مشکلات مضاعف؛ مواجهه مردم افغانستان با اقتصاد ناکام و مالیات سنگین
طا-لبان با داشتن سابقه طولانی اخذ مالیات در طول شورش، توانسته اند درآمد رژیم خود را از طریق مالیات، از جمله مالیات گذشته بر دارایی‌ها و ملکیت‌ها افزایش دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که افغان‌ها مفهوم «مالیات» را به عنوان ادغام کلیه پرداخت‌هایی که باید به مقامات طا-لبان انجام دهند، می‌دانند: مالیات بر درآمد، هزینه انواع مختلف مجوزها از وسایل نقلیه تا دکان‌ها و مشاغل و مالیات شهرداری
دو سال پس از قدرت‌گیری مجدد طا-لبان، بحران‌های جهانی توجه به رنج مردم افغانستان را از وضعیت اقتصادی-اجتماعی ربوده است. با نگاهی به آینده، حامد حکیمی می‌پرسد که چشم‌انداز اقتصادی افغانستان تحت حاکمیت طا-لبان چیست؟
وقتی طا-لبان در اگست ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفتند، رژیم آن‌ها با سه چالش مشخص روبرو شد: اول، بحران عظیم اقتصادی و بشردوستانه. دوم، نیاز به ایجاد یک نظام فراگیر و کارآمد و در نهایت به دست آوردن رسمیت بین‌المللی. در حالی که «حکومت‌داری خوب» از گروهی که درگیر شورش ۲۰ ساله بود انتظار نمی‌رفت، اما به نظر می‌رسد طا-لبان نتوانسته‌اند به طور معنادار با هیچ یک از این سه بحران مقابله کنند.
پیش از تصرف طا-لبان، وضعیت ملت افغانستان قبلاً ناپایدار بود، چنانچه در شاخص تحول Bertelsmann) 2022 BTI) منعکس شده بود؛ کشوری با شاخص مدیریت «ضعیف». شاخص تحول سیاسی BTI 2022 برای افغانستان با بیش از ١٠ فقط ٣ امتیاز را در سال ۲۰۲۰ به خود اختصاص داد. به همین ترتیب، در سال ۲۰۲۲، شاخص تحول اقتصادی BTI برای افغانستان امتیاز ۲٫۷۵ از ده امتیاز داد و این کشور را در وضعیت اقتصادی ابتدایی قرار داد.
مالیات سنگین
با این وجود، طا-لبان با داشتن سابقه طولانی اخذ مالیات در طول شورش، توانسته اند درآمد رژیم خود را از طریق مالیات، از جمله مالیات گذشته بر دارایی‌ها و ملکیت‌ها افزایش دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که افغان‌ها مفهوم «مالیات» را به عنوان ادغام کلیه پرداخت‌هایی که باید به مقامات طا-لبان انجام دهند، می‌دانند: مالیات بر درآمد، هزینه انواع مختلف مجوزها از وسایل نقلیه تا دکان‌ها و مشاغل و مالیات شهرداری.
این مالیات بار سنگینی را بر دوش شهروندان گذاشته است. در بحبوحه اقتصاد در حال فروپاشی، بسیاری از افراد بی‌کار شده‌اند و مالیات بر چالش‌های قابل توجهی که کارگران با آن روبرو هستند، می‌افزاید. به گفته بانک جهانی، بین مارچ ۲۰۲۲ و مارچ ۲۰۲۳، رژیم طا-لبان حدود ۲٫۲ میلیارد دالر درآمد کسب کرده است. این عملکرد چشمگیر، به‌رغم کاهش اقتصاد ملی و عدم وجود کمک‌های توسعه‌ای خارجی، به دلیل جمع‌آوری مالیات مؤثر در مرزهای افغانستان، تا حد زیادی است.
سابق جمهوری اسلامی افغانستان در سال‌های اخیر خود تا ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را از طریق کمک‌های خارجی دریافت می‌کرد. به عنوان یک کشور محاط به خشکه، افغانستان به شریان پیوندهای حمل و نقل که آن را به کشورهای همسایه به ویژه ایران و پاکستان متصل می‌کند، متکی است.
کاهش جزیی فساد
مقامات طالبان با وجود شرایط نامطلوب و تحریم‌های بین‌المللی شواهدی مبنی بر ریشه‌کن کردن فساد دولت قبلی افغانستان، توانایی خود را در تولید درآمد بالاتر نشان می‌دهند. به طور حتم، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد طا-لبان بر برخی از شکل‌های فساد، در نهادهای دولتی که قبلاً غرق در فساد بود – اگر نه همه – فایق آمده است.
بیش از یک قرن است، حاکمان متوالی افغان به کمک‌های خارجی متکی بوده‌اند. رژیم فعلی طا-لبان نشان می‌دهد که هیچ وابستگی رسمی به کمک‌های خارجی ندارد. با این حال، جمعیت این کشور در شرایط سختی قرار دارند: نزدیک به ۳۰ میلیون افغانستانی از کل جمعیت تقریباً ۴۱ میلیون نفری به کمک‌های بشردوستانه نیازمند هستند. کمک‌های بین‌المللی بشردوستانه از طریق سازمان‌های بخش بشردوستانه، چه بین‌المللی و چه محلی، با هماهنگی سازمان ملل در افغانستان جریان می‌یابد. این کمک‌های بشردوستانه به دست رژیم طا-لبان نمی‌رسد.
