طالبان باید اعتماد مردم افغانستان را با اعلان آتشبس به دست آورند. در غیر این صورت، باور کلی بر این است که این گروه به دنبال صلحی است تا «امارت» خود را روی کار آورد.
ما اداره فاسد کابل را به رسمیت نمیشناسیم. این اداره از سوی افغانها انتخاب نشده و از کسی نمایندگی نمیکند»، این بیانیه عباس استانکزی معاون رییس تیم مذاکرهکننده طالبان است که در مصاحبۀ اخیرش در مورد خروج ایالات متحده از افغانستان بیان داشت.
ایالات متحده و طالبان توافق صلح را هشت ماه پیش در قطر امضا کردند تا زمینه برای گفتوگوهای میانافغانی و در نهایت ختم ۱۹ سال جنگ در افغانستان مساعد گردد. پس از دو سال مذاکره با زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان، طالبان بر موضع خود مبنی بر خروج امریکا از افغانستان پافشاری دارد. طالبان تقاضای مردم افغانستان، عالمان دینی در سراسر جهان و جامعه جهانی را برای آتشبس و تعامل با حکومت افغانستان رد کردند. این گروه حکومت افغانستان را به رسمیت نمیشناسد و آن را «اداره کابل» میخواند؛ ادارهای که از سوی ایالات متحده نصب شده است. با این حال، مذاکرات صلح میانافغانی در دوحه آغاز گردیده، جایی که رهبران سیاسی طالبان مستقر در قطر و هیئت کابل متشکل از سیاسیون و نمایندگان حکومت افغانستان اشتراک کردند.
دو طرف در مورد چگونگی حل درگیری در افغانستان و دولت آینده این کشور بحث و گفتوگو میکنند. طرفها تا کنون به رسانهها گفتهاند که گفتوگوها بدون کدام مانعی پیش میرود. با این وجود، شرکتکنندگان هنوز به موارد چالشبرانگیز که شامل آتشبس، اصلیترین خواست مردم افغانستان، نرسیدهاند. طالبان از نمایندگان خارجی خواستهاند در مذاکرات صلح که پشت درهای بسته برگزار میشود، حضور نداشته باشند. مذاکرات صلح میانافغانی به عنوان یک گام بزرگ در راستای حل درگیری در افغانستان از سوی جامعه جهانی استقبال شد. اما این سئوال مطرح است که آیا طالبان صلح میخواهند یا قدرت؟
در یکی از مصاحبهها، شیر محمد عباس استانکزی معاون تیم مذاکرهکننده طالبان گفته است که فقط یک نفر از اداره کابل (حکومت افغانستان) نمایندگی میکند و بقیه از دیگر احزاب سیاسی افغانستان خواهد بود. علاوه بر این، بر بنیاد گزارشها، ملا برادر رهبر سیاسی گروه طالبان در قطر از ملاقات با داکتر عبدالله عبدالله رییس شورای عالی مصالحۀ ملی در حضور وزیر امور خارجه افغانستان خودداری کرده است.
طالبان میگویند که این گروه تا ختم اشغال افغانستان با نیروهای بینالمللی به رهبری ایالات متحده میجنگند. به رغم توافق امریکا برای خروج کامل نیروهایش از افغانستان و آغاز مذاکرات صلح میانافغانی در دوحه، طالبان به جنگ خود علیه نیروهای افغان ادامه دادهاند. پس از امضای توافق با ایالات متحده، این گروه آتشبس اعلامناشده با امریکا دارد، اما نه با حکومت افغانستان. این امر حدس و گمانها را تقویت میکند که این گروه به دنبال قدرت است.
رهبران طالبان همچنان به جنگجویان خود اطلاع داده است که هدف بازگشت «امارت اسلامی افغانستان» است. در ویدیویی که به رسانهها درز کرده، ملا فاضل مظلوم، یکی از رهبران سیاسی طالبان در قطر میگوید که رهبر آینده افغانستان از میان طالبان خواهد بود. ملا فاضل این را در ملاقاتی که با فرماندهان طالبان در منطقهای بین مرز افغانستان و پاکستان ضبط شده، بیان میکند. وی میافزاید که این گروه شریعت را به این کشور خواهد آورد و تأکید میکند این خطوط سرخ طالبان است. ملا فاضل معاون وزیر دفاع و فرمانده برجسته این گروه در شمال افغانستان بود. وی همچنان همکار ملا عمر رهبر پیشین طالبان بود. ملا فاضل گفته است که پس از خروج ایالات متحده، این به رهبر طالبان بستگی دارد که چه کسی غیر از طالبان میتواند به دولت آینده طالبان بپیوندد یا با آنها کار کند.
