خبرگزاری دید: چین، در راستای اصول چندجانبه‌گرایی و توسعه بُرد-بُرد خود، بار دیگر با نشاندن اسلام‌آباد و کابل بر سر میز مذاکره، به تحکیم صلح و اتصال منطقه‌ای کمک کرد.
به‌دنبال درگیری میان پاکستان و هند در ماه می ۲۰۲۵، بسیاری نگران شدند که تلاش‌های هند برای برقراری روابط با حکومت تحت رهبری طالبان در افغانستان به منزله قرار گرفتن پاکستان میان دو دشمن بالقوه است.
وزیر امور خارجه هند بار دیگر تأکید کرد که هند «به هر قیمتی» با افغانستان رابطه برقرار خواهد کرد. با این حال، روابط دوجانبه مورد انتظار میان هند و افغانستان، پس از ورود چین برای ترمیم روابط میان اسلام‌آباد و کابل، اهمیتش را از دست داد.
میانجی‌گری اخیر پکن، تلاش‌های هند در جبهه غربی را تحت‌الشعاع قرار داد. نشست سه‌جانبه میان چین، پاکستان و افغانستان که در ۲۱ می در پکن برگزار شد، امید تازه‌ای در چشم‌انداز سیاسی منطقه‌ای ایجاد کرد؛ چرا که چین، در راستای اصول چندجانبه‌گرایی و توسعه بُرد-بُرد خود، بار دیگر با نشاندن اسلام‌آباد و کابل بر سر میز مذاکره، به تحکیم صلح و اتصال منطقه‌ای کمک کرد.
این نشست، نشانه‌ای از نفوذ فزاینده چین در عرصه بین‌المللی بود، به‌ویژه در راستای تأمین امنیت ابتکار کمربند و جاده (BRI) از طریق اعمال قدرت نرم و ایجاد روابط دوستانه.
در این نشست سه‌جانبه، توافق پاکستان و افغانستان برای تبادل سفرا ـ که اکنون انجام شده است ـ پیامی مثبت برای جنگ‌طلبان منطقه‌ای و بین‌المللی بود؛ چرا که زمینه را برای مذاکره درباره مسایل مشترک از جمله تروریزم و تجارت فراهم ساخت. این نشست همچنین فضایی برای اعتمادسازی میان دو کشور همسایه فراهم آورد، آن هم در شرایطی که بحران منطقه‌ای در حال شکل‌گیری بود.
کابل مدت‌هاست که در جستجوی به‌رسمیت‌شناخته‌شدن توسط جامعه جهانی است؛ اما حمایت چین می‌تواند گامی تعیین‌کننده در این مسیر باشد، مشروط بر آن‌که افغانستان آمادگی‌اش را برای مشارکت فعال در شکل‌دهی به محیطی همکاری‌جویانه در منطقه با اقدامات جدی علیه تروریزم و ایجاد تغییرات بنیادین در سیاست‌های داخلی در قبال حقوق شهروندی ـ به‌ویژه آموزش دختران و تشکیل حکومت فراگیر ـ نشان دهد.
یکی دیگر از دستاوردهای مهم نشست سه‌جانبه، پیوستن افغانستان به ابتکار کمربند و جاده چین بود. رویکرد چندجانبه چین در توسعه و همکاری منطقه‌ای، در حال مقابله با اصول هژمونیک ایالات متحده در آسیا است.
کشورهای بیشتری در حال پیوستن به حوزه نفوذ چین از طریق نهادها و ابتکارات بین‌المللی این کشور ـ مانند سازمان همکاری شانگهای، بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا و BRI ـ هستند که نشان‌دهنده نفوذ روزافزون چین در حکمرانی بین‌المللی است.
در شرق دور آسیا، چین چندین کشور را تحت پرچم BRI با خود همراه کرده و نفوذ امریکا را کاهش داده و مسیرهایی برای همکاری و توسعه اقتصادی گشوده است. پکن همچنین با توسعه مسیرهای دریایی جایگزین و بنادری چون بندر گوادر و بندر کیائوک‌پو که به‌زودی در میانمار تکمیل خواهد شد، آسیب‌پذیری‌هایش در برابر نقاط استراتژیک تحت سلطه امریکا مانند تنگه مالاکا را کاهش داده است.
امریکا و متحدان غربی‌اش از نزدیک این تحولات را زیر نظر دارند و تلاش دارند با تشکیل ائتلاف‌هایی چون گروه چهارگانه (Quad) در منطقه هند-پاسیفیک، چین را مهار کنند.
اتکای بیش از حد و اعتماد بی‌قید و شرط امریکا به دهلی‌نو نیز آسیب دیده است، چرا که تمایل هند برای دریافت حمایت واشنگتن در ماجراجویی نظامی اخیر ناکام ماند؛ زمانی که امریکا اعلام کرد در این مناقشه بی‌طرف است.
اگر تحولات کنونی با بی‌طرفی و عقلانیت بررسی شوند، نقش فعال‌ترین کشور در راستای صلح، تعامل سازنده و توسعه منطقه‌ای را باید به چین نسبت داد. امریکا همواره از جنگ‌ها سود برده و هیچ‌گاه به مصالحه و دیپلماسی در مناقشات روی نیاورده است.
حمله به عراق و جنگ افغانستان پس از حادثه ۱۱ سپتمبر می‌توانست با استفاده از راهکارهای دیپلماتیک جلوگیری شود، اما یک‌جانبه‌گرایی امریکا همواره منجر به ویرانی‌های گسترده شده است. درگیری فعلی اسرائیل و فلسطین نیز با حمایت فعال واشنگتن همراه است، و در همین‌جا اصول ادعایی امریکا درباره حقوق بشر و عدم نقض حاکمیت‌ها با تناقض مواجه می‌شود.
در مقابل، چین در ۲۰۲۳ به میانجی‌گری موفقیت‌آمیز برای پایان‌دادن به هفت سال خصومت میان عربستان سعودی و ایران رسیدگی کرد. سال گذشته نیز چین موفق شد گروه‌های فلسطینی و حماس را برای امضای توافق وحدت گردهم آورد. این تحولات نه تنها توان دیپلماتیک چین را برجسته می‌کنند، بلکه نشان می‌دهند که پکن توانایی شکل‌دهی به عرصه جهانی را بر اساس اصول چندجانبه‌گرایی، صلح و رفاه دارد.
هند نیز باید از اصول چین درس بگیرد، چرا که جنگ‌طلبی و خصومت چیزی جز ویرانی، عقب‌ماندگی و ناامیدی در پی نداشته است.
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
نویسنده: عثمان تورولی
منبع: پاکستان امروز – Pakistan Today