طرح کشاورزی هوشمند؛ امیدی برای حل بحران غذایی افغانستان

خبرگزاری دید: بر اساس گزارش تازه «شبکه جهانی گزارش بحران‌های غذایی»، حدود ۱۵ میلیون نفر، معادل ۳۲ درصد جمعیت کشور، در وضعیت ناامنی غذایی قرار دارند.

کارشناسان می‌گویند ترکیب خشکسالی‌های پیاپی، بازگشت گسترده مهاجران از کشورهای همسایه و کاهش کمک‌های بشردوستانه، وضعیت معیشتی مردم افغانستان را به مرحله بحرانی رسانده‌است.

بر پایه گزارش «سیستم هشدار زودهنگام قحطی» (FEWS NET)، تنها در ۲۰۲۵ بیش از ۲.۱ میلیون افغانستانی از پاکستان و ایران به کشور بازگشته‌اند. بازگشت این جمعیت بزرگ در حالی صورت گرفته که منابع غذایی، بازار کار و خدمات عمومی با کمبود شدید مواجه است.

از سوی دیگر، خشکسالی‌های طولانی‌مدت و سیلاب‌های اخیر در ۱۹ ولایت، از جمله بغلان، تخار، بدخشان و غور، زمین‌های کشاورزی را تخریب کرده و دام‌های بسیاری را از بین برده‌است. طبق گزارش نهادهای امدادی، بیش از ۵۰۰ هزار نفر در پی این حوادث مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند.

کارشناسان می‌گویند تداوم تکیه بر کمک‌های فوری بشردوستانه نمی‌تواند پاسخی پایدار برای بحران کنونی باشد. در همین راستا، طرح اقدام کشاورزی هوشمند اقلیمی افغانستان (CSAAP) از سوی نهادهای توسعه‌ای به عنوان یک راه‌حل بلندمدت برای بازسازی بخش کشاورزی و تقویت استقامت جوامع معرفی شده است.

این طرح که با حمایت بانک جهانی تدوین شده، بر سرمایه‌گذاری در بذرهای مقاوم به خشکسالی، سامانه‌های نوین آبیاری، دامپروری پایدار، انرژی خورشیدی، و حمایت از زنان و جوانان کشاورز تمرکز دارد. بر اساس برآوردها، اجرای کامل طرح در دوره‌ای ده‌ساله می‌تواند بیش از ۷.۴ میلیون فرصت شغلی جدید در کشور ایجاد کند.

به گفته کارشناسان، حدود ۶.۹ میلیون شغل از این تعداد در بخش‌های کشاورزی و تولیدی و مابقی در زنجیره ارزش شامل فرآوری، بسته‌بندی و حمل‌ونقل روستایی به وجود خواهد آمد. مشارکت زنان نیز در این طرح از ۵.۵ میلیون به ۸.۵ میلیون نفر افزایش می‌یابد و فرصت‌های شغلی جوانان از ۶.۲ به ۱۰.۸ میلیون نفر می‌رسد.

به گفته کارشناسان، افغانستان با اجرای طرح‌های بلندمدت و تمرکز بر کشاورزی هوشمند اقلیمی می‌تواند از چرخه تکراری بحران و وابستگی خارج شود و مسیر خودکفایی و ثبات اقتصادی را در پیش گیرد.