ملا کبیر، یکی دیگر از اعضای ارشد رهبری طالبان است. او معاون شورای وزیران و رییس زون شرق افغانستان بود. وی میگوید که موفقیت طالبان به تغییر حکومت فعلی افغانستان بستگی دارد. اگر این نظام (حکومت فعلی) باقی بماند و طالبان باید با حکومت افغانستان بنشینند، وضعیت بدتر از گذشته خواهد شد. این امر بدین معنی است که چنین وضعیتی برای طالبان قابل قبول نخواهد بود.
ملا هبتالله رهبر طالبان نیز در بیانیهای به پیروان خود در مورد توافق صلح امریکا-طالبان گفته است که مجاهدین امارت اسلامی باید صفوف خود را منظم و قوی سازد تا به هدف بزرگ خود دست یابند که همانا برقراری رژیم اسلامی پسا-اشغال است. در این بیانیه اصرار شده است که با حضور امیر قانونی (ملا هبتالله)، هیچ حاکم دیگری در افغانستان نمیتواند وجود داشته باشد.
نه تنها رهبران طالبان بلکه ایالات متحده نیز اطلاعاتی دارد که این گروه قصد پیروی از مفاد توافقنامه امریکا-طالبان را ندارد. طبق گزارش سرویس خبری انبیسی، رییس جمهور دونالد ترامپ نیز تأیید کرده است که طالبان احتمالاً پس از خروج نیروهای امریکایی، حکومت افغانستان را سرنگون میکند. ترامپ این سخنان را یک هفته پس از امضای توافقنامه ایالات متحده-طالبان در قطر بیان کرد.
در بحبوحه توافق با امریکا و مذاکرات صلح میانافغانی، طالبان مدام اول روی خروج ایالات متحده از افغانستان پافشاری نموده و سپس توافق برای تشکیل حکومت اسلامی فراگیر در مذاکرات میانافغانی. در ۱۹۹۶، وقتی طالبان به کابل حمله کردند، این گروه بیانیهای مشابه را منتشر کرد مبنی بر اینکه در گفتوگوهای میانافغانی شرکت میکنند.
چرا طالبان ترجیح میدهند با رهبران سیاسی گفتوگو کنند تا حکومت افغانستان؟
رییس جمهور اشرف غنی دو سال پیش به طالبان آتشبس بی قید و شرط، از جمله خروج نیروهای امریکایی را از افغانستان پیشنهاد داد. در مقابل، طالبان این پیشنهاد را رد کردند و ادعا نمودند تا زمانیکه ایالات متحده برنامه خروج نیروهای خود را اعلان نکند، در هیچ مذاکرات صلحی با حکومت افغانستان شرکت نخواهند کرد.
طالبان چندین بار با رهبران سیاسی، از جمله مذاکراتی صلحی که در مسکو دایر شد، سال گذشته در قطر و به تازگی در دوحه ملاقات کردند. رهبرانی که در گفتوگوهای قبلی با طالبان دیدار کردند شامل حامد کرزی رییس جمهور پیشین و رهبران شناخته شده اتحاد شمال، از جمله یونس قانونی، عطامحمد نور و اسماعیل خان میشوند. این رهبران سیاسی سالها با طالبان جنگیدند. حامد کرزی به مدت یک دهه با حمایت قوی ایالات متحده با طالبان مبارزه کرد.
طالبان درک کردند که این رهبران سیاسی دیگر نیروهای مسلح ندارند تا بر خواستههای خود پافشاری کنند. بنابر این، این گروه مشارکت با این رهبران سیاسی را گفتوگوهای میانافغانی میدانند و ممکن پستهایی به برخی از این رهبران در دولت آینده بدهند.
رهبران سیاسی طالبان آماده مذاکره با حکومت افغانستان در مورد یک دولت فراگیر پسا-خروج امریکا است. با این وجود، کمیسیونهای نظامی این گروه در افغانستان بر جنگ و تسخیر کل کشور اصرار دارند. طالبان باید اعتماد مردم افغانستان را با اعلان آتشبس به دست آورند. در غیر این صورت، باور کلی بر این است که این گروه به دنبال صلحی است تا «امارت» خود را روی کار آورد.