شمال-جنوب در کانون توجه؛ آجندای حمل‌ونقل ایران در نشست اکو
خبرگزاری دید: در هفدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) که در خانکندی برگزار شد، مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران، بر ضرورت فوری تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل داخلی و مرزی میان کشورهای عضو تأکید کرد.
مسعود پزشکیان گفته است: «ایران و همسایگان ترانزیتی‌اش نقش کلیدی دارند. باید شبکه‌های لوجستیکی را گسترش دهیم و گذرگاه‌های مرزی و بنادر را مطابق با استانداردهای بین‌المللی ارتقا دهیم.»
همچنین توسعه حمل‌ونقل منطقه‌ای محور اصلی سخنرانی پزشکیان بود. او به‌ویژه بر نوسازی بنادر و تأسیسات گمرکی تأکید کرد و خاطرنشان ساخت که این زیرساخت‌ها باید با بالاترین معیارهای جهانی هماهنگ شوند.
رئیس جمهور ایران همچنین به بُعد اقتصادی یکپارچگی منطقه‌ای اشاره کرد و یادآور شد که سهم تجارت درون‌منطقه‌ای در میان اعضای اکو هنوز تنها ۸ درصد از کل تجارت این بلوک اقتصادی را تشکیل می‌دهد.
وی افزود: «باید مذاکرات برای ایجاد منطقه آزاد تجاری را تسریع کنیم و تا ۲۰۳۵ به نتایج ملموسی برسیم.»
این سخنان بر ضرورت ارتقای هم‌زمان زیرساخت‌ها و تدوین چارچوب‌های حقوقی برای تقویت همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای تأکید دارد.
در این چارچوب، توسعه فعال ایران در مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) اهمیت بیشتری می‌یابد. این مسیر هند را از طریق ایران، جمهوری آذربایجان و قزاقستان به روسیه و اروپا متصل می‌کند و به‌سرعت در حال تبدیل شدن به شریان حیاتی ترانزیت اوراسیا است.
در ماه می ۲۰۲۵، مطالعات زمین‌شناسی در یک بخش کلیدی به طول ۱۴.۲ کیلومتر از خط آهن بین رشت و آستارا آغاز شد؛ این بخش به‌عنوان آخرین حلقه مفقوده در طرف ایرانی این دهلیز شناخته می‌شود.
در چارچوب ابتکار «ترانزیت ۲۰۲۵»، ایران و روسیه توافقی برای تکمیل این بخش امضا کرده‌اند و جمهوری آذربایجان نیز در این پروژه مشارکت دارد.
در کنار آن، این سه کشور در تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ریلی هستند و هدف‌گذاری کرده‌اند که حجم بار در مسیر شمال-جنوب را به ۱۰ میلیون تُن افزایش دهند. یکی از نقاط عطف این پروژه، تکمیل ترمینال آستارا در شمال ایران است که با مشارکت جمهوری آذربایجان ساخته شده و انتظار می‌رود سرعت حمل‌ونقل مرزی را به‌شدت افزایش دهد.
ایجاد منطقه آزاد تجاری در چارچوب اکو نیز گام منطقی بعدی به نظر می‌رسد. با فراهم شدن زیرساخت‌های فیزیکی، اکنون تمرکز بر ایجاد چارچوب‌های حقوقی و اقتصادی برای پشتیبانی از یکپارچگی عمیق‌تر منطقه‌ای است.
در این چشم‌انداز، ایران خود را به‌عنوان یک پیوند استراتژیک در منطقه مطرح می‌کند. با ارتقای بخش‌های کلیدی دهلیز شمال-جنوب و گسترش روابط نه‌تنها با همسایگان بلکه با شرکای جهانی چون هند و روسیه، تهران در حال ایجاد پایه‌ای برای اوراسیایی متصل‌تر و یکپارچه‌تر از لحاظ اقتصادی است.
این دهلیز می‌تواند به موتور محرکه‌ای برای رشد تبدیل شود و مسیرهای تجاری این قاره را دگرگون سازد.
ترجمه: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: ماریانا احمدوف ترند – Trend