوده است؛ روزی که در طول سالها نقشههای سیاسی دگرگون شده، جنگها پایان یافته و کشورها شکل گرفتهاند. از استقلال هند در سال ۱۹۴۷ تا سقوط کابل به دست طالبان در ۲۰۲۱، این تاریخ بارها نقطه عطف تحولات بزرگ بوده است.
امسال نیز ۱۵ آگوست میتواند شاهد رویدادی مهم باشد؛ نشستی حساس بین دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در آلاسکا که با هدف پایان دادن به جنگ اوکراین برگزار میشود. اکنون سوال این است که آیا این دیدار تاریخی به فهرست اتفاقات مهم ۱۵ آگوست افزوده خواهد شد یا صرفاً فرصتی از دست رفته باقی میماند.
سقوط کابل – ۱۵ آگست ۲۰۲۱
در ۱۵ آگست ۲۰۲۱، طالبان وارد کابل شدند و با تکمیل تصرف برقآسای افغانستان، تنها چند هفته پس از آغاز خروج نهایی نیروهای امریکا، قدرت را در دست گرفتند. سقوط دولت مورد حمایت غرب بسیار سریعتر از پیشبینی اغلب گزارشهای اطلاعاتی رخ داد و پایتختهای ولایات یکی پس از دیگری سقوط کردند.
این روز به نماد پایان ۲۰ سال حضور نظامی امریکا و متحدانش در افغانستان بدل شد، حضوری که پس از حملات ۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱ آغاز شده بود. با ورود نیروهای طالبان به ارگ ریاست جمهوری، اشرف غنی، رییسجمهور افغانستان، کشور را ترک کرد و صحنههای آشفتهای در میدانهوایی بینالمللی حامد کرزی شکل گرفت. هزاران افغانستانی ناامید از فرار، باند پرواز را پر کردند و تصاویر غمانگیزی از مردمی که به هواپیماهای نظامی امریکا چنگ زده بودند، جهان را تکان داد.
برای واشنگتن و متحدانش، سقوط کابل لحظهای برای بازنگری جیوپولیتیک بود که پرسشهایی درباره کارآمدی ملتسازی، اعتبار تعهدات امنیتی امریکا و آینده افغانستان تحت حاکمیت طالبان برانگیخت.
استقلال هند ـ ۱۵ آگست ۱۹۴۷
استقلال هند از استعمار بریتانیا یکی از مهمترین رویدادهای قرن بیستم بود؛ نه تنها برای جنوب آسیا، بلکه برای موج جهانی استعمارزدایی که پس از آن به راه افتاد. پس از نزدیک به ۲۰۰ سال سلطه بریتانیا ـ ابتدا از طریق کمپانی هند شرقی و سپس بهطور مستقیم توسط تاج بریتانیا ـ هند به کشوری مستقل و در مسیر جمهوریخواهی بدل شد.
سایر رخدادهای مهمی که اتفاق افتاد:
- تسلیم شدن جاپان در جنگ جهانی دوم ـ ۱۵ آگست ۱۹۴۵
- آزادی کوریا از سلطه جاپان ـ ۱۵ آگست ۱۹۴۵
- افتتاح کانال پاناما ـ ۱۵ آگست ۱۹۱۴
- استقلال جمهوری کنگو ـ ۱۵ آگست ۱۹۶۰
- استقلال بحرین ـ ۱۵ آگست ۱۹۷۱
- آغاز جشنواره موسیقی ووداستاک ـ ۱۵ آگست ۱۹۶۹
مذاکرات آلاسکا: تلاش ترامپ و پوتین برای پایان جنگ اوکراین
در پسزمینه این تاریخ بیسابقه، ۱۵ آگست ۲۰۲۵ شاهد دیداری استثنایی خواهد بود: ترامپ و پوتین در آلاسکا دیدار میکنند تا درباره پایان جنگ اوکراین گفتوگو کنند. این جنگ که اکنون وارد سومین سال خود شده، ویرانی گستردهای به بار آورده و معادلات امنیت جهانی را تغییر داده است.
ترامپ بارها، چه در کارزار انتخاباتی و چه پس از آغاز ریاستجمهوریاش در جنوری ۲۰۲۵، ادعا کرده بود که ظرف ۲۴ ساعت جنگ را پایان خواهد داد. با این حال، بیش از شش ماه پس از آغاز دورهاش، جنگ همچنان ادامه دارد. پس از تعیین ضربالاجل ۸ آگست برای پذیرش آتشبس از سوی روسیه یا مواجهه با تحریمهای شدیدتر امریکا، ترامپ به جای اعمال تحریمها، این دیدار رو در رو را اعلام کرد.
سه دور مذاکرات قبلی میان روسیه و اوکراین به میانجیگری ترامپ در تابستان امسال، نتوانست شکافها را کاهش دهد. اوکراین بر حفظ کامل تمامیت ارضی پافشاری میکند و هر توافقی که اشغال مناطق توسط روسیه، بهویژه کریمه، را به رسمیت بشناسد، رد میکند. روسیه نیز بر حفظ کریمه، کنترل دونباس و بیطرفی اوکراین اصرار دارد.
دولت ترامپ چارچوبی بحثبرانگیز را مطرح کرده که گفته میشود شامل معاوضههای ارضی است؛ به این صورت که روسیه کریمه و دونباس را حفظ کند، اما خرسون و ژاپوریژیا را به اوکراین بازگرداند. این پیشنهاد با انتقاد شدید ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین، روبهرو شده که هشدار داده است نباید «تصمیماتی بدون حضور اوکراین» گرفته شود.
نمادگرایی محل دیدار
انتخاب آلاسکا بار معنایی تاریخی زیادی دارد. این سرزمین زمانی متعلق به روسیه بود و در سال ۱۸۶۷ به امریکا فروخته شد. برای روسیه، این مکان یادآور پیوندهای تاریخی با منطقه است؛ و برای امریکا، نشانهای از گسترش راهبردی.آلاسکا همچنین بهطور جغرافیایی به روسیه نزدیک است و تنها با تنگه برینگ از آن جدا میشود، که آن را به مکانی نسبتاً بیطرف اما نمادین برای مذاکره بدل میکند.
پیامدها و خطرات احتمالیشرایط حساس است و خطرات بالا است. اگر مذاکرات شکست بخورد، ممکن است دو طرف مواضع خود را سختتر کنند. روسیه احتمالاً پیش از هر گفتگوی آینده، عملیات نظامی خود را تشدید خواهد کرد، در حالی که اوکراین میتواند برای تضمینهای امنیتی قویتر از ناتو فشار بیاورد. برای ترامپ، شکست این مذاکرات به یکی از برجستهترین وعدههای سیاست خارجیاش، اینکه تنها او میتواند صلح را در اوکراین برقرار کند، ضربه میزند.
نتیجهگیری
از مبارزات استقلال گرفته تا تسلیم در جنگ و انقلابهای فرهنگی، ۱۵ آگست روزی بوده که مسیر تاریخ را تغییر داده است. اینکه آیا مذاکرات ترامپ و پوتین در آلاسکا به این فهرست میپیوندد یا نه، بستگی دارد به اینکه آیا این دیدار گامی واقعی برای پایان یکی از خطرناکترین درگیریهای قرن ۲۱ خواهد بود یا صرف به یک مورد دیگر در فهرست طولانی تلاشهای ناکام برای صلح بدل خواهد شد.
ترجمه و تلخیص: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: کریشمه جین – نیوز۱۸ – News18