مشارکت احتمالی اسلامآباد در غزه؛ ابزار امنیتی آمریکا یا آزمون داخلی پاکستان؟
خبرگزاری دید: خطر واکنش افکار عمومی نیز غیرقابل چشمپوشی است. جریانهای اسلامگرای ضدآمریکا و ضداسرائیل در پاکستان ظرفیت بالایی برای بسیج خیابانی دارند و مشارکت ارتش در مأموریتی که ذیل طرحی مورد حمایت آمریکا تعریف شده، میتواند منجر به اعتراضات گسترده شود. این احتمال، علاوه بر اثرگذاری بر ثبات داخلی، تصویر پاکستان را به عنوان کشوری که در حال اجرای منویات اسرائیل است، تقویت میکند.
اعلام آمادگی پاکستان برای مشارکت در نیروی بینالمللی «ثباتساز» غزه (ISF) بار دیگر توجه ناظران منطقهای و بینالمللی را به نقش اسلامآباد در معادلات خاورمیانه جلب کرده است.
بر اساس گزارشها، این نیروی بینالمللی با حمایت آمریکا و تحت فرماندهی مستقیم یک ژنرال آمریکایی شکل خواهد گرفت و مأموریت اصلی آن تضمین امنیت رژیم صهیونیستی و خلع سلاح گروههای مقاومت فلسطینی است. طرحی که با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل همراه بوده و به دنبال ایجاد شورایی موسوم به «صلح» برای اداره امور غزه است، ضمن آنکه ابعاد سیاسی و امنیتی گستردهای دارد، حساسیتهای داخلی و منطقهای فراوانی نیز ایجاد کرده است.
پاکستان به عنوان تنها کشور مسلمان دارای سلاح هستهای و ارتشی با تجربه جنگهای نامتقارن و متعارف، گزینهای کلیدی برای مشارکت در این مأموریت محسوب میشود. پیشتر اعلام آمادگی اسلامآباد، مورد استقبال مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا، قرار گرفته و وی از پاکستان به عنوان بازیگری کلیدی یاد کرده است. با این حال، مسئولان رسمی پاکستان تاکنون تصمیم قطعی درباره اعزام نیرو نگرفتهاند و سخنگوی وزارت خارجه این کشور تأکید کرده که مذاکرات در جریان است و اطلاعرسانی رسمی پس از تصمیمگیری انجام خواهد شد.
این وضعیت، پیچیدگیهای چندلایهای را برای پاکستان ایجاد کرده است. از یک سو، واشنگتن فشار قابل توجهی بر اسلامآباد وارد میکند تا در راستای سیاستهای امنیتی آمریکا و اسرائیل در منطقه عمل کند و توان نظامی پاکستان را به عنوان ابزار تثبیتکننده غزه مورد استفاده قرار دهد. از سوی دیگر، ارتش پاکستان در داخل با چالشهای متعددی روبهروست؛ از جنگهای فرسایشی با شبهنظامیان در مرز افغانستان گرفته تا تهدیدات ناشی از گروههای طالبان پاکستانی و تنشهای مرزی با هند. چنین شرایطی توان عملیاتی ارتش برای مأموریتهای خارجی را محدود کرده و تصمیمگیری درباره مشارکت در نیروی بینالمللی را دشوار میسازد.
از منظر سیاسی داخلی، خطر واکنش افکار عمومی نیز غیرقابل چشمپوشی است. جریانهای اسلامگرای ضدآمریکا و ضداسرائیل در پاکستان ظرفیت بالایی برای بسیج خیابانی دارند و مشارکت ارتش در مأموریتی که ذیل طرحی مورد حمایت آمریکا تعریف شده، میتواند منجر به اعتراضات گسترده شود. این احتمال، علاوه بر اثرگذاری بر ثبات داخلی، تصویر پاکستان را به عنوان کشوری که در حال اجرای منویات اسرائیل است، تقویت میکند.
مارشال عاصم منیر رئیس ارتش پاکستان، با اختیاراتی کمسابقه بر ارتش، نیروی دریایی و هوایی ریاست دارد و دوره مأموریت او تا سال ۲۰۳۰ تمدید شده است. این سطح تمرکز قدرت، در کنار مصونیت قانونی ویژه، نشان میدهد که تصمیمگیری درباره مأموریت غزه به طور مستقیم تحت نفوذ و اختیار فرمانده کل ارتش است. در چنین شرایطی، اسلامآباد باید میان حفظ روابط راهبردی با واشنگتن و مدیریت خطر نارضایتی داخلی توازن برقرار کند، وضعیتی که تحلیلگران آن را یکی از حساسترین مقاطع امنیتی پاکستان در سالهای اخیر توصیف میکنند.
در سطح منطقهای، مأموریت غزه بخشی از معادلات گستردهتر خاورمیانه است؛ جایی که پاکستان همزمان با بحران افغانستان، تنشهای تاریخی با هند و رقابتهای نفوذ منطقهای با ایران و عربستان مواجه است. مشارکت احتمالی ارتش پاکستان در نیروی بینالمللی میتواند موقعیت اسلامآباد را به عنوان بازیگر کلیدی منطقهای تقویت کند، اما همزمان ریسک افزایش فشار داخلی و بیثباتی سیاسی را نیز بالا میبرد.
همچنین، تجربه تاریخی نشان میدهد که ارتش پاکستان همواره بین تعهدات منطقهای و انتظارات داخلی دچار تردید بوده است. به عنوان مثال، در دو سال گذشته، پاکستان با بهانههای مختلف از مداخله مستقیم در درگیریهای فلسطین اجتناب کرده و تمرکز خود را بر مسائل مرزی و امنیت داخلی قرار داده بود. اکنون اما، تحت فشار واشنگتن و با جذابیت نقش بینالمللی، تمایل اسلامآباد برای مشارکت افزایش یافته و نشاندهنده تغییر در اولویتهای راهبردی این کشور است.
در مجموع، مشارکت پاکستان در نیروی بینالمللی ثباتساز غزه یک معادله چندبعدی است که ابعاد سیاسی، نظامی و اجتماعی را در بر میگیرد. این مأموریت نه تنها بر امنیت و ثبات منطقهای تأثیرگذار خواهد بود، بلکه حساسیتهای داخلی، موقعیت ارتش پاکستان و جایگاه اسلامآباد در معادلات بینالمللی را نیز به شدت تحت تأثیر قرار میدهد. تحلیلگران هشدار میدهند که تصمیم نهایی اسلامآباد باید با احتساب واکنش داخلی و منطقهای گرفته شود تا از ایجاد بحرانهای امنیتی و سیاسی غیرمنتظره جلوگیری شود.
واحد بینالملل – خبرگزاری دید