خبرگزاری دید: ماهها است که مذاکرهکنندگان امریکا، قطر و مصر روی توافق آتشبس کار میکنند، اما مقامات اسرائیلی بارها این تلاشها را رد کرده یا به آنها پاسخی ندادهاند.
دونالد ترامپ، رییسجمهور ایالات متحده، پس از صدور «آخرین هشدار» به گروه فلسطینی حماس، در حال پیشبرد یک توافق آتشبس در غزه است.
ترامپ جزئیات اندکی ارائه کرده اما اشاره نموده که جنگ فاجعهبار در غزه که در آن اسرائیل بیش از ۶۴ هزار و ۵۰۰ فلسطینی را کشته و قحطی اعلام شده است، میتواند در صورت نپذیرفتن شرایط جدید حماس، حتی بدتر شود.
ماهها است که مذاکرهکنندگان امریکا، قطر و مصر روی توافق آتشبس کار میکنند، اما مقامات اسرائیلی بارها این تلاشها را رد کرده یا به آنها پاسخی ندادهاند.
بهتازگی حماس طرح آتشبسی را پذیرفت که چند ماه پیش توسط بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تدوین شده بود و شامل آزادی بخشی از اسرا در غزه میشد، اما اسرائیل و امریکا عقبنشینی کردند؛ زیرا نتانیاهو تغییر موضع داد و بر آزادی کامل اسرا و همچنین تسلیم کامل حماس تأکید کرد.
ترامپ اکنون ادعا میکند که طرح جدید او میتواند به نتیجهای متفاوت و مثبت منجر شود. او در جمع خبرنگاران در واشنگتن گفت: «ما روی یک راهحل کار میکنیم که ممکن است خیلی خوب باشد … بهزودی دربارهاش خواهید شنید. ما تلاش میکنیم که آن را پایان دهیم و گروگانها را بازگردانیم.»
طرح چیست؟
اطلاعات زیادی درباره توافق فاش نشده است. با این حال رسانههای اسرائیلی میگویند این طرح شبیه به طرحی است که قبلاً توسط استیو ویتکاف، فرستاده ویژه امریکا، پیشنهاد شده بود، اما با چند تفاوت مهم.
ویتکاف پیشنهاد داده بود که نیمی از اسیران زنده اسرائیلی آزاد شوند و در پی آن آتشبس ۶۰ روزه برقرار گردد و سپس مذاکراتی برای پایان دایمی جنگ آغاز شود. اسرائیل ابتدا با آن موافقت کرد اما زمانی که حماس نیز رضایت نشان داد، نتانیاهو بر آزادی همه اسرا پافشاری کرد و گفت: «توافق جزئی بیربط است» و «حماس باید نابود شود.»
به گزارش روزنامه هاآرتص، طرح جدید در اصل «نسخهای تغییر یافته از طرح ویتکاف» است ـ مبادله اسرا با زندانیان ـ که پس از آن مذاکرات برای پایان جنگ آغاز خواهد شد.
تفاوت اساسی این است که آزادی همه اسرا لزوماً به معنای پایان فوری جنگ نخواهد بود و این موضوع انگیزه اندکی برای اسرائیل باقی میگذارد تا از حملات به غزه دست بکشد؛ آن هم در حالی که هدف اعلامشده اسرائیل یعنی «نابودی کامل حماس» قابل سنجش نیست و بسیاری از فلسطینیها آن را پوششی برای نابودی کامل غزه میدانند.
اسرائیل این پیشنهاد را پذیرفته است. گیدئون سار، وزیر خارجه اسرائیل، در نشست خبری دوشنبه گفت اسرائیل آماده است در برابر آزادی همه اسرا و خلع سلاح حماس، جنگ را پایان دهد.
حماس نیز دریافت پیشنهاد امریکا را تأیید کرده و در بیانیهای اعلام نموده است که از «هر ابتکاری که به تلاشها برای توقف تجاوز علیه مردممان کمک کند» استقبال میکند.
آیا این طرح موفق خواهد شد؟
ترامپ مطمئن است که چنین خواهد شد. او گفت: «فکر میکنم همهشان (اسرا) را بازخواهیم گرداند.» او پیشتر در ۲۵ آگست پیشبینی کرده بود که جنگ ظرف سه هفته به «پایانی قطعی» خواهد رسید.
اما مشخص نیست چرا این بار متفاوت از وعدههای گذشته باشد. بیشتر تحلیلگران معتقدند طرح تازه ترامپ نیز سرنوشتی مشابه طرحهای قبلی خواهد داشت، عمدتاً به دلیل عدم تمایل نتانیاهو برای پایان جنگ.
چایم لوینسون در تحلیلی در هاآرتص نوشت: «این طرح به هیچ جا نخواهد رسید، زیرا نتانیاهو هیچ تمایلی برای پایان دادن به جنگ ندارد. او میخواهد وانمود کند که حماس سرسختی میکند تا بتواند جنگ را ماهها ادامه دهد.»
ایالات متحده تحت رهبری ترامپ نیز تمایلی به محدود کردن نتانیاهو نشان نداده است. در ماه می، ویتکاف به میانجیهای قطری و مصری گفته بود که امریکا اسرائیل را «مجبور به پایان جنگ غزه نخواهد کرد».
آیا ترامپ قابل اعتماد است؟
ترامپ میگوید اگر حماس همه اسرا را آزاد کند، امریکا اطمینان خواهد داد که مذاکرات پیش برود. اما او وعده مشابهی هنگام کمک به جو بایدن، رییسجمهور وقت امریکا، برای امضای توافق آتشبس در ۱۹ جنوری داده بود.
نتانیاهو دو ماه بعد بهطور یکجانبه آن آتشبس را نقض کرد و جنگ را ادامه داد.
منتقدان تردید دارند که نتانیاهو به هرگونه توافق آتشبس آینده پایبند بماند، مگر اینکه امریکا او را مهار کرده و اسرائیل را پاسخگو بداند.
گام بعدی چیست؟
نسلکشی اسرائیل در غزه به نظر نمیرسد به این زودیها پایان یابد.
در حالی که ترامپ حماس را تهدید میکند، پزشکان غزه با کمبود شدید دارو و تجهیزات مواجهاند، بازماندگان میگویند زندگی در بخشهایی از غزه مانند «زندگی در جهنم» است، کودکان بیشتری از گرسنگی میمیرند و نیروهای اسرائیلی باقیمانده زیرساختهای نوار غزه را هدف قرار میدهند.
ترجمه و تلخیص: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
منبع: الجزیره – Aljazeera