خبرگزاری دید: خشکسالیهای مداوم، که بیش از سه سال است آسمان افغانستان را از باران محروم کرده، تولیدات زراعتی را به حداقل ممکن رسانده است. این پدیده طبیعی با بیثباتی سیاسی همراه شده و چرخه معیوب فقر و گرسنگی را تشدید کرده است.
افغانستان امروز در مرکز طوفانی از مصائب بشری قرار گرفته که شدیدترین تجلی آن، بحران سوءتغذیه حاد است. این بحران که ۴.۷ میلیون مادر و کودک را در چنگال خود گرفته، نهتنها یک فاجعه انسانی بلکه تهدیدی جدی علیه آینده این سرزمین محسوب میشود.
گزارش تازه برنامه جهانی غذا، تصویری تلخ و غمانگیز از وضعیت تغذیهای کشور ارائه میدهد. این آمار تنها رقم صرف نیست، بلکه نمایانگر درامی است که در خانههای افغانها در حال رقم خوردن است. هر رقم پشت خود داستان مادری را مخفی میکند که برای تغذیه فرزندان خود دستوپا میزند و کودکانی که از حق طبیعی رشد و تکامل محروماند.
با این حال، برنامه جهانی غذا با درخواست ۵۶۸ میلیون دالر بودجه برای شش ماه آینده، در واقع ضربالاجل بقا را اعلام کرده است. این مبلغ نه یک رقم تخیلی بلکه حداقل منابع لازم برای جلوگیری از فروپاشی کامل سیستم تغذیهای کشور محسوب میشود.
نزدیکی فصل زمستان این فوریت را دوچندان میکند، زیرا سرمای سوزان افغانستان معمولاً آخرین راههای ارتباطی با برخی مناطق دورافتاده را نیز مسدود مینماید.
ریشههای این بحران در لایههای عمیق مسائل ساختاری کشور نهفته است. خشکسالیهای مداوم، که بیش از سه سال است آسمان افغانستان را از باران محروم کرده، تولیدات زراعتی را به حداقل ممکن رسانده است. این پدیده طبیعی با بیثباتی سیاسی همراه شده و چرخه معیوب فقر و گرسنگی را تشدید کرده است.
بازگشت گسترده مهاجران افغان نیز فشار مضاعفی بر منابع محدود کشور وارد آورده است. این جمعیت بازگشته، بدون داشتن زیرساختهای لازم برای جذب، رقابت شدیدی بر سر منابع غذایی محدود ایجاد کردهاند. در چنین شرایطی، آسیبپذیرترین اقشار جامعه یعنی مادران و کودکان، اولین قربانیان این بحران چندوجهی محسوب میشوند.
پیامدهای سوءتغذیه حاد فراتر از مرزهای زمان حال است. کودکان مبتلا به سوءتغذیه نهتنها با مرگ زودرس مواجهاند، بلکه در صورت بقا، دچار کندی رشد جسمی و ذهنی خواهند شد. این معضل نسلی خواهد بود که آثار آن تا دههها بر جامعه افغانستان سایه خواهد افکند.
مادران سوءتغذیه نیز با خطرات مرگبار مواجهاند. کاهش توانایی شیردهی و افزایش احتمال مرگومیر در زایمان، نهتنها خانوادهها را متلاشی میکند بلکه پایههای اجتماعی کشور را نیز سست مینماید. این چرخه شوم، آینده اقتصادی و اجتماعی افغانستان را با تهدیدی جدی مواجه کرده است.
راهحل این معضل پیچیده، نیازمند اقدام فوری و هماهنگ جامعه بینالمللی است. اما موانع داخلی و محدودیتهای لجستیکی، اجرای برنامههای امدادی را با چالشهای جدی روبهرو کرده است. بدون تردید، سرمایهگذاری فوری در برنامههای تغذیهای و صحی میتواند از فاجعهای بزرگتر جلوگیری کند.
بحران سوءتغذیه در افغانستان آزمون بزرگ وجدان بشری است. این کشور که سالهاست گرفتار بحرانهای مختلف است، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت جهانی است. شکست در این آزمون نهتنها میلیونها زندگی را تهدید میکند بلکه ثبات منطقهای را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
نویسنده: رحمت الله عنایتی-خبرگزاری دید