موانع رسیدگی به بحران اقلیمی افغانستان

اکثر کشورهای جامعه بین‌المللی از هرگونه پیشنهادی برای مشارکت طالبان در روند کاپ که ممکن ناخواسته رژیم طا-لبان را به رسمیت بشناسد، خودداری می‌کنند

ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید

یکی از تاثیرات آنی تسلط طا-لبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، کنار گذاشته شدن این کشور از گفت‌وگوی جهانی تغییرات آب و هوایی و عدم دسترسی به صندوق‌های پول سازمان ملل، از جمله صندوق اقلیم سبز (GCF) بود. کنفرانس طرف‌های (COP) کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییر اقلیم (UNFCCC) در ۲۰۲۲ تصمیم گرفت هیچ نهادی از جانب طا-لبان را به عنوان نقطه مرکزی در افغانستان به رسمیت نشناسد. در نتیجه، اداره ملی حفاظت از محیط زیست (NEPA) افغانستان که توسط طا-لبان اداره می‌‌شود، وضعیت قانونی‌اش را از دست داد.

قبل از تسلط طا-لبان، برنامه اقلیمی افغانستان تخمین زده بود که این کشور بین ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ به ۲۰.۶ میلیارد دالر برای تأمین بودجه ابتکارات سازگاری با آب و هوا و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیاز دارد. صندوق آب و هوای سبز سازمان ملل حدود ۱۸ میلیون دالر برای پروژه انرژی پایدار در افغانستان تصویب کرده بود. به گفته این صندوق، این پروژه به حالت تعلیق درآمد تا «خطرات فعلی و نوظهور آن» کاملاً بررسی شود. علاوه بر این، رژیم سابق ملکی به دنبال دریافت ۷۵۰ میلیون دالر برای پروژه‌های مختلف، از جمله بهبود آبیاری و نصب سولر روی پشت بام‌ها در کابل بود. این روند نیز به تعویق افتاد.

اداره ملی حفاظت از محیط زیست افغانستان برای شروع مجدد ۳۲ پروژه مرتبط با تغییرات آب و هوایی به ارزش ۸۲۴ میلیون دالر که توسط نهادهای کمک کننده به تعویق افتاده است و گنجاندن افغانستان در روند کاپ COP، چندین بار درخواست داد. این نهاد در جلسه اخیر در اپریل ۲۰۲۴ تطبیق پروژه‌های کوچک‌تر مطابق با ظرفیت محدودش را تشریح کرد.

با این حال، اکثر کشورهای جامعه بین‌المللی از هرگونه پیشنهادی برای مشارکت طالبان در روند کاپ که ممکن ناخواسته رژیم طا-لبان را به رسمیت بشناسد، خودداری می‌کنند. با این همه، سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا به اجرای پروژه‌های کوچک جهت مقابله با تغییرات آب و هوایی، تقویت زراعت و بهبود امنیت غذایی در افغانستان ادامه داده اند.

یو‌ان‌دی‌پی ابتکار خورشیدی را با هدف مقابله با چالش‌های انرژی در افغانستان اجرا می‌کند. این کشور ۷۵ درصد برق خود را وارد می‌کند که به سختی ۴۰ درصد نیازش را تامین می‌کند و این امر باعث می‌شود تا مراکز بهداشتی از جمله سایر مراکز روزانه بیش از شش ساعت بدون برق باشند. وضعیت در ولایت‌های دورافتاده‌تر وخیم است، جایی که چنین خاموشی‌ها می‌تواند ۱۲ ساعت در روز طول بکشد. پروژه یو‌ان‌دی‌پی UNDP برای شفاخانه‌ها، مراکز صحی، مکاتب و کشاورزان در ولایت‌های کابل و کاپیسا مفید واقع شده است.

در جولای ۲۰۲۳، اتحادیه اروپا کمک مالی ۷.۶ میلیون یورویی را برای رسیدگی به تغییرات آب و هوایی و ناامنی غذایی در این کشور از طریق پروژه کشاورزی که توسط سازمان‌های خصوصی افغانستان در بدخشان، دایکندی، غور، جوزجان، سمنگان و تخار اجرا می‌شود، اعلام کرد.

تغییرات آب و هوایی و باران‌های نامنظم و غیرفصلی در زمین‌های خشک منجر به وقوع دست‌کم سه سیل ناگهانی در بسیاری از ولایت‌ها بین جولای ۲۰۲۳ تا اپریل ۲۰۲۴ شده است. ناامنی غذایی و سوءتغذیه همچنان گسترده است و ۴۰ میلیون نفر از جمله نزدیک به ۸ میلیون کودک را تحت تأثیر قرار داده است. انزوای بین‌المللی افغانستان و ناتوانی طالبان در پاسخگویی، بحران‌هایی را به‌وجود آورده که به منطقه و فراتر از آن سرایت خواهد کرد.

پروژه‌های اتحادیه اروپا و یو‌ان‌دی‌پی UNDP ممکن در زندگی افغانستانی‌ها تغییر ایجاد کند، اما  این امر فقط یک سوم ولایت‌های این کشور را در بر می‌گیرد. این کشور به طیف وسیع‌تر و فوری مداخلات جهان در قسمت افزایش ظرفیت‌های افغانستانی‌ها در مواجهه با تغییرات اقلیمی نیاز دارد. مانند هر کشور دیگر، پاسخ‌‌دهنده اصلی به چالش‌های تغییر اقلیم باید مردم افغانستان و حکومت این کشور باشند. جامعه بین‌المللی موظف است کمک‌های لازم را به آن‌ها ارائه دهد زیرا تاثیرات آب و هوایی منجر به ناامنی غذایی، تأثیر بر سلامت عمومی و منجر به مهاجرت می‌شود. از آنجایی که روند به رسمیت‌شناسی و ارایه کمک همچنان حل ناشده باقی مانده است، افغانستان دوباره در معرض چرخه معیوب درگیری قرار خواهد گرفت؛ و تغییرات آب و هوایی آن را چندبرابر می‌کند.