افغانستان و معادله سهجانبه؛ بازنده یا برنده دهلیز اقتصادی؟
سفر اخیر وانگ یی، وزیر خارجه چین، به کابل نشان میدهد که پکن آماده است دهلیز اقتصادی چین-پاکستان CPEC را به افغانستان نیز گسترش دهد و یک چارچوب سهجانبه ایجاد کند؛ چارچوبی که میتواند امنیت منطقهای را برای همیشه بازتعریف نماید.
با استفاده از این طرح، چین دسترسی زمینی مستقیم به بازارهای آسیای مرکزی پیدا میکند و نگرانیهای امنیتی مربوط به شینجیانگ را مدیریت میکند؛ پاکستان یک خروجی اقتصادی به غرب و میانجیگری چین با طالبان به دست میآورد؛ و افغانستان نیز سرمایهگذاری و مشروعیت بینالمللی مورد نیاز خود را کسب خواهد کرد.
شکافها در استراتژی بزرگ
با وجود گستردگی این طرح، سیپک ۰.۲ با چالشهای مهمی روبهرو است.
در بلوچستان، جوامع محلی در برابر سرمایهگذاریهای چین مقاومت میکنند، زیرا این سرمایهگذاریها بیشتر به سود پکن و نخبگان اسلامآباد است تا مردم محلی. ساکنان گوادر بهدلیل محروم شدن از مزایای توسعهای اعتراض کردهاند، که این امر پایداری این پروژه را تهدید میکند.
پویایی بدهی نیز نگرانکننده است. فاز نخست سیپک CPEC همین حالا هم پاکستان را با میلیاردها دالر وام چین مقروض کرده است، آن هم عمدتاً وامهای تجاری نه ترجیحی.
بیشتر شرکتهای چین سود خود را به کشورش بازمیگردانند و بهجای سرمایهگذاری مجدد در داخل، از اقتصاد پاکستان خارج میکنند.
به این ترتیب، پاکستان دسترسی به بازار خود را فراهم کند، بیآنکه منافع اقتصادی بلندمدت چشمگیری نصیبش شود.
پیامدهای جهانی
همزمان با اینکه قدرتهای منطقهای تهدیدات در حال تحول را ارزیابی کرده و راهبردهای متقابل خود را تدوین میکنند، ما شاهد ساخت معماری جیوپولیتیکی قرن بیستویکم هستیم.
اهمیت موضوع نمیتواند بیشتر از این باشد: امنیت منطقهای، حاکمیت سرزمینی، استقلال اقتصادی و آینده نظم بینالمللی مبتنی بر قواعد، همگی در گرو این پروژه هستند. پرسش این نیست که سیپک CPEC 2.0 اجرا خواهد شد یا خیر، بلکه این است که قدرتهای منطقهای و جهانی چگونه به این بازترسیم بنیادین پویاییهای راهبردی آسیای جنوبی پاسخ خواهند داد.
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
منبع: اندیا تودی – India Today