خبرگزاری دید: عبدالکریم خرم وزیر پیشین افغانستان اظهار داشت که کاخ سفید به شدت در انتظار چنین فرصتی بود. به باور وی، این حادثه بهانه لازم را به واشنگتن داد تا به یک برنامه از پیش طراحی شده برای بازگرداندن افغانهای آموزشدیده تحت برنامههای ویژه سیا عمل کند.
حادثه تیراندازی مرگبار ۲۶ نوامبر ۲۰۲۵ در واشنگتن دی.سی.، که یک نیروی گارد ملی را کشت و دیگری را مجروح کرد، نه تنها یک تراژدی امنیتی، بلکه جرقهای برای یک بازنگری گسترده و فوری در سیاستهای مهاجرتی ایالات متحده زد. مظنون این حادثه، «رحمانالله لکنوال»، مهاجر افغان و از پذیرفتهشدگان برنامه ویژه اسکان متحدان (OAW) بود. واکنش بلافاصله واشنگتن؛ توقف صدور ویزا برای افغانها، تعلیق بررسی پروندههای مهاجرتی و بازبینی مجدد دارندگان گرینکارت بود. اما پرسش کلیدی این است که این بازنگری، پاسخی ضروری به یک تهدید امنیتی است، یا به ابزاری برای پیشبرد محاسبات سیاسی و ژئوپلیتیک تبدیل شده است؟
واکنش امنیتی یا فرصت سیاسی؟
از منظر نهادهای امنیتی آمریکا، این بازنگری کاملاً توجیهپذیر است. سابقه مظنون اصلی که در واحدهای ویژه تحت حمایت «سیا» آموزش دیده بود، یک «خط قرمز امنیتی» بزرگ را نمایان ساخت. این پرونده، نقطه کوری را در سیستم غربالگری مهاجران افغان – حتی آنانی که با آمریکا همکاری داشتهاند – آشکار کرد. بنابراین، توقف موقت برای ارزیابی مجدد تمام پروندههای مشابه، از دیدگاه مقامات امنیتی آمریکا، اقدامی پیشگیرانه و ضروری برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی است.
در مقابل، تحلیلگران سیاسی لایههای دیگری میبینند. عبدالکریم خرم وزیر پیشین افغانستان اظهار داشت که کاخ سفید به شدت در انتظار چنین فرصتی بود. به باور وی، این حادثه بهانه لازم را به واشنگتن داد تا به یک برنامه از پیش طراحی شده برای بازگرداندن افغانهای آموزشدیده تحت برنامههای ویژه سیا عمل کند.
این نگاه، اقدامات آمریکا را حرکتی در یک بازی سیاسی بزرگتر میداند. موضوع مهاجرت و امنیت مرزها، همواره از محورهای اصلی رقابتهای انتخاباتی آمریکا بوده است. اعمال محدودیتهای گسترده میتواند پاسخی به فشارهای افکار عمومی و رقبای سیاسی باشد که بر سختگیری بیشتر تأکید دارند.
از متحد تا تهدید: تغییر چهره یک تراژدی
ادعای استراتژیک خرم، تحلیل را به فراسوی مرزهای آمریکا میبرد. وی هشدار میدهد که اخراج مهاجران میتواند بهانهای برای بازگرداندن همکاران سابق سیا به افغانستان باشد. این ادعا حاکی از یک محاسبه امنیتی-سیاسی بزرگتر است؛ واشنگتن ممکن است با اخراج این افراد، نه تنها یک مشکل امنیتی داخلی را حذف کند، بلکه یک بار مسئولیت را نیز از دوش خود بردارد. این افراد که زمانی دارایی اطلاعاتی آمریکا محسوب میشدند، اکنون در شرایط جدید میتوانند به یک مسئله امنیتی یا حتی ابزار مذاکره با طالبان تبدیل شوند.
در پس این ماجرا، یک طنز تاریخی تلخ خودنمایی میکند؛ افرادی که روزی با حمایت و آموزش سازمان سیا، مردم افغانستان را هدف قرار میدادند، امروز به سمبلی تبدیل شدهاند که – طبق ادعای مقامات آمریکایی – خود خاک آمریکا و شهروندانش را نشانه رفتهاند. این بازگشت ضربه یا تیر در کمان خود، تصویری نمادین از پیامدهای غیرقابل پیشبینی مداخلات خارجی و شریکسازی با گروههای پرریسک است.
به نظر می رسد بازنگری مهاجرتی آمریکا آمیزهای از یک انگیزه امنیتی مشروع، یک محاسبه سیاسی برنامهریزی شده و یک ملاحظه ژئوپلیتیک است. حادثه واشنگتن یک شوک امنیتی واقعی بود، اما سیستم سیاسی آمریکا از این شوک برای پیشبرد تغییراتی استفاده کرد که در کوران رقابتهای انتخاباتی آتی و بازتعریف رابطه با افغانستان، در دستور کار قرار داشت.
در نهایت، قربانی اصلی این درهمتنیدگی، عدالت و انسانیت است. افغانهایی که زمانی متحدان آمریکا خوانده میشدند، اکنون در یک چشم به هم زدن به تهدید امنیتی، بار سیاسی و در نهایت سربار استراتژیک تبدیل شدهاند.
نویسنده: سلیمان صابر- خبرگزاری دید