عزم استحکام؛ آیا عملیات نظامی جدید پاکستان می‌تواند حملات را مهار کند؟
مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: انتظار می‌رود در بحبوحه تنش‌های شدید بین اسلام‌آباد و حاکمان طا-لبان در کابل، طرح جدید نظامی بر تهدیدات امنیتی داخلی و عبور جنگجویان مسلح از افغانستان متمرکز شود. در بیانیه‌ای که دفتر شریف در ۲۲ جون منتشر کرد، به برنامه‌هایی برای «تشدید» تلاش‌ها از طریق همکاری منطقه‌ای با همسایگان پاکستان جهت محدود کردن «تروریست‌ها» اشاره شده است.
رهبری عالی پاکستان برای سرکوب خشونت‌ها با آغاز عملیات نظامی جدید موافقت کرده است.
عزم استحکام که در اردو به معنای ثبات است، پس از آن اعلام شد که شهباز شریف، نخست‌وزیر، عملیات «مبارزه با تروریزم» این کشور را بازبینی کرد، به‌ویژه برنامه اقدام ملی که پس از حمله به مدرسه دولتی ارتش پیشاور در دسمبر ۲۰۱۴ به تصویب رسید. بیش از ۱۴۰ نفر که اکثر آن‌ها دانش‌آموز بودند، در این حمله کشته شدند. مسئولیت آن را طالبان پاکستانی یا تی‌تی‌پی بر عهده گرفت.
انتظار می‌رود در بحبوحه تنش‌های شدید بین اسلام‌آباد و حاکمان طا-لبان در کابل، طرح جدید نظامی بر تهدیدات امنیتی داخلی و عبور جنگجویان مسلح از افغانستان متمرکز شود. در بیانیه‌ای که دفتر شریف در ۲۲ جون منتشر کرد، به برنامه‌هایی برای «تشدید» تلاش‌ها از طریق همکاری منطقه‌ای با همسایگان پاکستان جهت محدود کردن «تروریست‌ها» اشاره شده است.
این بیانیه افزود: «این کمپین با اقدامات اجتماعی-اقتصادی به هدف رسیدگی به نگرانی‌های واقعی مردم و ایجاد محیطی که تمایلات افراطی را منع می‌کند، تکمیل خواهد شد».
با این حال، اقدام جدید آخرین مورد از یک سری عملیات نظامی است که پاکستان با هدف سرکوب خشونت‌های مسلحانه راه‌اندازی کرده است، و زمان‌بندی آن منجر به مطرح شدن پرسش‌هایی در مورد محرک این ابتکار – و آنچه ممکن است انجام دهد – شده است. پاکستان همچنین در اپریل ۲۰۲۳، عملیات نظامی را اعلام کرده بود، اما اقدامات نظامی رسمی هرگز آغاز نشد.
تنش با افغانستان
با آن‌که تاریخ آغاز عملیات عزم استحکام به طور رسمی اعلام نشده است، اما این اعلام در زمانی است که پاکستان شاهد افزایش چشمگیر رویدادهای خشونت‌آمیز در ۱۸ ماه گذشته بوده است. مسئولیت بیشتر این حملات را تحریک طا-لبان پاکستان که از نظر ایدیولوژیکی با طا-لبان افغانستان همسو هستند، بر عهده گرفته است.
تی‌تی‌پی به طور یکجانبه به آتش‌بس در نوامبر ۲۰۲۲ پایان داد و پاکستان بارها کابل را به پناه دادن به آن‌ها متهم کرده است، اتهامی که حکومت طالبان پیوسته آن را رد کرده است.
اکنون اگر عملیات نظامی پاکستان به افغانستان گسترش یابد، آنگونه که تحلیلگران تا حدی بر اساس رویدادهای اخیر پیش‌بینی می‌کنند، اکنون این روابط تیره می‌تواند بیشتر مورد آزمایش قرار گیرد.
احسان‌الله تیپو، تحلیلگر امنیتی مستقر در اسلام‌آباد در مصاحبه با الجزیره خاطرنشان کرد: «در ماه مارچ، پاکستان حتی حملات فرامرزی علیه مخفی‌گاه‌های مشکوک طالبان پاکستانی در داخل افغانستان انجام داد که به طور علنی توسط وزارت خارجه تایید شد».
تیپو، که همچنین مدیر نشریه «خاطرات خراسان»، پورتال خبری و پژوهشی که مسایل امنیتی در منطقه را تحلیل می‌کند، افزود که اسلام‌آباد استفاده از نیروی نظامی فعال را به‌عنوان موثرترین رویکرد برای مقابله با خشونت‌های مسلحانه مدنظر دارد.
