چرا برای ترسیم آینده افغانستان زنان باید به نشست دوحه دعوت شوند

ترجمه و تلخیص: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: افغانستانی‌هایی که با ایدیولوژی طا-لبان مخالفند، واضح ساخته‌اند که احترام به حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان و دختران، باید پیش‌شرط هر گونه تعامل با طا-لبان باشد. اما در دوحه بحث رسمی درباره حقوق بشر انجام نمی‌شود. این امر در حالی اتفاق می‌افتد که سال گذشته ارزیابی مستقل شورای امنیت سازمان ملل توصیه کرد که هر نوع نقشه‌راه برای ادغام مجدد افغانستان در جامعه بین‌المللی باید شامل پیشرفت‌های قابل سنجش و اندازه‌گیری در زمینه حقوق بشر باشد.

در ماه می ۲۰۲۲، نه ماه پس از قدرت‌گیری طا-لبان در افغانستان، من از یک مکتب متوسطه دخترانه در شمال افغانستان دیدن کردم که به‌رغم ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، هنوز باز بود. جوامع این منطقه، که در ارج نهادن به آموزش سابقه طولانی دارد، از رعایت آن ممنوعیت خودداری کرده بودند. من با گروهی از دانش‌آموزان ریاضی صنف یازدهم ملاقات کردم که در مورد امیدهای خود به آینده گفتند. یکی از دانش‌آموزان دختر به من گفت: «نمی‌خواهم در خانه حبس و به زندگی خانگی محکوم شوم. من می‌خواهم مکتب را تمام کنم و معلم شوم تا بتوانم به خانواده‌ام و دیگران کمک کنم.»
من آن دیدار از افغانستان را با این امید به پایان بردم که شاید وضعیت به این وخیم بودن که من و بسیاری از افغانستانی‌ها هراس داشتیم، تبدیل نشود. اما یک سال بعد که برگشتم همه چیز عوض شده بود. مکتب تعطیل شده بود. دانش‌آموزان به جای حضور در درس، مجبور شدند در خانه بمانند، معلمان‌شان به دوره ابتدایی منتقل شده بودند. اکنون، در میان بسیاری از چالش‌های پیش‌روی دختران و زنان تحت حاکمیت طا-لبان، بحران سلامت روانی این کشور را فرا گرفته است. دختران اضطراب، افسردگی و ناامیدی را گزارش می‌کنند و گزارش‌هایی مبنی بر افزایش هشداردهنده خودکشی وجود دارد.
در مقابل این پس‌زمینه است که سازمان ملل متحد سومین نشست نمایندگان ویژه جهان را در دوحه قطر برگزار می‌کند تا در مورد مسیر سیاسی آینده افغانستان گفت‌وگو کند. طا-لبان دعوت سازمان ملل را برای شرکت در این نشست پذیرفته‌اند. (آنها از شرکت در نشست فبروری خودداری کرده بودند.) در این نشست، پس از بحث و گفت‌وگو با طا-لبان، دستور کار بر مبارزه با مواد مخدر و کمک به بخش خصوصی متمرکز خواهد شد و شامل حقوق بشر یا مسایل مربوط به زنان نمی‌شود. نمایندگان جامعه مدنی افغانستان نیز حضور ندارند.
اگر این محرومیت‌ها بهای حضور طا-لبان در دوحه باشد، هزینه سنگینی است. با این همه، محرومیت از تحصیل فقط یکی از بسیاری از فرمان‌های طا-لبان علیه زنان است. نتیجه محض این است که امروز زنان و دختران عملاً از زندگی عمومی حذف شده و از ابتدایی‌ترین حقوق شان محروم شده اند.
این ظلم نهادینه شده نه تنها برای نسل کنونی زنان و دختران افغانستان ویران‌گر است، بلکه در صورت عدم کنترول، صدمات جبران‌ناپذیری به نسل‌های آینده افغانستانی‌ها نیز وارد خواهد شد.
افغانستانی‌هایی که با ایدیولوژی طا-لبان مخالفند، واضح ساخته‌اند که احترام به حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان و دختران، باید پیش‌شرط هر گونه تعامل با طا-لبان باشد. اما در دوحه بحث رسمی درباره حقوق بشر انجام نمی‌شود. 
این امر در حالی اتفاق می‌افتد که سال گذشته ارزیابی مستقل شورای امنیت سازمان ملل توصیه کرد که هر نوع نقشه‌راه برای ادغام مجدد افغانستان در جامعه بین‌المللی باید شامل پیشرفت‌های قابل سنجش و اندازه‌گیری در زمینه حقوق بشر باشد.
علاوه بر این، در نشست اصلی دوحه، نمایندگان افغانستانی‌های غیر طالب حضور ندارند. اگرچه برخی نمایندگان جامعه مدنی و گروه‌های زنان در جلساتی در حاشیه نشست اصلی شرکت خواهند کرد، اما به نظر می‌رسد که این امر پس از فشارهای خارجی قابل توجه روی دست گرفته شده است، اما باید از همان ابتدا مطرح می‌شد. این اولین بار نیست که افغانستانی‌های غیرطالب از بحث‌های سیاسی کنار گذاشته می‌شوند، اگرچه تاریخ بارها نشان داده است که عدم مشارکت همه افغانستانی‌ها در روندهای سیاسی اعتبار و پایداری آن‌ را تضعیف می‌کند.
طالبان از سوی سازمان ملل متحد به عنوان حکومت به رسمیت شناخته نمی‌شوند و نباید به عنوان یک حکومت با آن‌ها رفتار شود. آن‌ها نباید اجازه داشته باشند که با تهدید عقب‌نشینی از مذاکرات، شرایط این نشست یا هر فرآیند بین‌المللی آینده را دیکته کنند. این اشتباه است که موفقیت این نشست را با حضور طالبان بسنجیم.
شجاعت، عزت و استقامت میلیون‌ها افغانستانی در برابر چنین بی‌عدالتی فاحش باید با رهبری قوی، اصولی و موثر بین‌المللی همراه باشد.
جامعه بین‌المللی باید بر لغو محدودیت‌های حقوق زنان و دختران افغانستان، مشارکت معنادار زنان در تصمیم‌گیری و مسئولیت‌پذیری آن‌ها پافشاری کند. مطرح شدن این موضوعات در دستور کار دوحه اولین قدم مهم خواهد بود.

نویسنده: ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان
منبع: نیویارک تایمز – New York Times