چه زمانی امریکا افغانستان را از دست داد؟

مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: برخی می‌گویند که افغانستان در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰، زمانی که دونالد ترامپ، رییس جمهور وقت امریکا، توافق فاجعه‌بار دوحه را امضا کرد، از دست رفت. دولت افغانستان در مذاکرات به حاشیه رانده شد و خروج ایالات متحده را آغاز کرد. دیگران ممکن استدلال کنند که در ۱۵ اپریل ۲۰۲۱ بود که رییس جمهور جو بایدن خروج را اعلام کرد.

۱۵ اگست ۲۰۲۱، روزی بود که افغانستان به دست طالبان سقوط کرد و ایالات متحده در جنگ شکست خورد. یا یکی از روزها بود؟
پس از گذشت بیش از دو دهه جنگ، هویدا شد که افغانستان در یک روز از دست نرفت. یا در ۱۱ روز، چنانچه جنرال مارک میلی، رییس وقت ستاد مشترک ارتش و دیگران به اشتباه ادعا کردند. شکست ما در افغانستان نقطه اوج بسیاری از تصمیمات سرنوشت‌ساز و اشتباهاتی بود که طی روزهای متمادی انجام شد.
برخی می‌گویند که افغانستان در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰، زمانی که دونالد ترامپ، رییس جمهور وقت امریکا، توافق فاجعه‌بار دوحه را امضا کرد، از دست رفت. دولت افغانستان در مذاکرات به حاشیه رانده شد و خروج ایالات متحده را آغاز کرد. دیگران ممکن استدلال کنند که در ۱۵ اپریل ۲۰۲۱ بود که رییس جمهور جو بایدن خروج را اعلام کرد.
شاید ۳۱ اگست ۲۰۲۱ بود که آخرین سرباز امریکایی این کشور را ترک کرد. یا ۷ سپتمبر ۲۰۲۱ بود؟ زمانی که طالبان جبهه مقاومت ملی، آخرین بقایای مخالفان سازمان‌یافته را شکست داد. شکست جبهه مقاومت ملی در پنجشیر، سنگر کوهستانی که زمانی تسخیرناپذیر بود، تسلط نظامی و سیاسی طالبان را بر این کشور جنگ‌زده مستحکم کرد.
زود باشید و یک تاریخ را انتخاب کنید. واقعا، این مهم نیست، زیرا همه ما نتیجه را می‌دانیم. سه سال پس از لشکرکشی طالبان به کابل و فرار اشرف غنی رییس جمهور وقت از این کشور، این گروه تروریستی کنترل محکمی بر افغانستان دارد.
در حال حاضر، هرگونه مقاومت ملی در برابر طالبان در حال شکل‌گیری ابتدایی است. داعش خراسان، تنها تهدید نظامی واقعی علیه طالبان، به حملات تروریستی، کمین‌ها و ترورهای گاه به گاه محدود شده است.
شکست امریکا در افغانستان را نمی‌توان تقصیر یک رییس جمهور دانست. چهار دولت امریکا به طور نسبی مقصر هستند.
اشتباهات رییس جمهور بوش پایه و اساس یک دولت ضعیف و فاسد و همچنین القاعده را احیا کرد. ناتوانی و عدم تمایل دولت بوش در به خدمت گرفتن تمام دارایی‌های امریکا در نبرد توره بوره منجر به فرار اسامه بن لادن و کادرش به پاکستان شد؛ جایی که آن‌ها با متحدان طالب خود نقشه شورش را در افغانستان کشیدند. دولت بوش همچنین از مقصر دانستن پاکستان در حمایت از گروه‌های تروریستی خودداری کرد و پناهگاه امن طالبان در آن کشور رگ حیات این گروه بود. استقرار یک دولت و ارتش متمرکز در افغانستان بر چالش‌های حکومت‌داری و امنیت اساسی نتوانست غلبه کند.
ناکامی‌های دولت بوش هر چه بود، بسیاری از این اشتباهات قابل رفع بودند. اما این طور نشد. سه دولت امریکا به دنبال اصلاح مسیر در افغانستان نبودند. آن‌ها به دنبال راهی برای ترک آنچه که به طعنه “جنگ خوب” و “طولانی‌ترین جنگ امریکا” خوانده می‌شد، بودند.
رییس جمهور اوباما از افغانستان به عنوان “جنگ خوب” یاد کرد، اما همزمان به دنبال خروج بود و برای رسیدن به این هدف، از راه‌های میانبر استفاده کرد. «افزایش نیرو» توسط وی در افغانستان شاید یکی از بدبینانه‌ترین نمایش‌های سیاست خارجی از زمان «صلح با افتخار» نیکسون و رویکردهای «فاصله مناسب» کیسینجر در ویتنام (یعنی تا زمان توافق دوحه ترامپ و خروج بایدن) بود. برای من واضح بود که این افزایش نیرو نیز شکست خواهد خورد. چون منابع آن کم بود، محدود به مناطق خاص، محدود به زمان بود، و برای رسیدگی به پناه‌گاه‌های امن طالبان هیچ تلاشی نشد.
چرا این یک «راهبرد» بدبینانه بود؟ تعداد سربازان کشته شده امریکایی در سه سال افزایش، بیشتر از مجموع ۱۷ سال دیگر جنگ، بود. بسیاری افراد دیگر که تلاش کردند دکترین ضد شورش را با منابع ناکافی اجرا کنند، معلول شدند و از کار افتادند. و همه این‌ها به خاطر راهبردی بود که آشکارا محکوم به شکست بود.
با این همه، توافق‌نامه دوحه – با متن ۳.۳ صفحه‌ای آن که بسیار کوتاه‌تر از وام‌های موتر است که من امضا کرده‌ام – دولت افغانستان را به حاشیه راند و مشروعیت‌زدایی کرد. در عین حال، به تمام خواسته‌های طالبان تن داد.
با این حال، به‌رغم آن‌که طالبان به سایر جنبه‌های توافق دوحه پایبند نبودند، بایدن مصمم بود افغانستان را ترک کند. او برای نمک پاشیدن بر زخم امریکایی‌ها، ۱۱ سپتمبر ۲۰۲۱، بیستمین سالگرد حمله القاعده به امریکا، را تاریخ خروج تعیین کرد.
هزینه‌های شکست حماسی ما در افغانستان تا به امروز احساس می‌شود. قدرت امریکا در برابر چشمان جامعه بین‌المللی افول کرد و نابود شد.
سه سال پس از سقوط افغانستان، سیاست‌مداران امریکایی، سیاست‌گذاران، جنرال‌ها و به اصطلاح کارشناسان سیاست خارجی ما حتی نمی‌توانند قبول کنند که در جنگ شکست خوردیم. این یک حقیقت ناراحت کننده است، زیرا آن‌ها روزهای سرنوشت‌سازی داشتند که تصمیمات شان در آن به فروپاشی افغانستان کمک کرد.

نویسنده: بیل روجیو

منبع: لانگ وار جرنال – Long war Journal