خبرگزاری دید: با تشدید تنشها در مرز، تصمیم کابل برای متوقف کردن کامل تجارت با و از طریق پاکستان طی سه ماه آینده و هدایت واردات و صادرات از مسیر ایران، ترکیه و آسیای مرکزی، احتمالاً ضربه سختی به افغانستان وارد خواهد کرد، اما پاکستان نیز از پیامدهای این تصمیم مصون نخواهد ماند. هزاران شغل کمدرآمد و بقای شمار زیادی از واحدهای کوچک صنعتی در خیبرپختونخوا که به تجارت بیوقفه مرزی با افغانستان متکی هستند، همچنین ۱.۱ میلیارد دالر درآمد صادراتی، وصول مالیات دولتی و دسترسی به بازار دیرینه در کشور همسایه، همه در معرض خطر هستند.
بنابراین، تعجبی ندارد که رهبران تجاری این ایالت از اسلامآباد خواستهاند در تصمیم بستهماندن چندینهفتهای مرز تجدید نظر کند؛ اقدامی که زیانهای قابل توجهی به تجار دوطرف وارد کرده و هزاران کامیون باری را در گذرگاههای مرزی زمینگیر کرده است.
گزارش رسانهای نشان میدهد که افغانستان بهطور فزایندهای در حال انتقال محمولههای تجاریاش از طریق بندر چابهار ایران و دورزدن پاکستان است تا از اختلالهای مکرر در مرز و ترانزیت جلوگیری کند. تجارت کابل با ایران اکنون به ۱.۶ میلیارد دالر رسیده؛ رقمی بالاتر از مبادلات آن با پاکستان که نشان میدهد تصمیم افغانستان برای توقف تجارت، فقط اقدامی چالشبرانگیز یا از سر مخالفت نیست، بلکه میتواند یک بازآرایی راهبردی باشد.
نگرانیهای اسلامآباد درباره امتناع طالبان افغانستان از مهار شبهنظامیان ضدپاکستانیِ فعال در خاک این کشور، واقعی است و باید به آن رسیدگی شود. [کابل بارها اعلام کرده که از خاک افغانستان هیچ خطری سایر کشورها را تهدید نمیکند.] با این حال، تعلیق شتابزده تجارت دوجانبه، بدون سنجیدن پیامدهای آن، نه به شکستن بنبست کمک میکند و نه مفید خواهد بود، بلکه ممکن است اهرم سیاسی اسلامآباد در قبال کابل را تضعیف کرده و تلاشهایش برای گسترش ارتباطات تجاری با آسیای مرکزی را نیز به خطر بیندازد.
ناآرامیهای مکرر در مرز پاکستان و افغانستان و بستهشدنهای موقتی ناشی از آن، مدتها است که منبع تنش در تجارت دوجانبه بوده است، اما هیچیک از دوطرف تاکنون اجازه ندادهاند چنین اختلالهایی، جریان تجارت را برای مدت طولانی مختل کند. اینبار اما به نظر میرسد هردو کشور در مسیری حرکت میکنند که بهنفع هیچیک نخواهد بود. یکی از رهبران تجاری خیبر پختونخوا بهدرستی اشاره کرده که کشورها ممکن است اختلافات سیاسی داشته باشند، اما تجارت خود را قطع نمیکنند. روابط روبهگسترش تجاری میان هند و چین نمونهای از این موضوع است. با وجود درگیریهای مرزی و بیاعتمادی عمیق سیاسی، هیچیک از آنها هرگز تجارت را متوقف نکردهاند. همانگونه که گزارش اخیر یک شرکت کارگزاری بیان میکند، برای هر دو کشور پاکستان و افغانستان ضروری است که درک کنند «مسیر تجاری امن برای توسعه و رفاه هر دو اقتصاد حیاتی است».
سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
داون – Dawn