ترورهای هدفمند، چاشنی دور جدید مذاکرات صلح

ویدئویی، پنج جنگجوی دستار پوش با جلیقه ضدمرمی و کفش‌های کتانی را نشان می‌دهد که در یک صف ایستاده‌اند و تفنگ‌های شان آماده است. یکی از آن‌ها به زبان پشتو اعلان می‌کند که خداوند از کسانی که «از دین دور می‌شوند و به زندگی دنیوی چسپیده‌اند»، متنفر است. وی مؤمنان را به جهاد فرا می‌خواند، حتی اگر زندان یا مرگ در انتظار شان باشد تا قانون قرآن را بر روی زمین پیاده کنند.

این ویدئو در حالی روز دوشنبه در صفحۀ یکی از سخنگویان گروه طالبان منتشر شد که پایتخت افغانستان شاهد بمب‌گذاری و کشتار هدفمند است؛ حملاتی که منجر به کشته شدن ده‌ها خبرنگار، فعال مدنی، داکتران، حامیان دموکراسی و مقامات دولت شده است. این خشونت و ویرانگری نوع جدیدی از رعب و وحشت را در شهری نشان می‌دهد که مدت‌هاست به حملات شورشیان علیه ساختمان‌های رسمی و اهداف نظامی عادت کرده است.
زیرنویس انگلیسی این ویدئو صدای او را چنین همراهی می‌کرد: «حتی اگر نیروهای امریکایی این کشور را ترک کنند، کشتن رژیم دست‌نشاندۀ (امریکا) و کسانی که به آن کمک می‌کند، مجاز است. ما برای گرفتن انتقام از ارزش‌ها و نهاد‌های خود سلاح حمل می‌کنیم. ما با تمام وجود از عالی‌ترین فرمان خداوند پیروی می‌کنیم».
این ویدئو چند روز قبل از آغاز مذاکرات بین طالبان و نمایندگان افغانستان در قطر منتشر شده است. مقامات امنیتی افغانستان طالبان را مسئول کشتارهای هدفمند می‌دانند و می‌گویند شورشیان با استفاده از تاکتیک‌های جدید رعب و وحشت، موضع خود را در میز مذاکره تقویت و اعتماد مردم را نسبت به دولت تضعیف می‌کنند.
این قتل‌ها باعث شده غیرنظامیان برجسته، اقدامات امنیتی بیشتری اتخاذ و یا از رفتن به بیرون خودداری کنند. به نظر می‌رسد طالبان فعالیت‌های مختلف را از نزدیک دنبال می‌کنند؛ نمایش مدلینگ در یکی از هوتل‌ها بلافاصله از سوی رهبر طالبان محکوم شد که می‌گفت این‌ها «مفکوره‌ها و زهر غرب» است که وارد فرهنگ افغانستان شده و هشدار داد: «هر چیزی در تضاد با اسلام نابود خواهد شد».
یکی از مقامات امنیتی که خواست نامی از وی گرفته نشود، گفت: «مردم در کابل قبلاً این نگرانی را داشتند که در حمله بالای ساختمان دولتی یا نهاد بین‌المللی به طور تصادفی برابر نشوند. اکنون، آن‌ها این تشویش را دارند که نفر بعدی نباشد».
ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان هر گونه دست داشتن در این حملات را رد می‌کند و می‌گوید این اتهامات «پروپاگند» است. وی در پاسخ به سئوالی به واشنگتن‌پست گفت که این گروه شورشی هیچ ارتباطی با این قتل‌ها ندارد و آژانس اطلاعاتی افغانستان را مسئول دانست.
او به زبان دری گفت: «ما داکتران، فعالان جامعه مدنی یا کسانی که علیه ما تفنگ نگرفته‌اند، نکشتیم. آن‌ها جزء اهداف نظامی ما نیستند و کشتن آن‌ها هیچ فایده‌ای برای ما ندارد. وقتی صلح بیاید، این کشور به افغان‌های تحصیل‌کرده ضرورت دارد.» مجاهد می‌افزاید که هدف اولیه این گروه حل مسائل از طریق گفت‌وگو است و اینکه «راه حل نظامی» آخرین گزینه است.
به رغم انکارهای مجاهد، کارشناسان و مقامات افغانستان می‌گویند که آن‌ها شکی ندارند طالبان در پشت این موج حملات هستند. بسیاری قربانیان در داخل موترهای شان، توسط افراد مسلح سوار بر موترسایکل یا ماین‌های چسپکی جاسازی‌شده در زیر موترها کشته شده‌اند. آن‌ها می‌گویند که شورشیان با این کار خود پیام پوشیده‌ای را به چندین مخاطب، از جمله مقامات افغانستان که تلاش می‌کنند اعتماد مردم را به دست آورند، نمایندگانی که به مذاکرات صلح بر می‌گردند و مقامات امریکایی در دولت آینده، می‌فرستند.
حکومت افغانستان شمار نیروهای امنیتی را برای گشت‌زنی در پایتخت دو برابر کرده است و وسایط نقلیه در هر گوشه توقف و تلاشی می‌شود. مقامات این کشور می‌گویند چندین تن را دستگیر کرده‌اند. مسعود اندرابی وزیر امور داخله روز چهارشنبه به قانون‌گذاران گفت که بازداشت‌شدگان از یک «هسته‌» جدید در ولایت لوگر نام برده‌اند که در صدد حمله به افراد برجسته هستند.
هفته گذشته، امرالله صالح معاون رییس جمهور در توییتی گفت: «بمب‌گذاری‌ها و ترورهای هدفمند فعالان جامعه مدنی … از ارکان تلاش‌های ترور طالبان است که با استراتژی گفت‌وگوهای شان مرتبط است. آن‌ها می‌خواهند اراده سیاسی مردم افغانستان را بشکنند و خواهان امتیاز‌های امکان ناپذیر هستند».
باشندگان کابل کارهای روزمره‌ای را انجام می‌دهند که آن‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد. آن‌هایی که چه لباس‌های زمستانی دست دوم و چه لوازم روی کراچی می‌فروشند نیز ترسیده‌اند.

