کلید کابل برای هند و امریکا؛ تعامل یا واگذاری؟
خبرگزاری دید: برای هند، با توجه به روابط تاریخی پاکستان با این گروه، ظهور مجدد طالبان در ابتدا مانند یک شکست به نظر می‌رسید، اما روابط اسلام‌آباد و طالبان به‌هم ریخته است. طالبان از به رسمیت شناختن خط دیورند به‌عنوان مرز رسمی امتناع می‌ورزند و حملات هوایی اخیر پاکستان در داخل افغانستان نشان‌دهنده تنش‌های فزاینده است.
در ماه‌های اولیه ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، طالبان ارتباط خود را با دولت جدید تقویت کرد و فرصتی را برای برقراری مجدد روابط رسمی و تضمین حضور در امریکا فراهم ساخت.
به گفته منابع آگاه، طالبان – که هنوز به‌طور رسمی از سوی واشنگتن به‌عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود – حتی افتتاح دفتری را در ایالات متحده جهت رسیدگی به امور مهاجران افغانستان پیشنهاد کرد. در حالی که دفتر پیشنهادی به‌عنوان یک سفارت در نظر گرفته نمی‌شود، اما می‌تواند به‌عنوان مرکز ارتباطی عمل کند که احتمالاً در خارج از واشنگتن دی‌سی واقع می‌شود.
در جنوری ۲۰۲۵، وزیر امور خارجه هند با مولوی امیرخان متقی سرپرست‌وزیر امور خارجه طالبان در دبی ملاقات کرد. این بالاترین سطح ارتباط هند با حاکمان طالبان در افغانستان بود.
این نشست نقطه اوج تعامل پایدار بین هند و طالبان از ۲۰۲۲ برای تامین منافع ملی و امنیتی طرفین بود. در ۲۰۲۴، هند هیأتی را به رهبری نماینده ویژه هند برای افغانستان اعزام کرد تا در مورد پروژه‌های زیربنایی متوقف‌شده، به‌شمول استفاده از بندر چابهار توسط بازرگانان افغانستانی، تبادل نظر کند.
این تعاملات مداوم نشان‌دهنده گشایش حساب‌شده است که ناشی از افزایش تنش میان طالبان و پاکستان و نیاز هند به بازیابی جایگاه راهبردی‌اش در افغانستان می‌باشد.
این تلاش‌های دیپلماتیک غیرمنتظره، لحظه جدید جیوپولیتیکی را به تصویر می‌کشند: طالبان که دیگر شورشیانی در کوه‌ها نیستند، بلکه حاکمان یک کشور به‌شمار می‌آیند، می‌کوشند استقلال سیاسی خود را با جلب مشروعیت به نمایش بگذارند.
با این حال، برای ایالات متحده و هند، موانع اخلاقی و سیاسی برای تعامل همچنان بلند باقی مانده است. اما هزینه‌های انزوا و فرصت‌های راهبردی‌ای که با پر شدن خلأ توسط دیگران از دست می‌روند نیز به همان اندازه زیاد است.
چرا تعامل؟
برای ایالات متحده، تعامل با طالبان دشوار است؛ چرا که این گروه اسامه بن لادن و القاعده را هنگام سازماندهی حملات ۱۱ سپتمبر که نزدیک به ۳ هزار امریکایی را کشت، پناه داد و در طول ۱۸ سال جنگ، امریکا حدود ۲۵۰۰ سرباز را از دست داد و ۲۰ هزار نفر دیگر زخمی شدند.
چرا امریکا باید وارد تعامل شود؟
تعامل با طالبان به امریکا اهرم حیاتی مبارزه با تروریزم را می‌دهد که نیاز مبرم است. از زمان خروج ایالات متحده از افغانستان در ۲۰۲۱، داعش خراسان به‌عنوان تهدید جدی نه تنها برای حکومت طالبان بلکه برای منافع غرب مطرح شده است.
از دیدگاه واشنگتن، به رسمیت شناختن آشکار ممکن است جهش دشواری باقی بماند، اما تعامل محدود، گفتگوهای مشروط و دیپلماسی عملگرایانه به منافع راهبردی‌اش خدمت می‌کند. تعامل به این معنا خواهد بود: طالبان در قدرت هستند و انزوا فقط روابط آن‌ها را با دشمنان امریکا تقویت کرده است.
فرصت هند؛ اعمال نفوذ بر شکاف بین طالبان و پاکستان
برای هند، با توجه به روابط تاریخی پاکستان با این گروه، ظهور مجدد طالبان در ابتدا مانند یک شکست به نظر می‌رسید، اما روابط اسلام‌آباد و طالبان به‌هم ریخته است. طالبان از به رسمیت شناختن خط دیورند به‌عنوان مرز رسمی امتناع می‌ورزند و حملات هوایی اخیر پاکستان در داخل افغانستان نشان‌دهنده تنش‌های فزاینده است.
این فرصت مناسبی برای دهلی جدید است. در حالی که گرایش‌های ایدئولوژیک طالبان نگران‌کننده است، اما عمل‌گرایی و خصومت کنونی آن‌ها نسبت به پاکستان باعث همگرایی نادر منافع می‌شود.
تماس‌های اولیه طالبان با دشمنان تاریخی مانند امریکا و هند، نشان‌دهنده تمایل آن‌ها برای به‌رسمیت شناخته‌شدن است. امریکا و هند هردو می‌توانند از یک رویکرد بازنگری‌شده سود ببرند.
برای واشنگتن، به‌رسمیت شناختن مشروط که به همکاری در زمینه مبارزه با تروریزم و پیشرفت در حقوق بشر وابسته باشد، یک ضرورت راهبردی است، نه یک تأیید. برای دهلی جدید، تعامل عملگرایانه با حاکمان جدید کابل می‌تواند به ثبات منطقه کمک کند و در عین حال در برابر پاکستان و چین مقابله نماید.
با این‌همه، در حالی که امریکا و هند نمی‌توانند گذشته یا حال طالبان را سفید کنند، اما هم ایالات متحده و هم هند می‌توانند روند تعامل مجدد با تمرکز بر امنیت منطقه را آغاز کنند.
طالبان همچنان یک حکومت اقتدارگرا و دارای کاستی‌های عمیق است؛ اما در جیوپولیتیک، پاکی و خلوص به ندرت، گزینه‌ای ممکن است. تعامل به معنای تأیید نیست، بلکه به معنای انتخاب واقع‌گرایی راهبردی در برابر سخت‌گیری ایدئولوژیک است. برای واشنگتن و دهلی نو، پرسش این نیست که آیا طالبان «شایستگی» به‌رسمیت شناخته‌شدن را دارند یا نه، بلکه این است که آیا عدم تعامل، عملاً کلیدهای کابل را به رقیب‌ها واگذار نمی‌کند.
تلخیص و ترجمه: سید طاهر مجاب ـ خبرگزاری دید
نویسنده: ساجد فرید شاپو
منبع: اندین اکسپرس – Indian Express