چرا طرح کمربند و جاده چین با تهدید تروریزم مواجه است؟
تا همین اواخر، گروه‌های جهادی مانند القاعده و داعش در تبلیغات افراطی خود چین را به خاطر سرکوب جامعه مسلمان اویغور در منطقه غربی سین‌کیانگ هدف قرار می‌دادند. با این حال، روایت آن‌ها اکنون بر «امپریالیزم چین» متمرکز است، چنانچه ابتکار کمربند و جاده بر همین روایت است
درست یک روز پس از دیدار وانگ یو سفیر چین با شیرمحمد عباس استانکزی معاون وزیر خارجه حکومت طا-لبان و درخواست برای تأمین امنیت سفارت چین، تروریست‌ها هوتل متعلق به چین در کابل را هدف قرار دادند که محبوب اتباع چینی و سایر خارجی‌ها بود. داعش شاخه خراسان بعداً اعلان کرد که مهاجمان از جمله وابسته‌های این گروه بودند.
با تکامل جیوپولیتیک جهانی از عصر جنگ علیه تروریزم به رقابت امریکا و چین، تهدید تروریزم فراملی برای چین نیز تکامل یافته است. طی دو دهه گذشته، ایالات متحده به خاطر تهاجم بر افغانستان، عراق و سوریه هدف اصلی گروه‌های جهادی جهانی بود. با این حال، به نظر می‌رسد که اکنون چین در محراق توجه گروه‌های تروریستی، به‌ویژه داعش و الشباب قرار گرفته است.
تا همین اواخر، گروه‌های جهادی مانند القاعده و داعش در تبلیغات افراطی خود چین را به خاطر سرکوب جامعه مسلمان اویغور در منطقه غربی سین‌کیانگ هدف قرار می‌دادند. با این حال، روایت آن‌ها اکنون بر «امپریالیزم چین» متمرکز است، چنانچه ابتکار کمربند و جاده بر همین روایت است.
از آن‌جایی که گروه‌های تروریستی در لفاظی‌های خود چین را نه به خاطر آزار و اذیت جامعه مسلمان اویغور بلکه حضور اقتصادی رو به گسترش آن هدف قرار می‌دهند، این تغییر رویکرد تحول تروریزم جهانی را در عصر رقابت ایالات متحده و چین برجسته می‌کند.
در زمینه رقابت قدرت‌های بزرگ، داعش هوشمندانه با چرخاندن اسلحه خود به سمت چین از این رقابت سوء‌استفاده می‌کند. تفکر این است که تنش‌های امریکا و چین بر سر تایوان و همچنین جنگ روسیه و اوکراین، راه را برای ظهور خلافت جهانی خودخوانده داعش هموار خواهد کرد.
در اوایل سال ۲۰۱۴، «ابوذر البرمی» ایدیولوگ جهادگرایی سیاست خارجی چین را هدف قرار داده بود. پس از اعلام خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، وی ویدیویی با عنوان «بیایید چین را آزار دهیم» منتشر کرد و گفت که واشنگتن در جنگ افغانستان شکست خورده است و زمان آن فرا رسیده که بر پکن بازیگر جهانی در حال رشد تمرکز کند.
مجله داعش خراسان امسال مقاله‌ای با عنوان «رویای امپریالیزم چین» منتشر کرد که جاه‌طلبی چین و طرح کمربند و جاده را با استعمار انگلیس و شرکت بدنام هند شرقی مقایسه کرد.
با این حال، مقاله استدلال می‌کند که چینی‌ها به دلیل فقدان برتری نظامی قاطع نسبت به امریکایی‌ها، آسیب‌پذیرتر از همتایان غربی هستند. این مقاله معتقد است که برخلاف ایالات متحده که هژمونی جهانی خود را از طریق قدرت نظامی به دست آورد، چین برای دستیابی به جاه‌طلبی جهانی خود به مسیر اقتصادی پایبند است.
جالب اینجاست که این مقاله همچنین سیاست خارجی چین را با حمله مغول در قرن سیزدهم مقایسه می‌کند و بدین ترتیب نشان می‌دهد که تسلط چین سوسیالیستی مانند امپراتوری مغول کوتاه‌مدت خواهد بود. این امر نشان می‌دهد که شرکت‌های چینی در آسیا و افریقا ممکن روزی به خاطر ترس از تهدید ترویزم تعطیل شوند؛ همانطور که شرکت‌های غربی در موزامبیک به تازگی با چنین سرنوشتی مواجه شدند.
داعش خراسان با انتقاد از چین به خاطر سرکوب اویغورها در سین کیانگ و نزدیکی فزاینده طا-لبان با پکن، به دنبال مشروعیت‌زدایی از حکومت فعلی طا-لبان در افغانستان است. شایان ذکر است که پکن از سال ۲۰۱۴ و در شرایطی که اکثر نیروهای ناتو از افغانستان خارج شده‌اند، روابط خود را با طا-لبان از طریق کانال‌های محرم توسعه داده است.
چین در ازای توجه به نگرانی‌های امنیتی این کشور، به ویژه در مورد حزب اسلامی ترکستان (TIP)، از رژیم طا-لبان حمایت اقتصادی کرده است. از این رو، داعش نیز در تلاش است تا با محکوم کردن تمایلات رژیم طرفدار چین، بین طا-لبان و حزب اسلامی ترکستان اختلاف ایجاد کند.
افغانستان و چین در امتداد دهلیز کوهستانی واخان به طول ۷۴ کیلومتر مرز مشترک دارد. سال گذشته، طا-لبان به اصرار پکن شبه‌نظامیان تی‌آی‌پی را از ولایت بدخشان در نزدیکی مرز چین به مناطق دیگر منتقل کردند. با این حال، اعتقاد بر این است که برخی از عناصر تی‌آی‌پی TIP پایگاه‌های خود را در بدخشان بازسازی کرده‌اند.
لفاظی‌های ضد چین داعش همچنین ممکن است برای جذب شبه‌نظامیان اویغور به گروه خود باشد. هرچه رژیم طا-لبان فعالیت‌های تی‌آی‌پی را محدود کند، تمایلات شبه‌نظامیان اویغور به سمت داعش بیشتر می‌شود. بر اساس گزارش شورای امنیت سازمان ملل متحد، داعش با جنگجویان ناراضی سایر گروه‌های تروریستی تماس گرفته و بیش از ۵۰ شبه‌نظامی اویغور به این گروه پیوسته‌اند.
در اکتوبر ۲۰۲۱، داعش مسئولیت حمله انتحاری بر مسجد شیعیان در شهر کندز افغانستان را بر عهده گرفت و گفت که این بمب‌گذاری توسط یک شبه‌نظامی اویغور انجام شده است. این امر به وضوح موفقیت داعش در جذب اویغورها را در افغانستان نشان داد.
همانطور که جیوپولیتیک جهانی همچنان با رقابت قدرت‌های بزرگ هدایت می‌شود، چین در لفاظی‌های جهادی فراملی برجسته‌تر خواهد بود. گروه‌های جهادی مانند داعش به دشمن بزرگ‌تر برای توجیه خشونت افراطی خود و جذب بودجه و جذب نیرو نیاز دارند.
در دو دهه گذشته، دلیل وجود تروریزم فراملی، مداخلات امریکا در عراق، سوریه و افغانستان بود. اکنون، گسترش ابتکار کمربند و جاده چین به نقطه ضعف گروه‌های جهادی تبدیل شده است.
