پشت پرده حملات مرگبار بلوچستان پاکستان؟

مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: نزدیک به دو دهه است که گروه‌های مسلح بلوچ مبارزه طولانی با نیروهای امنیتی پاکستان به راه انداخته اند و در پاسخ، دولت سرکوبی را آغاز کرده است که منجر به کشته شدن و ناپدید شدن هزاران نفر از قوم بلوچ شده است.

حدود ۲۲ نفر که در حال سفر از ایالت پنجاب پاکستان بودند، از موترهای‌شان بیرون کشیده می‌شوند و توسط مردان مسلح به ضرب گلوله کشته می‌شوند. مجموعه‌ای از حداقل شش حمله مرگبار یکشنبه شب و صبح دوشنبه در ایالت بلوچستان این کشور به‌وقوع پیوست.
حداقل ۴۳ نفر در این حملات کشته شدند؛ امری که تشدید خشونت را حتی در بلوچستان نشان داد، منطقه‌ای که دهه‌ها درگیری مکرر را بین جنگجویان جنبش مسلح جدایی‌طلب و نیروهای امنیتی پاکستان شاهد بوده است.
گروه جدایی‌طلب ارتش آزادی‌بخش بلوچستان که مسئولیت حملات اخیر را بر عهده گرفت، در بیانیه‌ای اعلام کرد که نیروهای امنیتی را هدف قرار داده و کنترل بزرگراه‌های سراسر این ایالت را به دست گرفته است.
مرگبارترین این حملات در منطقه رارشام در ناحیه موسی خیل واقع در نزدیکی مرز بلوچستان و پنجاب رخ داد. به گفته پولیس، حداقل ۲۳ نفر از موترهای‌شان بیرون کشیده شدند و پس از مشخص شدن هویت آن‌ها به عنوان کارگران مهاجر پنجابی، اعدام شدند. در منطقه قلات، در ۱۴۰ کیلومتری (۸۷ مایلی) جنوب مرکز ایالت کویته، جنگجویان مسلح پرسونل اجرای قانون را هدف قرار دادند و حداقل ۹ نفر را کشتند. در منطقه بولان، در جنوب شرق کویته، شش نفر از جمله چهار نفر از پنجاب کشته شدند. ارتش پاکستان در بیانیه خود گفت که پنج پرسونل امنیتی دیگر – در مجموع ۱۴ نفر – در این حملات کشته شده‌اند.
ارتش اعلام کرد که نیروهای امنیتی پاسخ دادند و «۲۱ تروریست» را کشتند.
بلوچستان امسال شاهد چندین حمله بوده که غیرنظامیان، پرسونل اجرای قانون و زیرساخت‌های دولتی را هدف قرار داده اند. به گفته تحلیل‌گران، با این همه، آخرین حملات نشان‌دهنده تغییر مقیاس، جسارت و ماهیت است.
محمد امیر رعنا، تحلیل‌گر امور امنیتی و مدیر موسسه مطالعات صلح پاکستان (PIPS) به الجزیره گفت: “در ماه می سال گذشته، حمله بزرگی به نیروهای امنیتی صورت گرفت، اما رویدادهای امروز مهم هستند. بزرگراه‌ها مسدود شدند، خطوط راه‌آهن آسیب دیدند، همه در نزدیکی پنجاب. گسترش عملیات آن‌ها منحصر به فرد است، زیرا آن‌ها توانایی خود را برای گسترش درگیری به پنجاب یا نزدیک به آن نشان می‌دهند.”
کارشناسان می‌گویند، حملات هدفمند به کارگران پنجاب – بزرگ‌ترین، مرفه‌ترین و مسلط‌ترین ایالت پاکستان – نیز به الگوی رو به رشد این حملات افزوده است. آن‌ها گفتند که مانند حملات متعدد قبلی به اتباع چینایی و پروژه‌ها در این ایالت، جنبش جدایی‌طلب می‌خواهد این پیام را ارسال کند که خارجی‌ها در بلوچستان امن نیستند.
علاوه بر چینایی‌ها، ناسیونالیست‌های بلوچ نیز گروه‌های خاصی مانند نیروهای امنیتی، کارگران پنجابی و کارگرانی را که در پروژه‌های توسعه‌ای دخیل هستند، هدف قرار می‌دهند. مالک سراج اکبر، کارشناس انور بلوچستان مستقر در واشنگتن، می‌گوید هدف آن‌ها این است که این گروه‌ها را از آمدن به بلوچستان برای کار بر روی این پروژه‌ها دل‌سرد کنند.

پیامی در زمان‌بندی خاص
این حملات همزمان با هجدهمین سالگرد مرگ نواب اکبر بوگتی رهبر سابق ملی‌گرایان رخ داده است.
بوگتی، فرماندار سابق و وزیر ارشد بلوچستان، در ۲۰۰۵ به جنبش جدایی‌طلب پیوست و در اگست ۲۰۰۶ در یک عملیات نظامی در نزدیکی زادگاهش در دره بوگتی کشته شد.
اکبر به الجزیره گفت که سالگرد بوگتی پیوسته با خشونت تجلیل می‌شود، اما حملات اخیر در سراسر بلوچستان پیام روشنی را ارسال می‌کند: «نفوذ گروه‌های مسلح در کل این ایالت که اقتدار دولت را به چالش می‌کشد».
بلوچستان، بزرگ‌ترین ایالت پاکستان است. طبق سرشماری ۲۰۲۳، حدود ۱۵ میلیون نفر از ۲۴۰ میلیون شهروند این کشور را در خود جای داده است.
این ایالت با وجود منابع طبیعی غنی – از جمله ذخایر عظیم نفت، زغال سنگ، طلا، مس و گاز- همچنان فقیرترین ایالت این کشور است.
بلوچستان همچنین میزبان تنها بندر عمیق پاکستان، یعنی گوادر، مرکز پروژه دهلیز اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) است. این پروژه ۶۰ میلیارد دالری، هدفش ایجاد ارتباط تجاری مهم بین جنوب غرب چین و دریای عرب است.
با این حال، بسیاری در این ایالت، دولت پاکستان را به بی‌توجهی سیستماتیک به نیازهای آن‌ها و بهره‌برداری از منابع آن‌ها، دامن‌زدن به خیانت و عمیق‌تر شدن حمایت از جدایی‌طلبی متهم می‌کنند.
اکبر گفت: «ناسیونالیست‌ها به شدت با استخراج طلا، مواد معدنی و زغال سنگ مخالف هستند و این فعالیت‌ها را بهره‌برداری از منابع بلوچستان می‌دانند. آنها اغلب تصاویری از کامیون‌های زغال سنگ که این ایالت را ترک می‌کنند به عنوان شواهدی مبنی بر استخراج منابع بدون هیچ بهره‌ای براس مردم محلی برجسته می‌کنند. این روایت به تقویت حمایت عمومی از آرمان ناسیونالیست‌ها کمک می‌کند.»

نویسنده: عابد حسین

منبع: الجزیره – Aljazeera