تحریک چین یا سیاست داخلی؟
بر اساس داده‌های موجود، پاکستان در ۷۰۰ مورد رویداد خشونت‌آمیز در ۲۰۲۳ شاهد تلف شدن حدود هزار نفر بوده است که بیشتر حملات در ایالت خیبر پختونخوا و بلوچستان رخ داده است. این حملات اغلب پرسونل مجری قانون را هدف قرار داده است.
حملات خشونت‌آمیز ۲۰۲۴ ادامه یافته است، از جمله حوادثی که تاسیسات و پرسونل چینایی را در مناطق شمالی و جنوبی هدف قرار می‌دهند. حمله به کاروانی از مهندسان چینایی در ماه مارچ منجر به کشته شدن حداقل ۵ شهروند چینایی و یک پاکستانی شد.
چین، یکی از متحدان اصلی پاکستان، ۶۲ میلیارد دالر روی پروژه توسعه دهلیز اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) سرمایه‌گذاری کرده است. شریف و جنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، اوایل ماه جاری سفری پنج روزه به چین داشتند که امنیت اتباع و منافع چین بخش مهمی از دستور کار آن‌ها بود.
لیو جیان چائو، مقام ارشد چینایی هفته گذشته از پاکستان دیدن و بر اهمیت حفاظت از منافع چین در این کشور تاکید کرد. ما باید امنیت و محیط کسب و کار را بهبود بخشیم. لیو در ۲۱ جون در این سفر سه روزه به نمایندگان احزاب سیاسی برجسته پاکستان گفت: در مورد پاکستان، عامل اصلی که اعتماد سرمایه‌گذاران چینایی را متزلزل می‌کند، وضعیت امنیتی است.
با این حال، اسفندیار میر، کارشناس آسیای جنوبی در موسسه صلح ایالات متحده (USIP)، گفت، در حالی که نگرانی‌های چین احتمالاً بر رهبری پاکستان تاثیر گذاشته است، زمان عملیات جدید به طور بالقوه بیشتر تحت تأثیر سیاست داخلی و ملاحظات اقتصادی است.
میر به الجزیره گفت: سال گذشته، پاکستان با شکست پیش‌فرض مواجه شد و در بحبوحه آشفتگی‌های سیاسی داخلی قابل توجه، در انتخابات جنجالی قرار گرفت. عملیات نظامی در مقیاس بزرگ در آن شرایط امکان‌پذیر نبود.
وی افزود: با انجام انتخابات و روی کار آمدن دولت و تثبیت وضعیت اقتصادی، رهبری پاکستان دست‌کم به طور نسبی مطمئن است که فضای سیاسی داخلی کافی و اندکی ثبات اقتصادی برای پیگیری عملیات شدید برای رسیدگی به وضعیت رو به وخامت امنیتی در اختیار دارد.
آیا عملیات جدید جواب می‌دهد؟
سید عبدل، محقق سوئدی گروه‌های مسلح در پاکستان و افغانستان، در مورد پتانسیل موفقیت این عملیات تردید دارد.
سید می‌گوید که گروه‌های مسلح در حال حاضر عمدتاً نیروهای امنیتی را هدف قرار می‌دهند تا ضمن جلوگیری از از دست دادن حمایت عمومی، منافع دولت را تضعیف کنند.
او به الجزیره گفت که ایالت‌هایی که بیشترین آسیب را از خشونت‌های مسلحانه می‌بینند، عدم حمایت عمومی از نیروهای امنیتی «می‌تواند مانع اثربخشی این عملیات شود».
تیپو به چالش دیگری که ممکن است نیروهای امنیتی با آن روبرو شوند، اشاره کرد: ماهیت گذرای پایگاه‌های تحریک طالبان پاکستان در پاکستان و پتانسیل تشدید تنش‌ها با افغانستان.
او گفت: «طا-لبان پاکستانی پایگاه‌های دایمی در پاکستان ندارند، در عوض آن‌ها از پایگاه‌های موقتی کار می‌کنند که مرتباً مکان‌ها را تغییر می‌دهند. اگر پاکستان در افغانستان عملیات فرامرزی انجام دهد، می‌تواند تنش‌ها را بین دو کشور تشدید کند.»
میر گفت، در عین حال، اگرچه چین پاکستان را برای سرکوب خشونت‌های مسلحانه تحت فشار قرار داده است، اما روابط استراتژیک پکن با طا-لبان به این معنی است که وقتی صحبت از حاکمان کنونی کابل می‌شود، کاملاً با اسلام‌آباد هم‌رنگ نیست.
پاکستان و چین در مورد چگونگی نزدیک شدن به طا-لبان اختلاف نظر دارند. میر هشدار داد که عملیات نظامی و حملات فرامرزی برای تحت فشار قرار دادن طا-لبان ممکن است موضع پکن را در قبال افغانستان به چالش بکشد.
نویسنده: عابد حسین
منبع: الجزیره – Aljazeera
