بزن و انکار کن؛ طرح «بی» پاکستان برای مقابله با تیتیپی
سیاست آینده ممکن این باشد؛ هدف قرار دادن مخفیگاههای تحریک طا-لبان پاکستان در سراسر مرز بدون اینکه علناً آن را تأیید کند
هفته گذشته یک هیئت عالیرتبه پاکستانی به رهبری خواجه آصف وزیر دفاع این کشور به کابل سفر کرد. این هیئت همچنین شامل ندیم انجم رییس آیاسآی، معاون وزیر خارجه و نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان بود.
این نخستین سفر مقامات بلندپایه پاکستان به افغانستان پس از افزایش حملات تروریستی و تغییر رهبری ارتش در این کشور بود. یک تفاوت واضح، حتی اگر ظاهری هم باشد، حضور نماینده بخش ملکی دولت پاکستان در ترکیب این هیئت بود. این امر در دوران دولت تحریک انصاف یا دستکم زمانی که جنرال قمر جاوید باجوا در راس ارتش بود، برجسته نبود. در آن زمان بیشتر سیاستگذاریها و اجرای آن توسط نهادهای امنیتی انجام میشد. این را حتی خواجه آصف در سخنرانی آتشین خود در مجلس شورای ملی نیز تأیید کرد. رهبر ارشد حزب پاکستان مسلم لیگ-نواز PML-N هم جنرال باجوا و هم جنرال فیض حمید رییس سابق آیاسآی را در مورد سیاست معیوب شان که منجر به احیای دوباره تیتیپی شد، محکوم کرد. آصف به یکی از جلسات توجیهی پشت درهای بسته جنرال باجوا و جنرال فیض حمید به پارلمان اشاره کرد؛ جلسهای که در آن طرح شان را برای بازگرداندن جنگجویان تیتیپی با توافق و مذاکره فاش کردند. آصف میگوید که این سیاست فقط نتایج منفی به دنبال داشته است، زیرا تیتیپی پس از آن حملات تروریستی بزرگی را راهاندازی کرده است. وی از هر دو خواست حاضر شوند و تصمیمهای شان را توجیه کنند.
در این زمینه، سفر هیئت پاکستان مهم بود. به گفته منابع رسمی، آنچه در جریان این دیدار رخ داد این بود که پاکستان موضع بسیار واضحتری اتخاذ کرد. طا-لبان افغانستان با شواهد محکمی در مورد حضور تیتیپی در خاک افغانستان مواجه شدند و محل دقیق رهبری آنها نیز به اشتراک گذاشته شد. مقامات افغانستان به جانب پاکستانی توضیح دادند. آنها اقداماتی را که علیه گروههای خاص تحریک طا-لبان پاکستان انجام دادند و استراتژی آینده آنها را فهرست کردند. یکی از برنامههای طا-لبان افغانستان برای کنترول تحریک طا-لبان پاکستان، خلع سلاح این گروه تروریستی و انتقال آنها از مناطق مرزی است. با این حال، طا-لبان افغانستان از پاکستان خواست که هزینه این طرح را متقبل شود.
گمان میرود که طا-لبان افغانستان پیشنهاد مشابهی را به چین ارایه کردهاند. پکن نیز نگران حضور جنبش اسلامی ترکستان شرقی (ETIM) است. اما مشکل تحریک طا-لبان پاکستان با توجه به این واقعیت که تعداد جنگجویان ترکستان شرقی ETIM حدود ۳۰۰ نفر است در حالی که تروریستهای ضد پاکستان بین ۸ هزار تا ۱۲ هزار نفر هستند، بسیار چالش برانگیزتر و پیچیدهتر است. در صورتی که اعضای خانواده تیتیپی TTP در نظر گرفته شوند، این تعداد به ۳۰ هزار نفر میرسد.
آنچه تا اکنون میدانیم این است که پاکستان برخی پیشنهادات را رضایتبخش نمیداند. این تردید وجود دارد که طا-لبان افغانستان ممکن از این طرح جدید برای کاهش فشار بر خود استفاده کنند. واضح است که برخلاف گذشته، پاکستان پیام روشنی به طا-لبان افغانستان داده است. پیش از این، طا-لبان افغانستان، وقتی به اقدام علیه تیتیپی تحت فشار قرار گرفتند، پاکستان را متقاعد کرده بودند که با تیتیپی وارد مذاکره شود. اما پاکستان دیگر به دنبال گفتوگو با تیتیپی نیست و به طا-لبان افغانستان گفته است که گامهای ملموس بردارند. بنابراین، به نظر میرسد که طا-لبان افغانستان ایده جدید مبنی بر خلع سلاح تحریک طا-لبان پاکستان و پناهگاههای آنها را مطرح کرده و اینکه پاکستان باید هزینه آن را متحمل میشود.
هیئت پاکستانی در بازگشت از کابل امیدوار بود که طا-لبان افغانستان کاری در مورد تحریک طا-لبان پاکستان انجام دهد. اما آنها هم راضی نیستند. در حالی که فشار برای حل موضوع تحریک طا-لبان پاکستان از طریق کانالهای مناسب وجود دارد، اما پاکستان در حال کار بر روی یک طرح احتمالی «بی» نیز است. گمان بر این است که پاکستان برای بدترین شرایط آماده میشود. در صورتی که طا-لبان افغانستان نتواند نگرانیهای ما [پاکستان] را برطرف کند، احتمال حملات فرامرزی با هدف قرار دادن پناهگاههای تحریک طا-لبان پاکستان وجود دارد. پاکستان در ماه اپریل گذشته چنین حملاتی را انجام داد تا بر طا-لبان افغانستان فشار بیاورد. اگرچه هرگز به طور علنی مسئولیت این حملات را بر عهده نگرفت. سیاست آینده ممکن این باشد؛ هدف قرار دادن مخفیگاههای تحریک طا-لبان پاکستان در سراسر مرز بدون اینکه علناً آن را تأیید کند.