حکومت طالبان پس از خروج؛ مسیر رسمیت‌یابی

مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: مشروعیت بین‌المللی آینده افغانستان منوط به ظرفیت طالبان برای رسیدگی به موضوعات مهم مانند: حقوق بشر و حقوق زنان و نیز تحولات جیوپولیتیکی در حال تحول منطقه خواهد بود.

در آگست ۲۰۲۱، خروج نیروهای ایالات متحده و ناتو از افغانستان به فروپاشی دولت قبلی افغانستان منجر و طالبان بار دیگر احیا و کنترول را به دست گرفتند. حدود بیست سال به‌طور فعال در رویارویی نظامی با نیروهای ایالات متحده و ناتو شرکت داشتند.

اندکی پس از خروج، طالبان تشکیل حکومت جدیدی را اعلام کرد که تا کنون از سوی هیچ کشور خارجی یا سازمان بین‌المللی به‌رسمیت شناخته نشده است. توقف کمک‌های توسعه‌ای که قبلاً ۷۵ درصد از هزینه‌های دولت سابق را تشکیل می‌داد، توسط کمک کنندگان غربی ناگهان به پایان رسید. این کاهش به بحران انسانی و اقتصادی عمیق در افغانستان دامن زده است که با فروپاشی ناگهانی اقتصاد جنگ همراه با سایر عوامل موثر دیگر تشدید شده است.

از آن زمان، جامعه بین‌المللی راهبردی را دنبال می‌کند که تعامل گزینشی را با حکومت در حال ظهور در کنار اقدامات انزواگرایانه متعادل می‌کند. کشورهای غربی در واکنش به محدودیت‌های طالبان در مورد حقوق زنان و دختران، مجموعه‌ای از تحریم‌ها، مسدود کردن دارایی‌ها و محدودیت‌های بانکی را وضع کرده‌اند که نشان‌دهنده نگرانی عمیق در مورد حقوق بشر و برابری جنسیتی است. در حالی که برخی کشورها در گفت‌وگوهای محتاطانه با طالبان در مورد مسایل امنیتی صحبت کرده‌اند، آن‌ها همزمان میلیاردها دالر را برای کاهش فقر و تلاش‌های پیشگیری از قحطی اختصاص داده‌اند.

کشورهای همسایه از طریق ایجاد موافقت‌نامه‌های تجاری و تایید صلاحیت سفرای طالبان، رویکرد سازگارانه‌تری را در تعاملات با حکومت تازه‌تشکیل شده در کابل اتخاذ کرده‌اند. اگرچه طرد سیستماتیک زنان و دختران از بسیاری جنبه‌های زندگی عمومی، مزایایی را که نیمی از جمعیت از تغییرات مثبت دریافت می‌کنند، محدود می‌کند، اما برخی جنبه‌های زندگی مردم اقغانستان بهبود یافته و برخی دیگر سه سال پس از حکومت طالبان بدتر شده است.

برداشت داخلی از حکومت طالبان
طالبان در ۲۰۲۱ پس از جنگ علیه قدرت‌های خارجی و دولت تحت حمایت ایالات متحده در کابل، دوباره کنترل افغانستان را به دست گرفتند. اقتصاد افغانستان تحت حاکمیت طالبان از هم پاشیده است. صدها هزار نفر شغل خود را از دست داده‌اند. نرخ سوء‌تغذیه در حال افزایش است. به زنان اجازه کار داده نشده است.

بر اساس برنامه انکشافی سازمان ملل، محدودیت اشتغال زنان ممکن تا ۵ درصد تولید ناخالص داخلی افغانستان را کاهش دهد. تسلط طالبان بهبود معیارهای زندگی را متوقف و تقریباً همه افغانستانی‌ها را در فقر قرار داده و باعث شده است که رشد اقتصاد تا ۳۰ درصد کاهش یابد. امنیت بهبود یافته است، اما خشونت همچنان ادامه دارد، به‌ویژه با هدف قرار گرفته‌شدن غیرنظامیان از سوی داعش خراسان.
دشمنان طالبان عمدتاً متشکل از افراد متعددی از گروه‌های قومی مختلف و متمایز از اکثریت پشتون طالبان است. همچنین، مردان و زنانی که محدودیت‌های طالبان در مورد زنان و دختران را به چالش می‌کشند، کسانی که آزادی‌ها و حاکمیت قانون اساسی را ترجیح می‌دهند. به نظر می‌رسد که تصمیمات امیر طالبان برخی اعضای طالبان، به‌ویژه مقامات جوان‌تر را که ادعا می‌کنند حکومت‌شان در جامعه مدرن عقب مانده است، عصبانی کرده است. اعتراض‌های کشاورزان تریاک نشان می‌دهد که تلاش‌های مبارزه با مواد مخدر توسط طالبان منجر به از دست دادن حمایت ولایات خاص شده است.

تعیین میزان حمایت مردم از طالبان چالش‌برانگیز است. با این حال، تعداد قابل توجهی از افغانستانی‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که در مناطق روستایی جنوب و شرق زندگی می‌کنند، تغییر حکومت را پیروزی برای حق تعیین سرنوشت خود می‌دانند.
پس از دهه‌ها درگیری، ممکن افراد خاصی قدردان امنیت جدید باشند، اما مایلند زنان و دختران با چالش‌های کم‌تری مواجه باشند. علاوه بر مخالفت با حکومت طالبان، بسیاری مردم افغانستان نیز از فساد و ظلم حکومت‌های قبلی خشمگین بودند.

