توافق با طالبان چی تأثیری بر دیگر گروه‌های تروریستی دارد
گروه‌های تروریستی مانند جماعت انصارالله (تاجیکستان)، کتابت امام البخاری (ازبیکستان) و جنبش اسلامی ترکستان ضمن تبریکی به طالبان، خروج نیروهای بین‌المللی را پیروزی «امت اسلامی» می‌دانند و بر این باور هستند که طالبان با القاعده قطع رابطه نخواهد کرد.
نویسنده: کریتی م. شاه
منبع: بنیاد تحقیقاتی آبزرور
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
به تاریخ ۲۹ فبروری، نمایندگان ایالات متحده و طالبان که ۱۹ سال با هم در جنگ بودند، در دوحه گردهم آمدند و توافق‌نامه‌ای را برای آوردن صلح در افغانستان امضا کردند. این توافق مدت زمانی را برای خروج امریکا از این کشور در بدل وعده‌های طالبان مبنی بر عدم حفاظت از القاعده و دیگر گروه‌های شبه‌نظامی، تعیین کرد. از زمان امضای این توافق، تمرکز حملات طالبان علیه مردم افغانستان بوده است.
توافق‌نامه دوحه، تفکر سازمان اطلاعاتی پاکستان را تأیید و تشویق می‌کند که باید همچنان به تسلیح و تأمین مالی گروه‌های شبه‌نظامی نیابتی – مانند طالبان – ادامه دهد تا در دستیابی به اهداف خود موفق شود و همچنان در تصمیم‌گیری سیاسی و استراتژیک یک کشور دخالت کند.
خروج ایالات متحده از افغانستان این ایده را که حمایت طولانی‌مدت پاکستان از طالبان نتیجه داده است، تقویت خواهد کرد. هنگامی که ایالات متحده برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ وارد افغانستان شد، همکاری و مشارکت آرامی را با پاکستان برقرار کرد و بدین ترتیب در ازای هدف قرار دادن پناهگاه‌های تروریستی در امتداد مرزش با افغانستان، مقادیر زیاد حمایت مالی و نظامی دریافت کرد. در حالی که ارتش پاکستان گروه‌های خاصی را هدف قرار می‌داد، گروه‌هایی را که تهدیدی به منافع این کشور نبودند، نادیده گرفت. اکنون که ایالات متحده آماده ترک افغانستان است، پاکستان امیدوار است «پاداش» آن یک دولت دوست در کابل و ادامه حمایت‌های مالی باشد. اسلام‌آباد در حال حاضر یک گام به هدف خود نزدیک‌تر شده، چنانچه ایالات متحده در حال خروج است و طالبان در مذاکره با حکومت افغانستان، موضع قوی‌تری دارند.
یکی دیگر از پیامدها و تبعات توافق امریکا و طالبان، امکان تجدید، احیا و رستاخیز سایر گروه‌های اسلام‌گرا در این شبه قاره است.
خطرات برای همسایگان
پیوند پیچیدۀ و جنایت‌کارانه شبه‌نظامیان تروریستی در منطقه، ثبات در آسیای جنوبی را تهدید می‌کند. در صورتی که طالبان نوعی قدرت سیاسی را در کابل به دست آورد، این امر منجر به تقویت روحیه دیگر گروه‌های اسلام‌گرا در منطقه خواهد شد.
از سویی هم، درک و تفسیر افراطی طالبان از فقه و شریعت اسلام تهدید مستقیم به دستاورد‌های پسا-۲۰۰۱ میلادی در افغانستان است. این امر باعث تشویق شبکه حقانی خواهد شد تا از گروه‌های دیگر مانند القاعده پشتیبانی کند.
پیروزی طالبان در فغانستان همچنان باعث نگرانی شدید هند می‌شود، از آنجا که موجب تحریک گروه‌های تروریستی ضد هند در منطقه کشمیر خواهد شد. گروه‌های تروریستی مانند جیش محمد و لشکر طیبه قبلاً با طالبان در انجام حملات در افغانستان نیز همکاری کرده‌اند.
در صورت افزایش خشونت‌ها در شمال افغانستان، سه کشور همسایه آسیای مرکزی همانند ترکمنستان، ازبیکستان و تاجیکستان به گونه مستقیم از وضعیت افغانستان متأثر خواهند شد. از زمان امضای توافق‌نامه دوحه، گروه‌های تروریستی مانند جماعت انصارالله (تاجیکستان)، کتابت امام البخاری (ازبیکستان) و جنبش اسلامی ترکستان ضمن تبریکی به طالبان، خروج نیروهای بین‌المللی را پیروزی «امت اسلامی» می‌دانند و بر این باور هستند که طالبان با القاعده قطع رابطه نخواهد کرد.
آیا طالبان تغییر می‌کند؟
توافق بین طالبان و ایالات متحده با این فرض صورت گرفته که این گروه نسبت به سال ۲۰۰۱، تغییر و تحول کرده است. پیش‌بینی شده که طالبان به وعده‌های خود مبنی بر جلوگیری از تبدیل شدن افغانستان به پناه‌گاهی برای راه‌اندازی حملات علیه امریکا و متحدانش، عمل خواهند کرد. اعتماد به اینکه طالبان به تعهدات خود عمل می‌کنند باعث شده ایالات متحده نیروهایش را از این کشور بیرون کند. این حرکت پرمخاطره و خطرناک به طالبان مشروعیت اعطا می‌کند. هیچ شواهد و مدارکی مبنی بر اینکه طالبان موضع خود را نسبت به حقوق بشر، تحصیل زنان، دموکراسی و دیگر ارزش‌ها تغییر داده باشند، وجود ندارد. با این حال، این توافق‌نامه احترام و قدرت خاصی به آن‌ها بخشیده است. این توافق، سپری برای نیروهای ناتو و امریکایی در افغانستان شد، اما به گونه مستقیم موجب آسیب افراد ملکی، نیروهای امنیتی و متحدان افغانستان در منطقه شد.
توافق با طالبان فاقد هر گونه میکانیزم اجرایی است. چه اتفاقی خواهد افتاد اگر طالبان پس از خروج ایالات متحده به آغوش القاعده برگردند؟ آیا این امر به معنی بازگشت نیروهای امریکایی خواهد بود؟ آیا ایالات متحده می‌تواند تضمین کند دیگر هیچ حمله تروریستی بالای خاکش صورت نمی‌گیرد؟ آیا این امر امنیت متحدان آن‌ها را در منطقه تضمین می‌کند؟ موفقیت توافق‌نامه بستگی به توانایی صادقانه و راستگو بودن طالبان بستگی دارد، سفارشی برای یک گروه شبه‌نظامی که در کشتن هموطنان خود هیچ ابراز پشیمانی نکرده است. اگر طالبان به توافق خود پایبند نمانند، افغانستان به کانون درگیری‌های داخلی و تروریزم مبدل خواهد شد که این امر دستاورد‌های به دست آمده طی دو دهۀ گذشته از سوی جامعه جهانی را متأثر خواهد کرد.