علی آقا، ۲۶ ساله که در غرب کابل میوه می‌فروشد، می‌گوید: «اگر مجبور نباشم برای زن و فرزندان خود غذا تهیه کنم، هرگز از خانه بیرون نمی‌شدم.» او که به خاطر افزایش حملات و انفجار تصمیم گرفته از یک مکان پر درآمد به مکان امن‌تر برود، می‌افزاید: «من رییس جمهور را مقصر می‌دانم، چون نمی‌تواند امنیت را تأمین کند».
بسیاری مردم افغانستان می‌گویند که مقامات ایالات متحده در توافق‌نامه‌ای که در ماه فبروری امضا کردند، بیش از حد با شورشیان کوتاه آمدند و نتوانستند آن‌ها را به شرایط خاص در مورد خشونت و روابط با سایر گروه‌های افراطی متعهد کنند در حالی که بسیاری نیروهای امریکایی تا بهار از این کشور خارج می‌شوند.
از زمان امضای توافق‌نامه، طالبان حملات بی‌رحمانه‌ای را در سراسر کشور آغاز کردند و هزاران تن را از بین بردند. با این وجود، در ماه اکتوبر رییس جمهور ترامپ تسریع خروج نیروها را اعلان کرد و به حس پیروزی قریب‌الوقوع شورشیان افزود.
داوود مرادیان رییس انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان می‌گوید: «طالبان احساس پیروزی می‌کنند و می‌خواهند سرسخت دیده شوند. آن‌ها علاقه‌ای برای به دست آوردن دل‌ها و اذهان مردم ندارند. آن‌ها با زور مشروعیت دولت افغانستان را زیر سئوال می‌برند و نشان می‌دهند که نمی‌تواند از مردم محافظت کند و با خلاص شدن از شر کسانی که ارزش‌های جمهوریت را نشان می‌دهند، یک لایه از مقاومت را در برابر خود از بین می‌برند».
با روی کار آمدن دولت جدید در واشنگتن، مرادیان می‌گوید شورشیان می‌خواهند اطمینان پیدا کنند که جو بایدن رییس جمهور منتخب امریکا شرایط توافق‌نامه فبروری را تغییر نمی‌دهد یا برای خروج ۵ هزار سرباز باقی‌مانده، شرایط جدیدی وضع نمی‌کند. مرادیان می‌افزاید: «طالبان با ایجاد رعب و وحشت در خیابان‌های شهر به دولت جدید (امریکا) می‌گوید: جرئت دارید توافق‌نامه را دوباره آغاز کنید».
شدت خشونت‌های هدفمند در میان نمایندگانی که قرار است هفته آینده به دوحه بروند، نوعی ناامیدی به وجود آورده است. برخی آن‌ها دوستان خود را در حملات اخیر از دست داده‌اند و یا جلیقه‌های ضد گلوله می‌پوشند. برخی می‌گویند نگرش فرومایۀ‌ خشونت طالبان خوش‌بینی در مورد دورنمای صلح را دشوار می‌کند – یا حتی مودب بودن در نشست‌ها با دشمنانی که متوسل به کشتار مردم و ایجاد هرج و مرج در پایتخت شدند.
عبدالحفیظ منصور یکی از نمایندگان می‌گوید: «طالبان هیچ تغییری نکرده‌اند. آن‌ها مشتاق قدرت هستند، اما هیچ برنامه‌ یا سیاستی ندارد. توانایی اداره کشور را ندارند. آن‌ها ارتش در حال جنگ هستند، نه گروه اداره‌کننده. آن‌ها می‌دانند چگونه ویران کنند، اما ساختن یاد ندارند. ما باید به مذاکرات ادامه دهیم چون گزینۀ دیگری نداریم. اما دشوار خواهد بود.»
منصور هشدار می‌دهد که ادامه خشونت‌ها و بن‌بست مذاکرات ممکن سرانجام منجر به سقوط دولت شود؛ چیزی که چندین بار در تاریخ افغانستان اتفاق افتاده است، از جمله خروج نیروهای شوروی در سال ۱۹۸۹. او می‌گوید: «نگرانی واقعی، ترورهای فردی نیست. جنگ بزرگ‌تری است که ممکن در پشت آن نهفته باشد».