عدم‌ رسمیت دیپلماتیک رسمی
حکومت طالبان به دلیل نگرانی‌ها در مورد حکومت‌داری، نقض حقوق بشر، امنیت و عدم رعایت معیارها و قوانین بین‌المللی از سوی اکثر کشورها به‌رسمیت شناخته نشده است. همه‌شمول نبودن حکومت، نقض حقوق بشر و وابستگی به گروه‌های تروریستی نگرانی‌هایی را در مورد امنیت بین‌المللی برانگیخته است.

جامعه بین‌المللی به‌طور گسترده تصرف افغانستان توسط طالبان را محکوم کرده است و هیچ کشوری به‌رغم داشتن روابط با افغانستان، رسمیت دیپلماتیک رسمی به حکومت جدید اعطا نکرده است. طالبان از زمان به‌دست گرفتن قدرت، از به رسمیت شناختن بین‌المللی حمایت می‌کنند.

برخی کشورها اعلام کرده‌اند که تنها در صورتی امارت اسلامی را به‌رسمیت می‌شناسند که حقوق بشر در این کشور رعایت شود، در حالی که برخی دیگر قول داده‌اند که هرگز این کار را نکنند.

با این حال، برخی کشورها به‌رغم امتناع از به‌رسمیت شناختن حکومت سرپرست، به دیپلمات‌های طالبان وضعیت کاردار اعطا کرده اند. با وجود این‌که جمهوری خلق چین اولین کشوری است به‌طور رسمی سفیر جدیدش را در این کشور معرفی کرده و رسماً نماینده طالبان را در چین به‌رسمیت می‌شناسد، اما پکن هنوز به‌طور رسمی طالبان را به عنوان دولت قانونی افغانستان به رسمیت نمی‌شناسد. امارات متحده عربی همچنین دیپلمات منصوب شده طالبان را به‌عنوان سفیر جدید افغانستان پذیرفت.

تعامل محتاطانه کشورهای همسایه با طالبان
اگرچه اکثر کشورها به‌طور رسمی طالبان را به‌رسمیت نشناخته اند، اما برعکس، کشورهای همسایه مانند هند، چین و روسیه به دلیل ملاحظات عملی با آن‌ها وارد تعامل شده‌اند. الزامات امنیتی مانند ثبات منطقه‌ای و مبارزه با تروریزم و فعالیت‌های گروه‌های افراطی فرامرزی ضروری هستند. نمونه‌هایی از منافع راهبردی که همچنین مرتبط هستند عبارتند از بلندپروازی پاکستان برای قدرت، ابتکار کمربند و جاده چین، تعادل منطقه‌ای هند، و امنیت روسیه در آسیای مرکزی. تعامل به دلایل اقتصادی نیز ضروری است، مانند حل بحران انسانی افغانستان و دستیابی به منابع آن. این کشورها از راهبرد سیاست برای دستیابی به ثبات و نفوذ استفاده می‌کنند، در حالی که همزمان بر طالبان فشار می‌آورند تا حکومت خود را تعدیل و به معیارهای بین‌المللی پایبند کند.

هند رسما هرگونه به‌رسمیت شناختن حکومت طالبان را رد کرده است. با این حال، هند تعامل دیپلماتیک را با طالبان افزایش داده است.
منافع جیوپولیتیک، ثبات منطقه‌ای و سرمایه‌گذاری‌های مطمئن همگی به‌طور قابل توجهی تحت تاثیر تعامل هند هستند.
این کشور با دور زدن پاکستان و عبور از بندر چابهار ایران، مسیر جایگزین به افغانستان محصور در خشکی ارایه می‌دهد.

مسکو قصدش را برای عادی‌سازی روابط با حکومت تحت رهبری طالبان با حذف طالبان از فهرست سازمان‌های تروریستی اعلام کرده است. نقض حقوق بشر توسط طالبان، به ویژه موارد مربوط به حقوق زنان، موضوع نگرانی بین‌المللی بوده است.
روسیه طالبان را موثرترین متحدش در مقابله با تهدید ناشی از داعش-خراسان می‌داند که از نظر مسکو تهدیدی فوری‌تر نسبت به طالبان به ثبات منطقه است.

چین در سپتمبر ۲۰۲۳، زمانی که ژائو شینگ را به‌عنوان اولین سفیر خود در افغانستان تحت تسلط طالبان برگزید، اقدام دیپلماتیک مهم انجام داد.
چین با وجود این‌که به‌طور رسمی حکومت طالبان را به‌رسمیت نشناخته است، اما به گفت‌وگوهای تجاری، سرمایه‌گذاری و کمک به طالبان ادامه می‌دهد.
تعاملات دیپلماتیک و اقتصادی چین حاکی از علاقه‌مندی راهبردی به حفظ نفوذ در افغانستان است.

نتیجه‌گیری
جامعه بین‌الملل هنوز حکومت طالبان را پس از خروج ایالات متحده به دلیل نقض حقوق بشر و وابستگی به تروریزم به‌رسمیت نشناخته است. اما هند، روسیه و چین به دلیل نگرانی‌های‌شان برای ثبات منطقه‌ای، منافع اقتصادی و امنیت، به شیوه‌ای عملی با طالبان وارد تعامل شده اند. در حالی که کشورهای غربی منزوی هستند، قدرت‌های منطقه‌ای با وجود عدم شناسایی رسمی، از تجارت، توافق‌های اقتصادی و روابط دیپلماتیک برای اعمال نفوذ استفاده می‌کنند. مشروعیت بین‌المللی آینده افغانستان به ظرفیت طالبان برای رسیدگی به موضوعات مهم مانند حقوق بشر و حقوق زنان و نیز تحولات جیوپولیتیکی در حال تحول منطقه منوط خواهد بود.

نویسنده: داکتر باوا سینگ

منبع: اوراسیا ریویو – Eurasia Review