خبرگزاری دید: در صورت تشدید تنش‌ها، افغانستان نگران استفاده خاکش توسط گروه‌های تروریستی مانند جیش محمد و لشکر طیبه است. وضعیت افغانستان حساس است، زیرا نمی‌خواهد جانب هیچ کشوری را بگیرد؛ اما در عین حال ثباتش در معرض خطر قرار دارد.
در حالی که تنش‌ها میان هند و پاکستان ادامه دارد و دو کشور در پی حمله تروریستی در پهلگام علیه یکدیگر اقداماتی انجام داده‌اند، آنند پرکاش، نماینده ویژه هند در امور افغانستان، در کابل با امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان، دیدار کرد. در این دیدار، موضوعات سیاسی و تجارتی مورد بحث قرار گرفت و وزیر خارجه طالبان بر گسترش روابط سیاسی و اقتصادی با هند تأکید کرد. یک روز پس از این دیدار، طالبان بیانیه‌ای منتشر کرد و گفت افغانستان تهدیدی برای هند نیست.
در حالی که روابط هند و پاکستان در آستانه فروپاشی قرار دارد و راه‌های تجارتی مسدود شده‌اند، کابل و دهلی تلاش دارند اعتماد دوجانبه برقرار کنند؛ اما آینده افغانستان در این رقابت جیوپولیتیکی میان دو کشور مجهز به سلاح هسته‌ای، نامشخص است.
چرا افغانستان ممکن قربانی وخامت روابط هند و پاکستان شود؟
افغانستان در گذشته بارها درگیر رقابت‌های نیابتی میان هند و پاکستان شده است. بر بنیاد گزارش‌ها، در جریان جنگ کرگیل، زمانی که طالبان به پاکستان نزدیک بود، هند از ائتلاف شمال حمایت کرد. پس از حمله اوری در ۲۰۱۶، هند به صراحت از تروریزم فرامرزی از جمله در افغانستان انتقاد کرد. همچنین پس از حمله پلوامه در ۲۰۱۹، همکاری استخباراتی هند با مقامات افغانستان افزایش یافت.
در صورت تشدید تنش‌ها، افغانستان نگران استفاده خاکش توسط گروه‌های تروریستی مانند جیش محمد و لشکر طیبه است. وضعیت افغانستان حساس است، زیرا نمی‌خواهد جانب هیچ کشوری را بگیرد؛ اما در عین حال ثباتش در معرض خطر قرار دارد.
هند به طالبان مشکوک است، چون این گروه سابقه نزدیکی با آی‌اس‌آی ISI پاکستان و موضع‌گیری‌های خصمانه دارد. دهلی برای نظارت بر فعالیت‌های طالبان اهمیت زیادی قایل است و کابل نیز نمی‌خواهد خاکش پناه‌گاه گروه‌های ضد هندی شود، زیرا این موضوع می‌تواند واکنش تند هند را در پی داشته باشد. همچنان نگرانی‌هایی وجود دارد که تسلیحات امریکایی از افغانستان به کشمیر منتقل شوند.
تأثیر منفی سقوط روابط هند و پاکستان بر تجارت افغانستان
وابستگی جغرافیایی افغانستان به پاکستان برای تجارت با هند، در چنین شرایطی نقطه ضعف محسوب می‌شود. هند مرز تجارتی «اَتاری» را بسته است؛ این گذرگاه، مسیر اصلی صادرات و واردات افغانستان با هند بود. حالا افغانستان فقط گزینه‌هایی مانند بندر چابهار در ایران را دارد که هند آن را برای دور زدن پاکستان توسعه داده است. اما چابهار هنوز ظرفیت کامل ندارد و هزینه‌بر است، بنابراین در کوتاه‌مدت جایگزین مناسبی نیست.
افزایش تنش‌ها میان هند و پاکستان باعث تضعیف همکاری‌های منطقه‌ای مانند سارک نیز می‌شود که انزوای اقتصادی افغانستان را بیشتر می‌سازد و دسترسی‌اش به بازارهای جنوب آسیا را محدودتر می‌سازد. این شرایط می‌تواند به اقتصاد ضعیف افغانستان آسیب بیشتری بزند و هزینه‌ها، تأخیرها و انزوای منطقه‌ای را افزایش دهد. همچنین توقف کمک‌های بشردوستانه (مانند غذا و دوا) از سوی هند نیز نگرانی کابل است.
فشار پاکستان بر طالبان
طالبان از سوی پاکستان نیز تحت فشار قرار خواهد گرفت، زیرا گروه‌های تروریستی پاکستانی ممکن است سعی کنند با جناح‌هایی از طالبان ارتباط برقرار کنند. اگر طالبان با هند نزدیک شود، پاکستان ممکن است حملات هوایی مانند آنچه در دسمبر ۲۰۲۴ انجام داد، راه‌ندازی کند؛ آن زمان حملات به بهانه هدف‌گیری تحریک طالبان پاکستان (TTP) صورت گرفت. کابل نگران آن است که سازمان ISI با حمایت پنهانی از مخالفان طالبان، حکومت‌شان را بی‌ثبات سازد. همچنین، سرنوشت میلیون‌ها مهاجر افغانستانی در پاکستان نیز در وضعیت فعلی مبهم و نگران‌کننده است.
با این‌حال، برای به‌دست آوردن مشروعیت بین‌المللی و نشان دادن خود به‌عنوان گروهی مخالف تروریزم جهانی، طالبان باید از هم‌سویی آشکار با آجندای ضد هندی پاکستان خودداری کند. این‌که حکومت تحت رهبری طالبان چگونه میان دو کشور دارای سلاح هسته‌ای در این رقابت جیوپولیتیکی توازن ایجاد می‌کند، هنوز مشخص نیست.
روابط افغانستان و طالبان با هند
هند تاکنون حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته و همواره خواستار تشکیل یک حکومت همه‌شمول واقعی در کابل شده است. همچنین دهلی نو تأکید کرده که خاک افغانستان نباید برای هیچ فعالیت تروریستی علیه هیچ کشوری استفاده شود.
پس از تسلط طالبان در ماه آگست ۲۰۲۱، هند به دلیل نگرانی‌های امنیتی، دیپلمات‌های خود را از سفارتش در کابل خارج کرد. اما در ماه جون ۲۰۲۲، هند با اعزام یک «تیم تخنیکی» به سفارت خود در کابل، حضور دیپلماتیکش را دوباره برقرار ساخت.
علاوه بر این، هند پیوسته خواهان فراهم‌سازی کمک‌های بشردوستانه بدون موانع به افغانستان شده تا به بحران انسانی رو به افزایش در این کشور رسیدگی شود.
مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: نواشری ناندینی
منبع: ویون – WION